ام اس و خارش

ام اس بیماری‌ است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تاثیر آن مستقیما بر عصب‌ها می باشد و سبب اختلال حواس جسمانی یا حس‌های غیرطبیعی مانند سوزش، بی‌حسی یا خارش می گردد. مالتیپل اسکلروزیس یا به اختصار بیماری ام اس (MS) در برخی افراد و در مراحل اولیه و حتی پیش از تشخیص بیماری ممکن است سبب خارش یا به اصطلاح عملی پروریتوس (Pruritus ( گردد.

ام اس و خارش : هرآنچه که باید بدانید.

خارش ناشی از ام اس ممکن است بسیار خفیف، به شکل سوزش یا احساس سوزن سوزن شدن باشد. برخلاف خارش‌های عادی، خارش ناشی از ام اس با خاراندن از بین نمی‌رود. و دلیل آن تحت تاثیر قرار گرفتن عصب‌های کنترل‌کنندهٔ محل خارش بهجای پوست توسط بیماری ام اس (MS) است. مدت این خارش کوتاه است. برخی افراد بدون خاراندن محل و با استفاده از کمپرس سرد در محل برای مدت کوتاهی تسکین پیدا می کنند. در خارش ناشی از ام اس داروهای بدون نسخه معمولاً بی‌تأثیرند، چون علت آن آلرژن خارجی نیست. برخی از داروهای تجویزی و تغییرات سبک زندگی ممکن است در کنترل خارش شخص مبتلابه ام اس مؤثر باشند.

چرا ام اس باعث خارش می‌شود؟

خارش در افراد مبتلابه بیماری‌هایی مانند اگزما، آلرژی یا ام اس ممکن است طولانی و درمان آن مشکل باشد.خارش در افراد مبتلابه ام اس ممکن است کوتاه مدت باشد و پس از مدتی عوارض آن ناپدیدگردد و یا باعث خارش در نواحی مختلف بدن شود. به طور خلاصه اینگونه می توان اشاره نمود که متغیر است و خارش ناشی از ام اس طولانی مدت نیست، اما بسیار آزاردهنده است. خارش ناشی از ام اس واکنشی عصبی است و به سبب یک عامل خارجی روی پوست خارش پدیدار نمی گردد. در بیماری ‌ام اس سیستم ایمنی به بافتهای عصبی مغز و نخاع حمله نموده و درنتیجه سبب تغییرات در عصب‌های سایر نقاط بدن می گردد.

بیماران مبتلا ،خارش ناشی از ام اس را این‌گونه توصیف می‌کنند:

سوزش
خارش
تیر کشیدن
احساس جراحت
سوزن سوزن شدن شدید

خاراندن با شدت مشکلی را برطرف نمی‌کند و ممکن است آن را تشدید نماید.

خارش در بیماری ام اس چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

خارش ناشی از ام اس ممکن است در هر زمان و در هر نقطه از بدن رخ دهد. گاهی اوقات درد متقارن است؛ یعنی شخص آن را در همان قسمت و هر دو طرف بدن احساس می‌کند. گاهی اوقات درد فقط در یک نقطه ظاهر می‌شود.خارش‌ ممکن است محرک‌های مختلفی ازجمله گرما داشته باشد.خارش ناشی از ام اس بسیار شدید اما کوتاه‌مدت است و چند ثانیه الی چند دقیقه طول می‌کشد. همچنین برگشت مجدد آن در میان افراد متفاوت است.برخی افراد دائماً دچار این نوع خارش می‌شوند درحالی‌که برخی دیگر به‌ندرت آن را تجربه می‌کنند.

درمان دارویی خارش ناشی از ام اس:

داروهای معمول خارش ازجمله کرم‌ و اسپری های کورتیزون بر خارش ناشی از ام اس تأثیری نخواهند داشت. انجمن ملی ‌ام اس داروهایی را که در کاهش خارش ناشی از ام اس مؤثرند ارائه کرده است:

بعضی از داروهای ضدافسردگی مانند بازدارنده‌های مونو آمین اکسیداز و آمی تریپتیلین (الاویل)
داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین (دیلانتین)، کاربامازپین (تگرتول) و گاباپنتین (نروتونین)
هیدروکسیزین (آتاراکس) که آنتی‌هیستامین است

تحریک الکتریکی ورا پوستی عصب (Transcutaneous electrical nerve stimulation):

دستگاه تحریک الکتریکی ورا پوستی عصب (TENS) بارهای الکتریکی را به بخش‌هایی از بدن که به آن متصل است ارسال می‌کند.معمولاً از این دستگاه برای تسکین درد ام اس استفاده می‌شود که ممکن است در تسکین خارش نیز مؤثر باشد. تکانه‌های الکتریکی باعث آشفتگی اعصاب آن ناحیه و درنتیجه تسکین خارش میشود.

درمان‌های خانگی خارش ناشی از ام اس :

در خارش خفیف ناشی از ام اس نیازی به درمان مستقیم نیست. ممکن است علائم آزاردهنده باشند، اما به‌سرعت برطرف می‌شوند. در مواردی که خارش مزمن یا مکرر باشد؛ چندین راهکار ازجمله موارد زیر مفید است:

استفاده از کمپرس سرد:

گاهی اوقات استفاده از کمپرس سرد در ناحیه به مدت 10 الی 15 دقیقه می‌تواند باعث بی‌حسی موقت پوست و تسکین خارش شود. دقت گردد که تماس مستقیم جسم سرد مانند کمپرس یخ یا کیسۀ یخ با پوست ممکن است که منجر به سوختگی ناشی از یخ یا سایر التهابات گردد و توصیه میشود در ابتدا محل خارش را با حوله ای پوشانده و سپس جسم سرد را روی آن بگذارید.

بررسی سایر نشانه ها:

محل را ازنظر راش پوستی ازجمله برآمدگی، ورم یا قرمزی که در اثر خاراندن نباشد بررسی کنید. پزشک را از این عوارض آگاه سازید؛ چون می‌تواند نشان‌دهندهٔ واکنش آلرژیک موضعی نیز باشد که نیازمند درمان متفاوتی است.همچنین در افرادی که دارو مصرف می‌کنند ممکن است خارش از عوارض جانبی دارو باشد. در این صورت باید راهکارهای دیگری را با پزشک خود بررسی کنند.

سالم نگه‌داشتن پوست:

به‌منظور جلوگیری از تشدید خارش باید به‌خوبی از پوست خود مراقبت کنید. اگر فردی دچار خارش ناشی از ام اس باشد و اغلب پوست خود را می‌خاراند سبب آسیب جدی به پوست گشته و زیمنه ساز خشکی پوست و سایر مشکلات می نماید.جهت سالم نگه‌داشتن پوست از دوش گرفتن زیاد با آب داغ و استفاده از صابون‌هایی که مواد شیمیایی یا رایحهٔ قوی دارند خودداری کنید. آب کافی بنوشید و برای هیدراته نگه‌داشتن پوست از مرطوب‌کننده استفاده کنید.

کنترل اضطراب و استرس:

برخی از افراد مبتلابه ام اس می‌توانند با تمرین تکنیک‌های کنترل استرس برخی از نشانه های بیماری‌ ام اس را تسکین دهند.

روشهایی مانند یوگا، تکنیک‌های تنفس و درمان شناختی رفتاری است. مدیتیشن تفکر یا دیگر مدیتیشن‌های هدایت‌شده نیز به تسکین نشانه های ام اس در برخی افراد کمک می‌کنند.

مقالات پیشنهادی :

انعکاس درمانی

انعکاس درمانی (Reflexology) عبارت است از به کار بردن فشار در نقاط خاصی از پا، دست و گوش.

به عقیدهٔ برخی از ضاحب نظران اعمال فشار در این نقاط می‌تواند دستگاه‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد.به گفتهٔ آکادمی نورولوژی آمریکا، شواهد کافی در ارتباط با تأثیر انعکاس درمانی بر درد عصبی غیرطبیعی وجود ندارد.انعکاس درمانی روش درمانی غیرمعمولی است که پزشکان آن را توصیه نمی‌کنند.درحالی‌که شواهد اندکی در مورد تأثیر انعکاس درمانی وجود دارد، در برخی افراد باعث آرام کردن و تسکین درد عصب می‌شود.

خودداری از خاراندن

از خاراندن ناحیهٔ دچار خارش ناشی از ام اس خودداری نمایید. خاراندن بی تاثیر است و باعث تشدید خارش می‌شود. خاراندن شدید سبب بروز حساسیت پوستی می گردد. پوشیدن دستکش یا جوراب‌های کتانی در شب به کاهش احتمال خاراندن پوست هنگام خواب کمک می نماید.

بدیهی است که هرگونه از روشهای درمانی صرفا جنبۀ معرفی دارد و در نهایت نظر پزشک معالج بیمار در این راه از ارجحیت برخوردار است.

سخن پایانی:

باآنکه خارش ناشی از ام اس آزاردهنده است، بسیاری از افراد مبتلابه ام اس می‌توانند خارش خفیف را با کمپرس سرد و رعایت سلامت پوست کنترل کنند. جلوگیری از تحریک پوست، تغییر عادات در منزل و یافتن راهی برای بهبود استرس به برخی افراد در کنترل نشانه ها کمک می‌کند. برای برخی نیز مصرف دارو مؤثر است. افراد دارای خارش ناشی از ام اس باید در مورد روش‌های درمان با پزشک خود مشورت کنند و ممکن است راهنمایی‌های دیگری به آن‌ها ارائه شود.

خارش ناشی از ام اس