شیر ـ چای و اثرات ضد سرطان

پلی‌فنول‌های موجود در چای اثرات ضد‌سرطان از خود نشان‌می‌دهند اما استفاده از آنها به‌دلیل زیست ‌فراهمی‌(bioavailability) ضعیف و ایجاد طعم نامطبوع، محدود است.

عمده‌ترین پلی‌فنول، قابل استخراج از چای‌سبز و از لحاظ زیستی فعال‌ترین نوع آن (EGCG (Epigallocatechin gallat است. زمانی که در شیر کم‌چرب و یا سایر فرآورده‌های شیر حل‌شود، فعالیـت زیستی خود را حفظ‌ نموده و همچنان در غلظت‌های بالاتر از ۰/۰۳ میلی‌گرم در میلی‌لیتر موجب کاهش‌سرعت تکثیر سلول‌های سرطانی روده‌ی ‌بزرگ موجود در محیط کشت‌می‌شود.

دپارتمان بهداشت انسانی و علوم تغذیه‌ی دانشگاه گوئلف در اونتاریو کانادا، این‌گونه بیان می‌کنند که:

«این نتایج، کارکرد جدیدی را برای شیر به‌عنوان پلت‌فرم ایده‌آل برای رهاسازی مواد‌زیستی فعال ایجاد نموده و درها را به روی نسل جدیدی از محصولات‌لبنی که دارای مزایای بیشتر برای سلامت انسان هستند، باز می‌کند».

بیشتر پلی‌فنول‌های قابل استخراج ازچای«فلاوان ـ۳ـ اول»ها هستند که معمولاً به‌نام کاتچین‌ها از آنها یاد می‌شود. EGCG، کاتچین عمده‌ی موجود در چای است. نشان‌داده شده‌است که پلی‌فنول‌های موجود در چای از تشکیل تومور جلوگیری کرده، تکثیر سلول‌های سرطانی را کاهش داده، موجب افزایش مرگ سلولی نرمال (آپوپتوز)‌ شده و موجب سرکوب تشکیل عروق‌خونی جدید تغذیه‌کننده‌ی تومور (آنژیوژنز) می‌گردند. به‌دلایل متعددی کاتچین‌های موجود در چای زیست‌فراهمی ضعیف دارند و هدف از بررسی حاضر، کپسول‌دار‌کردن EGCG در مولکول کازئینی (پروتئین شیر) به‌نام «میسل» (micelle)، درجهت حفظ و افزایش زیست‌فراهمی کاتچین بود.

در یک آزمایش، سلول‌های انســانی سرطــان کولورکتــال (HT-29) به‌مدت ۲۴‌ساعت در حضور EGCG در آب و یا محلول در شیر رشد داده شد. تعداد سلول‌های زنده‌ی سرطانی (زنده‌مانی سلول‌ها) اندازه‌گیری و مشاهده شد که EGCG زنده مانی سلول‌ها را در یک حالت وابسته به دوز کاهش داد؛ اگر چه در غلظت‌های بالاتر (۰/۱۵ میلی‌گرم درمیلی لیتر و بالاتر)، اثر ضدتکثیری‌ EGCG در آب بیشتر از شیر بود.

آزمایش دیگری تکثیر سلولی سرطان را پس‌از اضافه‌نمودن EGCG به محصولات مختلف شیر از‌جمله شیر کم‌چرب، آب‌پنیر[کشک(Whey)] و سرم شیر مورد بررسی قرار‌داد. در‌حالی‌که برخی تفاوت‌ها در تکثیر سلولی در غلظت‌های پایین‌تر بین EGCG در محیط کنترل و EGCG محلول در اجزای تشکیل‌دهنده‌ی شیر وجود داشت، در غلظت‌های بالاتر (۰/۸میلی‌گرم در میلی‌لیتر و بالاتر) EGCG رشد سلول‌های سرطانی را، چه محلول در شیر و یا آب را، ۸۰ درصد یا بیشتر کاهش‌داد.

به‌منظور استفاده‌ی بالینی از فواید سلامتی بیولوژیکی، پلی‌فنول‌ها باید در دسترس بوده و فعال هم باشند. حتی زمانی که در قالب ماده‌ی غذایی باشند.این بررسی نشان‌داد که اتصال EGCG به میسل کازئین، کارایی‌زیستی و جذب سلولی EGCG را در غلظت‌های بالاتر از ۰/۰۳ میلی‌گرم EGCG در میلی‌لیتر شیر کم‌چرب، تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.