شماره ۱۰۲۲

نگاهی به آلرژی نیکل

دکتر اکبر قندی - پوست

 

آلرژی نیکل nickel allergy یکی از شایع‌ترین درماتیت‌های تماسی آلرژیک است و به‌صورت بثورات دارای خارش زمانی ظاهر می‌شود که پوست معمولاً با ماده‌یی بی‌زیان تماس یابد.
آلرژی نیکل بیشتر با گوشواره و سایر وسایل زینتی و به خصوص آن دسته از وسایل زینتی ارتباط دارند که با سوراخ کردن بخشی از بدن مورد استفاده قرارمی‌گیرند. اما نیکل در بسیاری‌از وسایل زندگی دیده می‌شود از سکه گرفته تا زیپ لباس و ازسلوفون گرفته تا قاب عینک.
آلرژی نیکل درتمام سنین دیده می‌شود. معمولاً پس‌از تماس مکرر یا طولانی با اشیای حاوی نیکل، آلرژی نیکل به وجود می‌آید. با درمان نشانه‌های آلرژی نیکل کاهش می‌یابد. اما وقتی آلرژی نیکل به وجود می‌آید، بیمار همیشه نسبت به این فلز حساسیت خواهد داشت و لازم است از تماس با آن پرهیز کند.
درصورت وجود آلرژی نیکل و تماس با اجسام حاوی نیکل، واکنش‌ آلرژی (درماتیت تماسی) معمولاً ظرف 12‌تا‌48‌ساعت پس‌از تماس آغاز می‌شود. این واکنش ‌ممکن‌است به‌مدت ‌2تا4‌هفته طول بکشد. خاصه‌های درماتیت تماسی معمولاً فقط زمانی آشکار می‌شود که پوست درمجاورت نیکل قرارگیرد ولی ممکن‌است در هرنقطه‌ی دیگر از بدن نیز دیده‌شود. شناسه‌ها و نشانه‌های آلرژی نیکل شامل است بر:
• بروز بثورات یا برجستگی‌‌روی پوست.
• خارش که ممکن‌است شدید باشد.
• قرمزی یا تغییر رنگ پوست.
• بروز لکه‌های خشک روی پوست شبیه سوختگی.
• درموارد شدید پیدایش تاول و ترشح‌مایع از محل ضایعه.
واکنش آلرژیک چیزی شبیه یک مورد شناسایی خطا برانگیز در دستگاه ایمنی انسان است. به‌طور طبیعی، دستگاه ایمنی برای حفظ بدن در مقابل باکتری‌ها، ویروس‌ها یا مواد سمی (توکسیک) واکنش ازخود نشان می‌دهد.
درصورت وجود آلرژی نیکل، بدن نسبت به نیکل و احتمالاً سایر فلزات مثل کوبالت Cobalt و پالادیوم Paladium ازخود واکنش نشان می‌دهد. به کلام دیگر، دستگاه ایمنی، نیکل را به‌عنوان عاملی شناسایی کرده است که ممکن‌است به بدن آسیب برساند. وقتی در بدن نسبت به عاملی خاص‌(آلرژن) و دراین مورد نیکل، واکنش ایجاد شد، دستگاه ایمنی همیشه نسبت به آن عامل حساس خواهد بود. این امر به آن معنا است که هر بار بیمار با نیکل تماس پیدا کند، دستگاه ایمنی ازخود عکس‌ العمل نشان خواهد داد و پاسخ آلرژیک تولید خواهد شد.
حساسیت دستگاه ایمنی نسبت به نیکل بعداز نخستین تماس یا پس‌از تماس مکرر یا طولانی ایجاد می‌شود. علت آلرژی نیکل معلوم نیست ولی ممکن‌است بخشی ازاین آلرژی از نوع ارثی (ژنتیک) باشد.

منابع تماس با نیکل:

آلرژی نیکل دربسیاری موارد در استفاده ازگوشواره و سایر زینت‌آلاتی دیده می‌شود که با سوراخ کردن بدن مورد استفاده قرار‌می‌گیرند و حاوی مقداری نیکل هستند. منابع شایع تماس با نیکل عبارتنداز:
•زینت آلاتی که با سوراخ کردن بدن مورد استفاده‌اند.
• سایرزینت آلات ازجمله، حلقه، دستبند، گردنبند و گیره‌های وسایل تزئینی
•بندساعت
• سگک لباس مانندزیپ، گیره‌های لباس و قلاب کرست
• قلاب کمر
• قاب عینک
• سکه
• ابزار فلزی
•سلوفون
•کلیدها
بعضی عوامل سبب افزایش احتمال ایجاد آلرژی نیکل می‌شوند، ازجمله:

آویزه‌های گوش یا بدن. ازآنجا که استفاده از نیکل در زیورآلات شایع است، درغالب موارد آلرژی نیکل درموارد استفاده از گوشواره یا سایر آویزه‌های بدن که حاوی نیکل است دیده می‌شود. در‌صورتی‌که نخستین وسیله‌ی زینتی مورد استفاده بعد از سوراخ کردن محل استفاده حاوی نیکل باشد، بدن دائماً در زمان ترمیم سوراخ با نیکل تماس خواهد داشت و افرادی که دارای این آویزه‌ها هستند غالباً‌ هرروز ازآنها استفاده می‌کنند. هرچه تعداد آویزه‌ها بیشتر باشد، احتمال ایجاد آلرژی نیکل بیشتر است.

کار با فلز. درصورتی‌که شغل بیمار ایجاب کند که دائماً درمعرض نیکل باشد، احتمال ایجاد آلرژی بیشتر از زمانی است که با این فلز کارنمی‌شود. افزون براین، افرادی‌که به‌طور مرتب ضمن «کار ‌مرطوب»، مثلاً درنتیجه‌ی‌ عرق‌کردن یا تماس دائمی با آب، با نیکل تماس دارند، به احتمال زیادتر دچار آلرژی نیکل می‌شوند. این افراد شامل بارمن‌ها، افرادی که در بعضی صنایع‌غذایی کار می‌کنند و نظافت‌چی‌های خانگی می‌باشند. سایر افرادی که ممکن‌است درمعرض افزایش خطر آلرژی نیکل باشند عبارتنداز کارگران فلزکار، فروشندگان خرده فروش و آرایشگران.
جنس مونث. خانم‌ها و دختران به احتمال زیادتر نسبت به آقایان و پسران دچار آلرژی نیکل می‌شوند. این امر به آن علت است که جنس مونث از ‌آویزه‌ها بیشتر از سن پایین‌تر استفاده می‌کند.

سابقه خانوادگی آلرژی نیکل. ممکن‌است گرایش به ایجاد آلرژی نیکل ارثی باشد و این درصورتی است که سایر افراد خانواده نیز به نیکل حساس باشند.

آلرژی به سایر فلزات. افرادی که نسبت به پالادیوم، کبالت یا کرم chromium حساسیت دارند به نیکل نیز حساس می‌باشند.

معمولاً تشخیص آلرژی نیکل براساس موارد زیرانجام می‌شود:
•ظاهر پوست
• سابقه‌ی اخیر تماس با اشیای حاوی نیکل
اما اگر علت ایجاد راش، آشکار نباشد، آزمون پچ patch test (آزمون آلرژی افزایش حساسیت تماسی) انجام می‌شود. برای انجام این آزمون، لازم است بیمار به متخصص آلرژی یا پوست ارجاع شود.

تست پچ:
دراین آزمون، مقدار بسیار اندکی آلرژن‌های بالقوه (شامل نیکل) روی پوست گذاشته شده و روی آنها را با پچ می‌پوشانند. دو روزپیش از برداشتن، این پچ‌ها در محل باقی می‌مانند. درصورت وجود آلرژی نیکل، پوست زیر پچ نیکل دچار التهاب می‌شود و یا در روزهای بعد‌از برداشتن پچ دچار التهاب است.
به‌علت کم‌بودن غلظت آلرژن‌ مورد استفاده، حتی در افراد دچار آلرژی شدید انجام پچ تست با اطمینان انجام می‌گیرد.
برای آلرژی‌ نیکل راه علاجی وجود ندارد. وقتی حساسیت نسبت به نیکل به وجود آمد، درتماس با این فلز بثوراتی ایجاد خواهد شد (درماتیت تماسی) وقتی محلی خاص مثل نرمه‌ی گوش نسبت به نیکل واکنش کرد، درصورت تماس تماس مجدد، میزان واکنش‌ این محل بیشتر خواهد بود.

داروها:
می‌توان از داروهای زیر برای کاهش آغالش و بهبود حالت راش ناشی‌از واکنش آلرژی نیکل استفاده کرد:
کرم کورتیکوستروئید مانند کلوبتازولclobetasol و بتامتازون دی‌پروپیونات. مصرف درازمدت این داروها سبب نازک شدن پوست می‌گردد.
کرم‌های غیراستروئیدی مانند پیــمکرولیموسpimecrolimus وتاکرولیموسtacrolimus. شایع‌ترین عارضه‌ی‌جانبی این داروها گزش موقتی در محل تزریق است.
کورتیکوستروئیدهای خوراکی. مانند پردنیزون درصورتی که واکنش‌ شدید باشد یا راش در منطقه‌ی ‌وسیعی وجود داشته باشد مصرف این داروها ممکن‌است سبب بروز عوارض‌جانبی شود ازجمله افزایش‌وزن، نوسان خلق و افزایش فشارخون.
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی مانند فکسوفنادین و ستیزیزین برای تسکین خارش. اما این داروها برای خارش جلد چندان مؤثر نیستند.
بیمار برای درمان درماتیت تماسی به‌علت آلرژی نیکل می‌تواند از روش‌های درمانی زیر در خانه استفاده کند. درصورتی‌که اقدامات زیر تأثیر نداشته باشد و راش شدت یابد باید به پزشک مراجعه کرد. تدبیرهای خانگی دراین مورد عبارتنداز:

استفاده از لوسیون‌های تسکین‌دهنده مانند لوسیون کالامین که خارش را تسکین می‌دهد.

مرطوب‌کردن منظم. پوست دارای یک سد طبیعی است که در‌صورت واکنش به نیکل و سایر آلرژن‌ها دچار از‌هم‌گسیختگی می‌شود. استفاده از کرم‌های نرم‌کننده یا لوسیون‌هایی‌مانند گلیسرین یا روغن‌های معدنی از نیاز به کورتیکوستروئیدهای موضعی می‌کاهد.

استفاده از کمپرس مرطوب که به خشک شدن تاول و تسکین خارش کمک می‌کند. به‌این‌منظور پارچه تمیزی را در محلول باروBurow فرو می‌کنند. این محلول حاوی آلومینیوم استات، سرکه سفید رقیق شده (یک اونس سرکه در 16 اونس آب) یا آب لوله‌کشی است. کمپرس را به‌مدت 15‌تا‌45دقیقه روی راش قرارمی‌دهند. این کار چندبار در روز تکرار می‌شود.

کاربرد کورتیکوستروئیدهای موضعی معمولی(هیدروکورتیزون) که سبب کاهش خارش و بهبود راش می‌شوند. می‌توان پیش از کاربرد کمپرس مرطوب، برای نفوذ بهتر در پوست از این دارو روی پوست استفاده کرد. بیمار باید درمورد مدت استفاده ازاین فرآورده نظر پزشک را جویا شود.

استفاده از  آنتی‌هیستامین‌های معمولی مانند دیفن‌هیدرامین، که به تسکین خارش به‌مدت کوتاه کمک می‌کند ولی برای این نوع آلرژی مؤثر نیست.
باید از مصرف بعضی پمادهای معمولی مانند کرم‌های آنتی‌بیوتیک ‌پرهیز کرد زیرا ممکن‌است دارای اجزایی مانند نئومایسین باشند که سبب بدترشدن واکنش‌آلرژیک شوند.

بهترین راهکار برای پیشگیری از ایجاد آلرژی نیکل، اجتناب از تماس طولانی با اشیایی است که نیکل دارند به‌ویژه زیورآلات. درصورتی‌که آلرژی نیکل از قبل وجود داشته باشد، بهترین راه پیشگیری از بروز واکنش‌ آلرژیک پرهیز از تماس با این فلز است.
اما همیشه هم آسان نیست که از تماس با نیکل پرهیزکرد زیرا این فلز در بسیاری از فرآورده‌ها وجود دارد. برای تشخیص نیکل در اشیای خانگی یک کیت تشخیصی وجود دارد. نکات زیر به پیشگیری از تماس با نیکل می‌انجامد.

استــفاده از زیـــورآلات هیپوآلرژنیک.

باید از زیورآلاتی استفاده کرد که واکنش آلرژی ایجاد نمی‌کنند. باید به‌دنبال زیورآلاتی بود که حاوی نیکل نبوده و از استینلس استیل و یا از طلای‌زرد یا تیتانیوم ساخته شده باشند. اشیای نقره‌یی، مسی و پلاتین نیز سبب ایجاد آلرژی نمی‌شوند.

 

 

 

تعداد بازدید : 3408

ثبت نظر

ارسال