شماره ۱۰۸۹

داروی آلزایمر، مانع از شکستگی استخوان‌ها

دکترهوشنگ سلطان‌زاده - داروساز

رایج‌ترین داروی مورد استفاده در درمان بیماری آلزایمر می‌تواند توده‌ی‌استخوانی را در موش‌ها افزایش‌دهد. محققان دانشگاه علوم‌پزشکی سایتاما در ژاپن معتقدند که این موضوع بدان‌معناست که بعد‌از بررسی‌های بالینی بیشتر، می‌توان از این دارو برای درمان بیماری‌های تحلیل استخوان مانند استئوپورز و پریودنتیت استفاده‌کرد.

بیماری آلزایمر رایج‌ترین نوع زوال‌عقل بوده و بروز آن در افراد سالخورده‌ی جامعه رو‌به‌افزایش است. در مراحل اولیه‌ی بیماری آلزایمر، تراکم‌استخوان کاهش می‌یابد و بیماران در‌معرض خطر بالای شکستگی استخوان قرارمی‌گیرند. درمان بیماری آلزایمر با دارویی به‌نام دونپزیل‌(Donepezil) نه‌تنها باعث بهبـود عملکرد شناختی (Cognitive Function) بلکه باعث افزایش تراکم‌استخوان و کاهش احتمال شکستگی می‌شود.

دونپزیل عملکرد ‌شناختی را بهبود بخشیده و توده‌ی‌استخوان را افزایش‌می‌دهد که به موجب آن، داروی بسیار مفیدی برای بیماران مبتلا به زوال‌عقل و پوکی‌استخوان محسوب می‌شود. از نقطه‌نظر اقتصاد‌پزشکی، این مزیت دوگانه می‌تواند هزینه‌های درمان این بیماری‌ها را کاهش‌دهد.

دو‌نوع مختلف از سلول‌های کنترل توده و تراکم‌استخوانی در بدن وجود دارد: استئوبلاست‌ها که استخوان‌ها را می‌سازند و استئوکلاست‌ها که استخوان‌ها را جذب ‌(Absorb) می‌کنند. مولکولی به‌نام استیل‌کولین باعث می‌شود تا استئوکلاست‌ها در‌شرایط آزمایشگاهی بمیرند. اگرچه آنزیمی به‌نام استیل‌کولین‌استراز، مولکول استیل‌کولین را تجزیه‌می‌کند، اما تأثیر این آنزیم روی استئوکلاست‌ها همچنان نامشخص است.

رایج‌ترین داروی مورد استفاده در درمان بیماری آلزایمر (دونپزیل) استیل‌کولین استراز را از کار انداخته و منجر به افزایش مقدار استیل‌کولین در مغز می‌شود. بیماران تحت‌درمان با دونپزیل برای بیماری آلزایمر، در‌معرض خطر کمتر شکستگی سر‌استخوان ران هستند و این خطر به دوز مصرفی آنها وابسته است.

محققان مایل بودند تا بدانند دونپزیل چگونه مانع از تخریب استخوان می‌شود.

ازاین‌رو، فعالیت این دارو را با استفاده از سلول‌های مغز‌استخوان موش در شرایط آزمایشگاهی بررسی‌کرده و مشاهده کردند زمانی که استئوکلاست بیشتری ساخته‌می‌شود، آنزیم استیل‌کولین استراز بیشتری تولید می‌گردد، که منجر به ساخته‌شدن بیشتر استئوکلاست می‌شود.

دونپزیل، آنزیم استیل‌کولین استراز را از‌کار می‌اندازد و در نتیجه مانع از ساخته‌شدن استئوکلاست‌ها می‌شود.

این گروه تحقیقاتی به بررسی تأثیر دارو در یک مدل موش (که استخوان آنها در‌حال تحلیل‌بود) پرداختند و متوجه شدند که دونپزیل با ممانعت از تولید استئوکلاست‌ها، توده‌ی‌استخوان را در موش‌ها افزایش‌می‌دهد. این موضوع بسیار جالب توجه است که دونپزیل می‌تواند مولکولی که عامل تبدیل ماکروفاژها به استئوکلاست‌ها می‌باشد را به‌طور مستقیم کنترل‌کند.

بررسی‌های پیشین نیز نشان‌داد که فعالیت استیل‌کولین استراز همواره با افزایش سن، افزایش می‌یابد و ممکن‌است تحلیل استخوان در افراد مسن را تسریع بخشد. محققان اشاره‌کردند که غلظت استیل‌کولین استراز در زمان التهاب بافت، در ماکروفاژها بالاتر می‌باشد که بیانگر این موضوع است که التهاب باعث‌می‌گردد تا استخوان به‌دلیل تولید آنزیم استیل کولین استراز، تاحدودی تخریب (Degraded) شود.یافته‌ها نشان‌می‌دهد که دونپزیل در افزایش توده‌ی‌استخوان در سالمندان مبتلا به التهاب و زوال‌عقل نقش دارد.

با‌توجه به تأثیر این دارو در یک گروه از بیماران درمقایسه با گروه کنترل، محققان درنظر دارند  تا بررسی کنند که آیا مصرف دونپزیل می‌تواند احتمال شکستگی‌استخوان را در‌بیماران کاهش‌دهد یاخیر.

 

تعداد بازدید : 1068

ثبت نظر

ارسال