مقدمه:
میوهها علاوه‌‌بر طعم، مزه و رایحه مطلوب، حاوی ترکیبات مفیدی مانند ویتامین‌ها، موادمعدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات زیست‌فعال نیز می‌باشند. این ترکیبات برای سلامتی و تغذیه انسان ضروری هستند. ارتباط میان یک رژیم‌غذایی غنی‌از میوه و سبزی و کاهش خطر بیماری‌های‌قلبی، سرطان، آرتریت، اختلالات‌مغزی و پیری‌زودرس توسط بررسی‌های اپیدمیولوژی به‌اثبات رسیده‌است. این ارتباط را می‌توان به ترکیبات موجود در میوهها مانند پلی‌فنول‌ها، ویتامینE، ویتامینC و کارتنوئیدها نسبت‌داد. تحقیقات گوناگون نشان‌می‌دهند که وجود رادیکال‌های آزاد در بدن انسان منجر به آسیب اکسیداتیو به مولکول‌های مختلف بدن ازجمله پروتئین‌ها، لیپیدها و اسیدنوکلوئیک می‌گردد. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قادر به مهار یا خنثی‌نمودن این رادیکال‌های آزاد بوده و درنتیجه نقش بسیار مهمی را در پیشگیری‌از بسیاری‌از بیماری‌ها دارا می‌باشند.
موسسه ملی تحقیقات‌سرطان، مصرف روزانه پنج وعده میوه و سبزی را پیشنهاد نموده‌است. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوهها به‌مقدار ویتامینE، ویتامینC، فلاونوئید،کارتنوئید و پلی‌فنول‌ها بستگی دارد. فراوان‌ترین ترکیبات آنتی‌اکسیدانی در میوه و سبزیجات، ترکیبات پلی‌فنولی می‌باشند. ترکیبات پلی‌فنول ماننـد فلاونوئید (موجود در میوه و سبزی) عامل اثرات مفید و آنتی‌اکسیدانی محسوب‌می‌شوند. باتوجه به نقش ضروری‌ترکیبات آنتی‌اکسیدانی دربدن، هدف از‌این‌پژوهش بررسی فعالیت سینرژیستی میوه‌های طبیعی اشاره‌شده در قرآن به‌نام‌های زیتون، انار، انجیر، انگور و خرما درشرایط آزمایشگاهی است.
روش اجرا:
در این بررسی از پنج میوه قرآنی (زیتون، انار، انجیر، انگور و خرما) استفاده شد. میوهها از بازار تهران تهیه شدند. ابتدا میوهها به‌مدت ۴۰ روز در دمای محیط به‌طورطبیعی‌خشک‌شدند. سپس عصاره الکلی از میوهها تهیه‌گردید. عصاره به‌دست‌آمده برای سنجش میزان توتال آنتی‌اکسیدان، فلاونوئید، کارتنوئید، ویتامینE و اثر سینرژیستی مورد استفاده قرارگرفت.
۱ـ تعیین توتال آنتی‌اکسیدان: در‌این‌روش از بافراستات (Acetate Buffer)، کلریدمس و معرف‌مس استفاده‌شد و نمونه‌ها در طول‌موج ۴۵۰nm توسط دستگاه اسپکتروفتومتری موردسنجش قرارگرفتند.
۲ـ تعیین کارتنوئید: در‌این‌روش استانداردکارتنوئید تهیه‌شد و نمونه‌ها به‌همراه استاندارد کارتنوئید درطول موج ۴۷۰nm توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مورد سنجش قرارگرفتند.
۳ـ تعیین فلاونوئیدکل: در این روش از آلومینیوم کلرید ۲درصد، آب مقطر و استاندارد فلاونوئید کل استفاده‌شد و نمونه‌ها به‌همراه استاندارد فلاونوئید درطول موج ۴۳۰nm توسط دستگاه اسپکتروفتومتری موردسنجش قرارگرفتند.
۴ـ تعیین ویتامین E: در‌این‌روش از محلولFecl3، TPTZ، بافراستات و استاندارد ویتامینE استفاده شد. رنگ بنفش در پایان واکنش، نشان‌دهنده میزان ویتامینE است. سپس نمونه‌ها درطول موج 595nm توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مورد سنجش قرارگرفتند.
نتایج:
اطلاعات به‌دست آمده از این بررسی توسط نرم‌افزار SPSS موردسنجش و بررسی قرارگرفت. نتایج حاصل از‌این پژوهش نشان‌داد که بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان‌توتال به‌ترتیب در زیتون، انجیر، انار، خرما و انگور؛ بیشترین میزان ویتامینE در انار، زیتون، انجیر، خرما و انگور؛ بیشترین میزان فلاونوئیدکل در خرما، انار، انگور، زیتون، انجیر و بیشترین میزان کارتنوئید در انگور، انار، خرما، زیتون و انجیر مشاهده گردید. این پژوهش اثر سینرژیستی توام میوهها را نیز نشان‌می‌دهد که بیشترین میزان سینرژیستی توتال آنتی‌اکسیدانی درمیوه‌های«زیتون و انار»، «زیتون و انجیر» و «زیتون و انگور» مشاهده‌شد. بیشترین میزان اثر سینرژیستی درکارتنوئید در« انگور و انار» مشخص‌گردید. بیشترین اثر سینرژیستی فلاونوئیدکل در «انگور و انار»، «زیتون و انار» و بیشترین اثر سینرژیستی ویتامینE در«انگور و انار» و «انجیرو انگور» مشاهده‌شد.
این پژوهش تحقیقات بیشتری را در زمینه استفاده توام از عصاره میوه‌های گوناگون توصیه‌می‌کند، چراکه از این امر می‌توان در تهیه آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به‌جای سنتتیکی با ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بالاتر بهره برد.
ثبت نظر