شماره ۹۹۸
دکتر فروغ موسوی - داروساز
مهارکنندههای منوآمین اکسیداز monoamine oxidase inhibitor (باکوتهنوشت MAOI) نخستیننوع داروهای ضدافسردگی بودند که وارد بازار دارویی شدند. این داروها مؤثرند ولی عموماً بهجای آنها از داروهای ضدافسردگی دیگری استفاده میشود که مطمئنتربوده و عوارضجانبی کمتر دارند.
استفادهاز MAOIها بهطور مشخص به محدودکردن جیرهیغذایی نیاز دارد زیرا مصرف این داروها وقتی با بعضی خوراکیها یا داروها همراه شود، فشارخون را بهطرز خطرناکی بالا میبرد. بهرغم وجود عوارضجانبی هنوز هم در بعضی افراد، این داروها، گزینهیی خوب بهشمارمیروند. در بعضی موارد، استفاده از این داروها در صورت شکست درمان با داروهای دیگر، سبب رفع افسردگی میشود.
داروهای ضدافسردگیMAOI با تأثیر بر پیامآوران شیمیایی (نوروترانسمیترneurotransmitter) اثر میکند. این پیام آوران سبب ارتباط میان یاختههای مغز میشوند. مانند بسیاری از داروهای ضدافسردگی، داروهای MAOI با تغییر میزان یک یا چند مادهیطبیعی شیمیایی مغز تأثیر میکنند.
آنزیمی بهنام منوآمیناکسیداز در برداشت نوراپینفرین، سروتونین و دوپامین از مغز شرکت دارد. این داروها ازاین برداشت جلوگیری میکنند و سبب میشوند، بسیاری ازاین موادشیمیایی درمغز موجود باشند. تصور میشود که همین امر ازطریق بهبود ارتباط یاختهیی مغز سبب تقویت خلق و خو میشود.
این داروها بر سایر انتقال دهندههای عصبی مغز و دستگاه گوارش نیز تأثیر داشته و سبب بروز عوارضجانبی میگردند. ازاین داروها، گاهی برای درمان حالاتی به غیراز افسردگی استفاده میشود، مثل بیماری پارکینسون.
سازمان غذا و داروی آمریکا، مصرف این داروهای MAOI را برای درمان افسردگی مورد تأیید قرار داده است.
• ایزوکاربوکسازید (Marplan)
• فنلزین (Nardil)
• سلژیلین (Emsam)
• ترانیل سیپرومین (Parnate)
سلژیلین selegiline بهصورت چسب جلدی (ترانس درمال) نیز موجود است. استفاده از چسب نسبت به نوع خوراکی از میزان بروز عوارضجانبی دارو میکاهد. درصورتیکه از پایینترین دوز چسب استفاده شود، نیازی به محدودیت غذایی نیست ولی بههرحال، باید نظرپزشک را جویا شد.
به لحاظ عوارضجانبی و نگرانیهای ایمنی، دربسیاری موارد وقتی سایر داروهای ضدافسردگی مؤثر نباشند از داروهای MAOI استفاده میشود.
شایعترین عوارضجانبی داروهای MAOI شامل است بر:
• خشکی دهان
• تهوع، اسهال یا یبوست
• سردرد
• منگی
• بیخوابی
• واکنش جلدی درمحل چسب
• سرگیجه یا احساس سبکشدن سر
سایر عوارضجانبی احتمالی عبارتنداز:
• تکانهای غیرارادی عضله
• کاهش فشارخون
• کاهش میلجنسی یا دشواری در رسیدن به ارگاسم
• آشفتگیهای خواب
• افزایش وزن
• دشواری در شروع دفع ادرار
• مرده دردهای عضلانی
• احساس خراشیدگی یا قلقلک درپوست (پارستزی)
ثبت نظر