شماره ۱۰۴۶

رژیم غذایی متعادل در پیشگیری از سرطان‌

دکتر مهدی نوری .F.R.C.P

رژیم غذایی متعادل در پیشگیری از سرطان‌

ادامه‌ی حیات موجودات زنده در گرو تقسیم، تکثیر و رشد یاخته‌های بدن است . رشد و تکامل و تکثیر یاخته‌های سالم از قانون طبیعی برخوردار است، اما با ایجاد تغییر در اطلاعات ژنتیک و تغییر در بخشی‌از ملکولDNA روند طبیعی کار یاخته مختل می‌گردد. در‌مقایسه با یاخته‌ی طبیعی، که از نظم، هماهنگی و رشد متناسب برخوردارند ، رشد یاخته‌های سرطانی  سریع و ناموزون  است و از قوانین طبیعی پیروی نمی‌کنند. هسته‌ی یاخته‌های سرطانی نیز غیرطبیعی است و حجم آن نسبت به سلول‌های طبیعی بیشتر است. نسبت هسته به سیتوپلاسم در یاخته‌های سرطانی نامتناسب و روند رشد آنها تهاجمی است.

هنگامی که رشد، نمو و تکثیر یاخته بی‌رویه و خارج از قوانین طبیعی رشد صورت گیرد کار سلول غیرعادی و تهاجمی می‌شود و با سرکش‌شدن فعالیت‌یاخته، بافت‌های مجاور نیز دگرگون و سرانجام منهدم می‌گردند. در مواردی با دست اندازی به بافت‌های دور دست نیز کانون‌های تخریبی جدیدی ایجاد می‌شود که به این فرایند متاستاز گفته می‌شود‌. بدیهی است عمل تخریب بافت‌های مجاور و یا ایجاد کانون ویرانگر در نقاط دوردست در یک‌روز و یک‌هفته و یک ماه انجام نمی‌گیرد، بلکه پس‌از گذشت سال‌ها از شروع  مختل‌شدن کار یک یاخته و سرطانی‌شدن آن،بیماری خود را نشان‌می‌دهد. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت که یاخته‌های سرطانی اولاً از مکانیزم طبیعی رشد پیروی نمی‌کنند. ثانیاً  نیروی تهاجمی و ویرانگر دارند و ثالثاً می‌توانند کانون‌های جدید و مشابه‌ای در نقاط دورتر از کانون اصلی ایجاد نمایند.

یاخته‌های سرطانی، نسبت به یاخته‌های طبیعی، عمر طولانی‌تری دارند و هرچه بیشتر رشدکنند گلوکوز واکسیژن بیشتری مصرف‌می‌کنند و با استفاده از غذای یاخته های طبیعی و محروم‌کردن آنها از غذا، نیرو و توان بیمار را کاهش می‌دهند .

برای پیدایش یاخته‌های سرطانی نمی‌توان عامل خاصی را  معرفی‌کرد. در واقع سرطان یک بیماری واحد نیست و تاکنون بیش‌از دویست نوع  از آن شناسایی شده‌است‌، که عوامل متعدد و حتی ناشناخته در تکوین و پیدایش آنها  دخالت دارند. عوامل زنتیک، اُنکوژن‌ها، داروهای الکیل‌کننده، موادشیمیایی، برخی ویروس‌ها، عوامل‌محیطی، نحوه‌ی تغذیه و عوامل دیگر در ایجاد سرطان‌ها نقش دارند. بررسی‌های علمی نشان داده‌است که برخی مواد خوراکی ممکن‌است تعداد جهش‌های ژنتیکی را افزایش دهد. غذاهای پُرچرب و نمک‌سود و دودی‌شده خطر سرطان‌معده را افزایش می‌دهند. رژیم‌های‌غذایی بدون‌فیبر، دانه‌های خوراکی کپک‌زده و آلوده به قارچ و موادغذایی که برای ماندگاری آنها از نیتریت و نیترات استفاده شده است می‌تواند در ایجاد برخی سرطان‌ها نقش داشته باشد. به تازگی  انجمن سرطان آمریکا (ACS) به اثر شیوه‌ی تغذیه‌ی انسان گوشزد ‌کرده و هشدار داده‌است که رژیم‌غذایی با سرطان‌های معده‌، روده، کبد، پستان، دهانه‌ی رحم، پروستات و مثانه ارتباط دارد. نقش غذاهای پُرچرب حیوانی و گوشت‌های کباب شده روی آتش ذغال، که بنزوپیرن تولید‌شده از چربی گوشت روی غذا متراکم می‌شود و یا گوشت‌هایی که در روغن با حرارت زیاد سرخ شده‌اند می‌تواند درایجاد سرطان‌های دستگاه گوارش دخالت داشته باشد.

مطالعات تجربی ‌روی موش‌ها نشان داده‌است که اگر رژیم‌غذایی آنها تغییر داده شود و در جیره‌ی‌غذایی این موش‌ها پودر دانه‌ی سویا منظور‌گردد، در‌مقایسه با موش‌هایی که به آنها سویا داده نشده‌است ۵۰ ‌تا ۷۰ درصد کمتر به تومور پستان گرفتار شده‌اند.

باتوجه به‌این که تغذیه‌ی مناسب و متعادل به‌تندرستی و طول‌عمر کمک می‌کند و در واقع  رژیم غذایی نقش اصلی  در بیماری یا سلامتی دارد، می‌توان اولین گام برای پیشگیری از سرطان را تغییر شیوه‌ی زندگی و اصلاح رژیم‌غذایی دانست. نتایج برخی‌از گزارش‌های دانشگاهی نشان‌می‌دهد که اگر زنان بتوانند مقدار چربی اشباع‌شده روزانه را به حدود 9‌در‌صد کالری روزانه کاهش دهند میزان خطر سرطان‌پستان در آنها 10‌درصد کاهش می‌یابد.

در یک رژیم‌غذایی سالم، که سرشار از مواد طبیعی باشد مواد ترمیم‌کننده و ضداکسیدان و حفاظت‌کننده‌ی یاخته‌ها وجود دارد و می‌تواند ترکیبات سرطان‌زا را خنثی نماید. در رژیمی که آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها، به‌ویژه ویتامینC و E و سلنیوم، منیزیوم، کلسیم و فیبرگیاهی به‌حد‌کافی و مناسب وجود داشته باشد به یاخته‌ها فرصت داده می‌شود که به‌طور طبیعی به رشد‌و‌نمو خود ادامه دهند و سلامت کلی بدن را ضمانت کنند.

گزارش‌های موسسه‌ی ملی سرطان آمریکا خاطر نشان می‌سازد که با تغییر برنامه‌ی غذایی و منظور‌کردن میوه‌ها، سبزی‌های‌تازه و ارگانیک، حبوبات، دانه‌ها و مغزها، غلات کامل و الیاف‌طبیعی می‌توان بدن را در‌برابر بسیاری از بیماری‌ها محافظت نمود.

این نکته‌ی علمی را نمی‌توان ازنظر دور داشت که احتیاج بدن به ماده و انرژی از غذا تأمین می‌گردد،  بنابراین غذای مناسب به دلایل زیر ضروری است:

1ـ غذا انرژی لازم را برای بدن تهیه می‌کند.

2ـ غذا برای تشکیل قسمت‌های سازنده‌ی بدن و رشد و نمو یاخته‌ها و ترمیم بافت‌ها لازم است.

3ـ غذای مناسب و متعادل دارای مواد ضروری مانند ویتامین‌ها و املاح برای تنظیم متابولیسم می‌باشد.

4ـ غذا سلامت جسم و روان را ممکن می‌سازد و از ایجاد بیماری‌ها پیشگیری می‌کند.

رژیم‌های‌غذایی که سرشار از مواد‌گیاهی تازه و ارگانیک باشد تا حدود زیادی، همه‌ی مواد ضروری به بدن می‌رسد و سلامتی و شادابی را درپی‌خواهد داشت. غلات‌کامل، حبوبات، میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند کاهو، انواع کلم، گوجه‌فرنگی، هویج، انواع سبزی‌خوردن‌تازه و جوانه‌ها، به‌ویژه جوانه‌ی‌گندم و لبنیات‌تازه و کم‌چرب به تنظیم متابولیسم و سلامتی یاخته‌ها و شادابی انسان  کمک واقعی می‌کند‌. مواد خوراکی ضد‌اکسایش، با محدود‌کردن عمل رادیکال‌های‌آزاد و غیر‌فعال ساختن آنها، مانع از اکسیده‌شدن یاخته‌ها و ایجاد تغییر در آنها می‌گردد.

باتوجه به مطالب بالا، می‌توان توصیه‌های علمی تغذیه را جدی و بسیار مهم تلقی‌کرد و با تغییر شیوه‌ی‌زندگی و حذف غذاهای بیماری‌زا به سلامتی و شادابی و طول‌عمر افزود. برای این منظور توصیه‌های زیر می‌تواند راهنمای اصلاح رژیم‌غذایی باشد:

۱ـ مصرف گوشت‌های قرمز و پُر‌چرب را از رژیم‌غذایی حذف‌کرد و یا به حداقل رسانید.

۲ـ از مصرف روغن‌های اشباع‌شده اجتناب نمود و از سرخ‌کردن زیاد غذا در روغن و استفاده‌ی مجدد از روغن‌های داغ‌شده خودداری کرد.

۳ـ از مصرف قند‌و‌شکر تصفیه‌شده و نیز آردهای سفید و تصفیه‌شده پرهیز نمود و به‌جای آنها از عسل‌، میوه‌های شیرین و آرد کامل استفاده کرد.

۴ـ سبزی‌ها و میوه‌های تازه را  بیش‌از معمول در رژیم‌غذایی معمول کرد‌.

۵ـ از نان‌های کامل و سبوس‌دار استفاده شود.

۶ـ از خوردن دانه‌های کپک‌زده و آلوده به قارچ آفلاتوکسین ، مانند پسته و بادام‌زمینی که در محیط مرطوب و نامناسب نگهداری شده باشد و می‌تواند سرطان‌زا باشد، خودداری کرد.

۷ـ جوانه‌ی گندم، انواع لوبیا‌ها، انواع کلم‌، هویج‌، زرد‌آلو‌، پرتقال و میوه‌های تازه‌ی دیگر، که از مواد ضد‌اکسیدان و موثر در ایجاد سلامت عمومی بدن هستند، در رژیم‌غذایی منظور گردد.

در پایان‌، برای نمونه‌، به ترکیبات شیمیایی موجود در ۱۰۰‌گرم لوبیای قرمز اشاره می‌شود‌:

پروتئین                 ۲۴ گرم

چربی                   ۲/۲ گرم

کربوهیدرات            ۵۸ گرم

اسید فولیک           ۲۵ میلی‌گرم

کلسیم                ۱۰۶ میلی‌گرم

منیزیوم                ۱۳۲ میلی‌گرم

آهن                    ۶/۳ میلی‌گرم

آلفاتوکوفرول          ۴ میلی‌گرم

روی                    ۲/۹ میلی‌گرم

فسفر                 ۴۳۰ میلی‌گرم

نیاسین               ۲/۲ میلی‌گرم

به‌همین‌ترتیب در سویا نیز علاوه‌بر 44 گرم پروتئین در ۱۰۰گرم، انواع مواد‌معدنی، ویتامین‌ها و اسیدهای آمینه مانند: اسید‌گلوتامیک، اسید‌اسپارژیک‌، آلانین، سرین، پرولین، گلیسین‌، والین، تیروزین، تریپتوفان، فنیل‌الانین، متیونین، لیزین، لوسین‌، ایزولوسین، آرژینین و چند اسید‌آمینه دیگر وجود دارد که استفاده از آن در رژیم‌غذایی متناسب ضروری است.

تعداد بازدید : 1630

ثبت نظر

ارسال