دسته بندی ها در بیماری ام اس

مطابق تعریف ، مولتیپل اسکلروزیس یا همان بیماری ام اس یک بیماری خودایمنی و التهابی است که سیستم عصبی مرکزی و اعصاب محیطی را درگیر می کند.

 منشا بروز این بیماری همچنان ناشناخته است و طی فرضیات ارائه شده توسط پژوهشگران ، برخی ویروس اپشتین-بار و برخی دیگر نیز عوامل زیست‌محیطی، کمبود ویتامین دی، یا انگل را محرّک پاسخ ایمنی مداوم در سیستم عصبی مرکزی می‌دانند. این بیماری ممکن است پیش‌بینی‌ناپذیر و، در بعضی موارد، ناتوان‌کننده باشد. اما تمام انواع ام‌اس یکسان نیستند.

انواع مختلف بیماری ام اس:

جهت کمک به تفکیک انواع مختلف بیماری، انجمن ملی اسکلروز چندگانه (NMSS) چهار دستۀ مجزا را شناسایی نموده است.

NMSS، جهت تعریف دقیق گونه های مختلف ام‌اس در سال 1996، از گروهی از دانشمندان نظرسنجی نمود که در زمینۀ تحقیقات و مراقبت بیماران ام‌اس تخصص داشتند. پس از تحلیل پاسخ های دانشمندان، سازمان این بیماری را به چهار نوع اصلی طبقه‌بندی کرد.

این تعاریف دوره در سال 2013 برای نشان دادن پیشرفت تحقیقات به‌روز شدند، که عبارتند از:

سندرم مجزای بالینی (CIS:clinically isolated syndrome)

ام‌اس عودکننده-بهبودیابنده (RRMS: relapsing-remitting MS)

ام‌اس پیش‌روندۀ اولیه (PPMS: primary-progressive MS)

ام‌اس پیش‌روندۀ ثانویه) (SPMS: secondary-progressive MS

دستۀ مشترک

در حال حاضر، جامعۀ پزشکی در سطح گسترده‌ای به چهار دستۀ NMSS تکیه می کنند و زبان مشترکی برای تشخیص و درمان ام‌اس محسوب می شوند. طبقه‌بندی دسته ها بر اساس میزان پیشروی بیماری در هر بیمار است.

 سندرم ایزولۀ بالینی CIS

سندرم ایزولۀ بالینی (CIS) بروز نشانۀ تک حملۀ  نورولوژیک است که 24 ساعت یا بیشتر به طول می انجامد. این نشانه را نمی توان به تب، عفونت یا سایر بیماری ها نسبت داد و نتیجۀ التهاب یا دمیلینه شدن در سیستم عصبی مرکزی هستند.

ممکن است فقط یک نشانه (حملۀ تک‌کانونی) یا چند نشانه (حملۀ چند‌کانونی) در فرد وجود داشته باشد.اگر مبتلا به CIS هستید، ممکن است هرگز حملۀ دیگری را تجربه نکنید یا این حمله ممکن است نخستین حملۀ ام‌اس فرد باشد.

اگر MRI ضایعات مغزی شبیه به افراد مبتلا به ام‌اس را تشخیص دهد، به احتمال 60 تا 80 درصد فرد مبتلا حملۀ دیگری خواهد داشت و ظرف چند سال ام‌اس در وی تشخیص داده می شود.

حال  اگر MRI ضایعات قدیمی‌تری را در بخش دیگری از سیستم عصبی مرکزی‌ تشخیص دهد، که بدین معنی است، بیمار پیش تر حملۀ دیگری داشته و از آن آگاه نبوده است.اگر مایع مغزی نخاعی حاوی نوارهای الیگوکلونال (oligoclonal bands) باشد، پزشک ممکن است تشخیص ام‌اس بدهد.

ام‌اس عودکننده-بهبودیابنده

شایع‌ترین نوع ام‌اس، گونۀ عودکننده-بهبودیابنده (RRMS) است. بر اساس NMSS، حدود 85 درصد افراد مبتلا به ام‌اس هنگام تشخیص دچار این نوع از بیماری ام‌اس هستند.

هنگامیکه فرد دچار RRMS می گردد ، ممکن است:

• موارد مشخص عود بیماری وجود داشته که به حملات وخامت شدید عملکرد نورولوژیک می انجامد
• پس از عود و میان حملات زمانی که پیشروی بیماری متوقف می شود، دوره های بهبود یا بازیابی نسبی یا کامل صورت می پذیرد.
• نشانه های خفیف تا شدید و نیز موارد عود و بهبود وجود داشته باشد میتواند که روزها یا ماه‌ها به طول انجامد.

انواع پیش‌روندۀ ام‌اس

در حالی که بیشتر افراد مبتلا به ام‌اس دچار RRMS هستند، بعضی از آنها با شکل پیش‌رونده‌ای از بیماری تشخیص داده می شوند: ام‌اس پیش‌روندۀ اولیه (PPMS) یا ام‌اس پیش‌روندۀ ثانویه (SPMS). هر یک از این انواع نشان می دهد که بیماری بدون بهبودی همچنان وخیم تر می گردد.

ام‌اس پیش‌روندۀ اولیه

این نوع از بیماری ام‌اس از زمان آغاز به‌آرامی اما به طور پایدار پیشرفت می کند. نشانه ها به همان میزان شدت بدون کاهش باقی می مانند، و دورۀ بهبودی وجود ندارد. در اصل، بیماران مبتلا به PPMS با وخامت نسبتاً مداوم وضعیت خود روبرو می شوند.با این حال، ممکن است تغییراتی در سرعت پیشرفت در طول دورۀ بیماری و نیز احتمال بهبودی جزئی (معمولا موقت) و توقف گاه‌به‌گاه در پیشرفت نشانه ها وجود داشته باشد.

NMSS تخمین می زند که تقریباً 15 درصد از افراد مبتلا به ام‌اس در زمان شروع بیماری دچار PPMS هستند.

ام‌اس پیش‌روندۀ ثانویه

SPMS بسیار متنوع است. در ابتدا، ممکن است شامل دورۀ فعالیت عودکننده-بهبودیابنده همراه با شعله‌وری نشانه ها و سپس دوره های بهبودی باشد. با این حال، ناتوانی ناشی از ام‌اس در میان دوره ها ناپدید نمی شود.بلکه، پس از این دورۀ نوسانات، وخامت پایدار بیماری‌ پیش می آید. افراد مبتلا به SPMS ممکن است بهبود جزئی یا توقف علائم را نشان دهند، اما همیشه این‌طور نیست.

حدود نیمی از افراد مبتلا به RRMS، بدون درمان، ظرف ده سال دچار SPMS خواهند شد.

تبدیل انواع ام اس به یکدیگر

تشخیص زودهنگام  ام‌اس یک چالش بزرگ برای پزشکان می باشد. به همین ترتیب، درک ویژگی ها و نشانه های ام‌اس در زمان تشخیص اولیه بسیار ضروری است،  به‌ویژه که بیشتر افراد مبتلا به این بیماری ویژگی های ام‌اس عودکننده-بهبودیابنده دارند.

هر چند ام‌اس در حال حاضر هیچ درمانی ندارد، اما منجر به مرگ نمی گردد . در واقع، بر اساس NMSS، بیشتر افراد مبتلا به ام‌اس هرگز دچار معلولیت شدید نخواهند شد. تشخیص زودهنگام ام‌اس در مرحلۀ عودکننده-بهبودیابنده می تواند درمان سریع برای پیشگیری از انواع پیش‌رونده‌تر بیماری را تضمین کند.