آسیکلوویر دارویی ضد ویروسی است که روند رشد و انتشار ویروس هرپس (Herpes) و مشابه آن را کند می نماید. ویروس واریسلا ( Varicella) که آبله مرغان را به همراه دارد، هرپس زوستر ( Herpes Zoaster) زمینه ساز زونا گشته و تبخال های تناسلی از نمونه مواردی هستند که آسیکلوویر بر آن تاثیرگذار است. آسیکلوویر در دستۀ دارویی آنالوگ نوکلئوساید مصنوعی ( synthetic nucleoside analogues) قرار داشته و شیوۀ عملکرد آن متوقف نمودن انتشار ویروس های هرپس در بدن است. آسیکلوویر به عنوان درمان قطعی در تبخال های تناسلی به کار نرفته و مانع از انتشار آن به سایر افراد نمی گردد.
آسیکلوویر به گونه های موضعی، تزریقی و دارو وجود دارد و با نام تجاری زویراکس شناخته می شود. ( Zovirax) آسیکلوویر را مطابق تجویز پزشک تا پایان مدت زمان توصیه شده مصرف نمایید. آسیکلوویر سبب بهبود و کاهش نشانه های عفونت پیش از درمان کامل می گردد. عفونت های ناشی از ویروس هرپس، حتی در طی دورۀ درمان با آسیکلوویر قابل سرایت به سایر افراد می باشند، از تماس با نواحی آلوده به عفونت دوری نموده و از لمس و سپس تماس با چشم خود پرهیز نمایید. دست های خود را مرتب بشویید.
* شیوۀ مصرف آسیکلوویر :
آسیکلوویر اغلب به صورت قرص و با تجویز پزشک 2 تا 5 نوبت در روز مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف روزانۀ آب در طی دورۀ درمان با آسیکلوویر توصیه می گردد. گونۀ مایع این دارو نیز موجود است که مصرف آن مطابق با میزان تجویز شده توسط پزشک توصیه می گردد. آسیکلوویر را در ابتدای مشاهدۀ نشانه های حاصل از عفونت باید مصرف نمود و در درصورت تعلل در مصرف ممکن است منجر به تاخیر در درمان عفونت منجر گردد. میزان دوز تجویزی با توجه به میزان عفونت مشخص می گردد. در کودکان میزان دوز بر اساس وزن آن ها تعیین می گردد. آسیکلوویر زمانی بهترین تاثیر را خواهد داشت که میزان آن در بدن در یک اندازۀ مشخص و ثابت باقی بماند، از این رو در فواصل مشخص شده توسط پزشک دارو باید مصرف گردد.
در صورت حساسیت به آسیکلوویر یا واسیکلوویر ( Valtrex) از مصرف این دارو پرهیز نمایید . در صورت حساسیت به پروتئین های شیر از مصرف گونۀ باکال این دارو ( Sitavig) پرهیز نمایید. درصورت وجود هرکدام از شرایط زیر تجویز آسیکلوویر توصیه نمی گردد :
1. نارسایی کلیه : آسیکلوویر در درجۀ اول توسط کلیه دفع می گردد. بیماران مبتلا به نقص کلیوی در معرض خطر نورو و نفرو تاکسیسیتی ( neuro- nephrotoxicity ) هستند که موجب حاد شدن عملکرد کلیه، آسیب به مجراهای کلیوی و نارسایی حاد کلیه می گردد. در بیمارانی که دچار نارسایی های حاد کلیوی هستند باید بسیار محتاطانه مدیریت گردد.
2. کم آبی : درصورتی که آسیکلوویر به صورت تزریق زیرجلدی بلوس ( Bolus) صورت پذیرد، بلورهای ساختار این دارو در مجاری کلیوی رسوب نموده و سبب عملکرد غیر طبیعی دستگاه های کلیوی می گردد. این پدیده که قابل رفع و برگشت پذیر است در صورت مصرف اندک آب یا کم آبی ( Dehydration) منجر به آسیب های کلیوی می گردد. در این شرایط تجویز آسیکلوویر تزریقی باید همراه با مصرف آب به صورت منظم در مدت زمان بیش از یک ساعت صورت پذیرفته و میزان ادرار شخص به ویژه در دوساعت ابتدایی پس از تزریق و زمانی که بیشترین میزان ادرار صورت می پذیرد، تحت نظر قرار گیرد. میزان ادرار به ازای هر گرم تزریق دارو 500 میلی لیتر توصیه می گردد.
3. همودیالیز : آسیکلوویر در طی فرآیند همودیالیز دفع می گردد. میزان پلاسمای آسیکلوویر طی 6 ساعت ابتدایی همودیالیز تا 60 درصد کاهش می یابد. مدیریت میزان دوز تجویزی آسیکلوویر طی دورۀ همودیالیز باید صورت پذیرد و پس از هر جلسۀ همودیالیز به دوز آسیکلوویر اضافه شود.
• میزان مصرف آسیکلوویر در بیماری زونا :
هر چهار ساعت میزان 800 میلی گرم، 5 نوبت در روز، طی 7 تا 10 روز
• میزان مصرف آسیکلوویر در تبخال های تناسلی :
- دوز ابتدایی و معمول : 200 میلی گرم هرچهارساعت، 5 نوبت در روز برای 10 روز
- دوز معمول جهت پیشگیری از عود تبخال : 400 میلی گرم دوبار در روز تا 12 ماه یا 200 میلی گرم سه بار تا 5 نوبت در روز که تمامی این دوزها مطابق تصمیم پزشک تجویز می گردد.
- دوز معمول در عفونت مجدد : 200 میلی گرم هر چهارساعت، 5 نوبت در روز، برای 5 روز، این میزان از دارو بلافاصله پس از مشاهدۀ نخستین نشانه های شعله وری عفونت مورد مصرف قرار می گیرد.
• میزان مصرف آسیکلوویر در آبله مرغان :
800 میلی گرم برای چهار نوبت در روز به مدت 5 روز، به محض مشاهدۀ نخستین نشانه های آبله مرغان مصرف این دارو را آغاز نمایید.
• میزان مصرف آسیکلوویر در کودکان :
- در کودکانی که مبتلا به آبله مرغان هستند و وزن 40 کیلوگرم یا کمتر دارند :
mg/kg 20، به این معنا که ازای هر کیلوگرم از وزن بدن 20 میلی گرم، 4 نوبت در روز به مدت 5 روز مصرف شود.
- در کودکانی که مبتلا به آبله مرغان هستند و وزن بیش از 40 کیلوگرم دارند :
800 میلی گرم، چهار نوبت در روز برای 5 روز
مصرف آسیکلوویر برای کودکان زیر یکسال تایید نشده و این دارو در کودکان بالای 2 سال توصیه می گردد.
• میزان مصرف آسیکلوویر در افراد سالخورده :
با توجه به اینکه در افراد سالخورده، کلیه ها همانند دوران جوانی و میانسالی عمل نمی کنند، ممکن است منجر به اخلال و کند شدن روند پردازش دارو در بدن گردد. در نتیجه منجر به باقی ماندن دارو در بدن در مدت زمان بیشتر گردیده و خطر عوارض آسیکلوویر را بالا می برد. از این رو با تغییر دوز و فواصل مصرف این دارو، میزان آن در بدن را می توان کنترل نمود.
* عوارض مصرف آسیکلوویر :
برخی از عوارض شایع مصرف قرص آسیکلوویر عبارتند از :
• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• سردرد
• ضعف
برخی از عوارض جدی که ممکن است در صورت مصرف آسیکلوویر رخ دهد شامل :
• تغییرات غیرعادی در خلق و رفتار از جمله پرخاش، لرزش یا ناپایدار در حین حرکت، گیجی، مشکل در صحبت نمودن، توهم، تشنج، کما
• کاهش گلبول های قرمز خون و پلاکت ها که منجر به خستگی می گردد.
• مشکلات کبدی
• دردهای عضلانی
• واکنش های پوستی : ریزش مو، راش، پوست های شکننده و شل، کهیر، سندرم استیون-جانسون که بسیار نادر است و یک واکنش آلرژیک پوستی است.
• تغییر دید
• نارسایی کلیه : احساس درد در کلیه، مشاهدۀ خون در ادرار
• واکنش های آلرژیک : مشکل در تنفس، تورم گلو یا زبان، راش و کهیر پوستی
* تداخل دارویی در آسیکلوویر :
آسیکلوویر ممکن است موجب ایجاد مشکل در کلیه ها گردد، این عوارض زمانی افزایش می یابد که برخی از داروهای خاصی مانند پروبنیسید ( probenecid)، داروهای ضدویروسی، شیمی درمانی، آنتی بیوتیک های تزریقی، داروهای بیماری های گوارشی، داروهای جلوگیری از رد پیوند، داروهای تزریقی استئوپوروز و برخی داروهای ضد درد و داروهای التهاب مفصل ( Arthritis) به همراه آسپیرین، تایلنول، ادویل و ناپروکسن ( Aleve).
* مصرف آسیکلوویر در زنان باردار و شیرده :
بررسی های روی مدل حیوانی، خطری را بر روی جنین نشان نداده، اما میزان بررسی های صورت گرفته روی زنان بارداری که این دارو را مصرف می نمایند کافی نیست و بهتر است در صورت مصرف دارو به هنگام بارداری، این موضوع را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. اما در مادران شیرده، با توجه به ورود آسیکلوویر به شیر مادر، ممکن است در کودک ایجاد عوارض نماید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.
مطالب مرتبط
ثبت نظر