شماره ۱۰۰۴

نکات برجسته آلرژی دارویی

دکتر فروغ موسوی - داروساز

آلرژی داروییdrug allergy وقتی بروز می‌کند که دستگاه ایمنی به طور غیر طبیعی نسبت به یک دارو واکنش نشان می‌دهد.

 

مصرف تعدادی از داروها سبب آلرژی دارویی می‌شود ازجمله داروهای نسخه‌یی و بدون نسخه، کهیر، راش یا تب ازمعمول‌ترین شناسه‌های آلرژی دارویی است. هربار که دارویی مصرف می‌شود، حتی اگر درگذشته، به علت مصرف آن دارو واکنشی به‌وقوع نپیوسته باشد، ممکن‌است آلرژی نسبت به آن دارو به‌وجود آید.
بسیاری از نشانه‌های مرتبط با دارو، آلرژی دارویی حقیقی نیستند و دستگاه ایمنی را درگیر نمی‌کنند. آلرژی دارویی و واکنش‌های غیرآلرژیک دارویی غالباً با‌هم اشتباه می‌شوند زیرا در هردو حالت نشانه‌های مشابهی به وجود می‌آید. هریک از‌این دو نوع واکنش را، رویداد ناگوار دارویی می‌نامند و لازم است توسط پزشک مورد بررسی قرارگیرند. بعضی از واکنش‌های دارویی آلرژیک و غیرآلرژیک ممکن‌است شدید و تهدیدکننده باشند.
 بسیاری از واکنش‌‌های آلرژی، ظرف چند دقیقه پس ازمصرف دارو بروز می‌کنند، اما امکان دارد واکنش آلرژیک نسبت به یک دارو تا چند هفته پس‌از مصرف آن به وجود آید.
نشــانه‌های آلرژی دارویــی عبارتنداز:
• بثورات جلدی
• کهیر
• خارش
• تب
• ورم صورت
• کوتاهی نفس
• آنافیلاکسی که واکنشی تهدیدکننده است.

آنافیلاکسی:
آنافیلاکسی نادر است ولی جدی‌ترین واکنش آلرژی دارویی است و یک اورژانس پزشکی تلقی می‌شود. معمولاً نشانه های آنافیلاکسی ظرف چند دقیقه پس از تماس با یک دارو آغاز می‌شود.
شنــاسه‌ها و نشانــه‌های آنافیلاکسی شامل است بر:
• سفت‌شدن (انقباض) مجاری هوایی و گلوکه نفس کشیدن را دشوار می‌سازد.
• شوک، همراه سقوط شدید فشارخون
• نبض ضعیف و سریع
• تهوع، استفراغ یا اسهال
• سرگیجه، سبک‌شدن سر یا از‌بین‌رفتن آگاهی
امکان دارد که بیمار دارای پاسخ‌آلرژیک نسبت به دارویی باشد که مصرف آن در گذشته برای بیمار مشکلی ایجاد نکرده است.
در‌صورت وجود واکنش آنافیلاکتیک نسبت به یک دارو، دستگاه ایمنی نسبت به دارو به‌عنوان یک مهاجم مضر عکس‌العمل نشان می‌دهد. این امر سبب آزادشدن هیستامین و سایر مواد شیمیایی می‌شود که نشانه‌های آلرژیک ایجاد می‌‌کنند. سپس دستگاه  ایمنی کلید می‌خورد تا به همان طریقی واکنش کند که درآینده با مصرف دوباره‌ی دارو واکنش می‌کند. اما با گذشت زمان، دستگاه ایمنی تغییر  می‌کند و درنهایت ممکن‌است این آلرژی دارویی خود‌به‌خود از‌بین برود.
آلرژی دارویی وقتی بروز می‌کند که دستگاه ایمنی انسان، به اشتباه دارویی سودمند را به‌عنوان ماده‌یی مضر شناسایی می‌کند. سپس دستگاه ایمنی نسبت به دارو از خود واکنش نشان‌می‌دهد. مواد شیمیایی که درنتیجه‌ی‌ این واکنش آزاد می‌شوند سبب بروز شناسه‌ها و نشانه‌های واکنش آلرژیک می‌گردند.
هنوز روشن نیست که چرا در بعضی افراد آلرژی‌های دارویی یا واکنش های ناگوار دارویی ایجاد می‌شوند و درباقی افراد این واکنش‌ها به‌وجود نمی‌آیند. ممکن‌است دراین‌زمینه توارث مؤثر باشد و نیز عوامل محیطی و مصرف داروهای متعدد درطول زندگی نقش داشته باشند.

آلرژی آنتی‌بیوتیک:
غالباً آلرژی‌های دارویی به‌علت پنی‌سیلین، آنتی‌بیوتیک‌های نزدیک به پنی‌سیلین و آنتی‌بیوتیک‌های حـــاوی ســــولفونــامیـــدها Sulfonamides  ایجاد می‌شوند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن‌است سبب بروز واکنش‌های غیر‌آلرژیک مانند تهوع یـــا اسهـال نیز بشود.

آلرژی‌ واکسن:
به‌ندرت، پس‌از مایه‌کوبی (واکسیناسیون)،واکنش‌های آلرژیک بروز می‌کند. در بعضی موارد ممکن‌است واکنش‌های آلرژیک به علت خود واکسن ایجاد شده باشد، ولی درغالب موارد واکنش‌ آلرژی‌به علت سایر اجزای موجود در واکسن مانند تخم‌مرغ یا نئومایسینneomycin ایجاد می‌شود. واکنش‌های غیر‌آلرژیک نسبت به واکسن‌ها، مثل قرمز‌شدن و خارش شایع‌ بوده ولی در بسیاری موارد شدید نیستند و نشانه‌ها به سرعت بهبود می‌یابند.

 

تعداد بازدید : 1600

ثبت نظر

ارسال