باتوجه به افزایش هشداردهنده‌ی باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک و نیاز به زمان طولانی برای توسعه داروهای جدید، کشف راه‌های نوین برای استفاده بهینه از آنتی‌بیوتیک‌های موجود و قابل‌استفاده برای انسان‌‌ها، بسیار مهم است. به‌طور‌کلی اعتقاد بر‌این است که برای از‌بین‌بردن یک عفونت باکتریایی، قبل‌از شروع مقاومت در برابر دارو، باید فرد با دوزهای بالایی از آنتی‌بیوتیک تحت‌درمان قرار‌گیرد. اما تحقیقات اخیر نشان داده که ممکن‌است این نوع درمان باعث تحریک و ظهور پاتوژن‌های مقاوم به دارو شود.
انتشار مقاله تازه محققان در مجله‌ی (O(Open Access Journal , PLOS Biology،نشان‌می‌دهد که استفاده از طرح درمان دارویی با دو آنتی‌بیوتیک، هنگامی می‌تواند باعث مرگ باکتری‌ها در دوزهایی شود که دو دارو به تنهایی یا ترکیبی مصرف شوند. این روند، باعث پیشرفت سریع مقاومت به دارو یا تقویت رشد باکتری‌های مقاوم میشود. در این درمان، که «درمان ترتیبی» (Sequential Treatment) نامیده میشود، به‌طور متناوب از دوزهای پایین دو نوع آنتی‌بیوتیک استفاده میشود. پژوهشگران از مدل آزمون لوله‌ی (Test-tube model) یک عفونت باکتریایی استفاده کردند تا نشان‌دهند، حتی در باکتریهایی که حاوی ژن‌های مقاوم به دارو هستند، درمان ترتیبی می‌تواند باکتری‌ها را بکشد. در‌حالی‌که دوزهای بالای تک داروها یا مخلوطی از دو دارو نمی‌تواند این کار را انجام دهد.
محقق ارشد مقاله، دکتر روبرت بیردمور (که گروه تحقیقاتی او در دانشگاه اکستر(exetor) مستقر است)، می‌گوید:«مطالعه ما، ارتباطی پیچیده میان دوز دارو، تراکم جمعیت باکتری‌ها و مقاومت به دارو یافته است».
«همانطور که نشان دادیم، در دوزهایی که به‌طور معمول گفته میشود زیر مقدار کشندگی بوده و بنابراین فرض شده که برای افزایش مقاومت به دارو انتخاب می‌شوند، این امکان وجود دارد که بتوان میزان باکتری‌ها را به صفر رساند».
جالب توجه است که محققان با مقایسه تغییرات ژنتیکی که درطول استفاده از تک دارو و همچنین استفاده از درمان‌های ترتیبی رخ می‌دهد، دریافتند که هر‌دو نوع درمان، ظهور جهش‌های مقاومتی به داروی شناخته‌شده را افزایش دادند. بنابراین، موفقیت درمان‌های ترتیبی، ناشی‌از جلوگیری یا مهار مقاومت به دارو نیست. بلکه آنها فـرض‌کردند که پـاسخ تکـــاملــی به درمان دارویی ترتیبی، منجر به حالتی میشود که یک دارو باکتری‌ها را نسبت‌به داروی‌دوم حساس می‌سازد.
وی همچنین اشاره می‌کند: «محققان برای دهه‌های متمادی روی کوکتل‌های دارویی سینرژیستیک (هم‌افزایی) متمرکز شده‌اند. ما بر‌این عقیده‌ایم که ممکن‌است هم‌افزایی متوالی تنها زمانی نیرومند باشد که ما مراقب آن باشیم؛ بنابراین، این تحقیق مورد علاقه‌ی شرکت‌های دارویی و جوامع کشف آنتی‌بیوتیکی رو‌به زوال خواهد بود». در‌حالی‌که باکتری‌ها در سازگاری با چالش آنتی‌بیوتیکی چیره‌دست هستند، این تحقیق پیشنهاد می‌کند که راهی برای استفاده‌از این سازگاری بر‌علیه آنها(باکتری‌ها) وجود دارد. محیط‌های در‌حال نوسان و بی‌ثبات ایجاد‌شده به‌وسیله‌ی درمان‌های ترتیبی که به‌خوبی طراحی شده‌اند، ممکن‌است باکتری‌ها را حساس نموده و آنها را به غلظتهایی از آنتی‌بیوتیک حساس سازد که به‌طور معمول باعث القای مقاومت دارویی و ادامه هستی آنها میشود.
متاسفانه، همه‌ی درمان‌های ترتیبی به یک میزان موثر نیستند. کار بیشتر و گسترده‌تری قبل‌از شروع به کارگیری درمان های ترتیبی در درمانگاه مورد نیاز است.اما این مطالعه نشان می‌دهد حتی درصورتی‌که از آنها در دوزهای دارویی پایین‌تر از توان حداکثرشان نیز استفاده شود، می‌توانند موثر باشند. مطابق گفته دکتر بردمور: «یکی‌از پیامدهای این نتیجه‌ی بسیار شگفت‌انگیز، به حرکت درآوردن یک‌سری از مطالعاتی است که راه‌های استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را نه‌تنها به‌صورت ترکیبی، بلکه به‌صورت ترتیبی و با دوزهای پایین‌تر از آنچه که در‌حال‌حاضر امکان دارد، تعیین می‌کنند».
Plos Biology 9 April ,2015
ثبت نظر