موارد منع‌مصرف کنتراسپتیو‌های خوراکی

موارد منع و احتیاط مصرف داروهای کنتراسپتیو:

به غیراز زنان بالای ۳۵سال که سیگار‌ مصرف می‌کنند، در برخی‌از موارد با وجود سن مناسب و عدم استعمال دخانیات، مصرف‌ COCها با ممنوعیت همراه هستند. مهمترین این موارد شامل موارد زیر می‌باشد:

• سابقه قبلی حوادث ترومبوآمبولیک و سکته‌مغزی

• سابقه تومور وابسته به استروژن

•مشکلات کبدی فعال

• بارداری

• خونروی رحمی با علت نامشخص

•هایپرتریگلیسیریدمیا که می‌تواند خطر بروز پانکراتیت حاد را افزایش دهد.

علاوه‌براین موارد، مزایا و مخاطرات استفاده‌از‌COC در زنانی‌که فشار‌خون کنترل‌نشده دارند یا از داروهای ضد‌صرع خوراکی استفاده‌می‌کنند، باید به‌دقت بررسی‌شود. WHO پیشنهاد‌می‌کند کهCOCها در زنان بالای 35سال که میگرن دارند یا در زنانی که با هر‌سنی میگرن بدون ائورا دارند، تجویز‌نشوند. دیابت ملیتوس بدون عوارض نوروپاتی، منع مصرفی برای تجویزCOC به‌شمار نمی‌رود اما برخی مصرف‌کنندگانCOC ممکن‌است به دوزهای بالاتری از انسولین نیاز پیدا‌کنند.

 بیماری‌های قلبی‌عروقی:

افزایش مرگ‌ومیر ناشی‌از مشکلات قلبی‌عروقی در مصرف‌کنندگان‌COC نسبت به زنانی‌که این قرص‌ها را مصرف ‌نمی‌کنند، در بسیاری‌از بررسی‌های آورده شده است. هرچند تجویز روز‌افزون COCهای نسل جدید که دوزهای کمتری از استروژن دارند، خطر بروز مشکلات قلبی‌عروقی را تا حدودی کاهش‌داده‌ است.

بروز عوارض قلبی‌عروقی ازطریق چندین مکانیسم صورت‌می‌گیرد:

۱ـ استفاده‌از COCها می‌تواند باعث بروز تغییرات در سطح لیپوپروتئین‌های سرمی و درنهایت افزایش پلاک‌های آترواسکلروتیک گردد. بسته به دوز استروژن و خاصیت آندروژنی پروژستین، جهت این تأثیر متفاوت خواهد بود اما طبق یک قانون کلی، استفاده‌از COCها منجر‌به افزایش‌TG می‌شود و این درحالی‌است که تأثیر بر HDL-C و LDL-C دامنه بسیار گسترده‌تر و متناقضی دارد. البته به‌نظر‌می‌رسد که نسل سوم و چهارم پروژستین‌ها نسبت به نسل‌های پیشین، اثرات مخرب کمتری بر پروفایل لیپیدی دارند.هرچند اهمیت بالینی این موضوع، هنوز در هاله‌ای از ابهام است. زیرا بررسی‌های متفاوت نتایج بسیار متضادی درخصوص کاهش خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی با مصرف COCهای حاوی نسل‌های جدیدتر پروژستین منتشر کرده‌اند.

۲ـ احتمال بروزMI در مصرف‌کنندگان COCها در مقایسه با کسانی که از این داروها استفاده نمی‌کنند، بیشتر است. به نظر می‌رسد که استروژن با افزایش بروز ترومبوآمبولی، منجر به بروز MI در مصرف‌کنندگانCOC می‌شود و تشکیل پلاک‌های‌اسکلروتیک از اهمیت کمتری برخوردارند. خطر بروزMI با دوز استروژن ارتباطی مستقیم دارد. اما درنهایت احتمال بروز MI در زنان سالمی که در سنین باروری هستند، آن‌قدر اندک است که حتی درصورت دوبرابرشدن این احتمال بامصرفCOC، بازهم احتمال بسیار کمی برای بروز دارد. نکته مهم این‌است که درصورت مصرفCOCهای حاوی مقادیر کمتراز ۳۵µg از EE در زنان سالمی که سیگار‌نمی‌کشند، این خطر باز‌هم کمتر می‌شود.  در‌مورد تأثیر پروژستین‌های مختلف در بروز این عارضه، اظهارنظر قطعی وجود ندارد.

حوادث ترومبوآمبولیک:

اغلب بررسی‌هایی که اثرCOCها را در بروز حوادث ترومبوآمبولیک بررسی می‌کنند، افزایش۲تا۶ برابری در بروزDVT و آمبولی ریوی با مصرف این داروها را تأیید‌می‌کنند. مکانیسم‌های متعددی باعث افزایش ترومبوژنیسیتی دراثر مصرف COCها می‌شوند:

اولاً استروژن باعث افزایش احتمال تشکیل ترومبوز از طریق افزایش برخی فاکتورهای انعقادی می‌شود. دوماً مصرف درازمدت داروهای ضدبارداری خوراکی می‌تواند باعث افزایش تعداد و تجمع هر‌چه بیشتر پلاکت‌ها همانند آنچه در اواخر دوران بارداری دیده می‌شود، گردد. ضمن اینکه این افزایش هم در COCهای حاوی دوز بالای استروژن و هم در COCهای حاوی دوز کمتر‌از استروژن دیده‌می‌شود؛ هرچند خطر بروز ترومبوز در فرمولاسیون‌های حاوی مقادیر زیر ۳۵µg اتینیل استرادیول کمتر است. به‌تازگی مشخص‌شده که تغییر نوع پروژستین نیز در کنار استروژن، می‌تواند باعث افزایش خطر ترومبوز گردند. به‌طوری‌که خطر بروز ترومبوز در مصرف‌کنندگان‌COC حاوی نسل‌‌دوم پروژستین (مانند لوونورژسترل) بسیار کمتر‌از خطر بروز ترومبوز در مصرف‌کنندگانCOC حاوی نسل‌‌های سوم (مانند دزوژسترل) می‌باشد (افزایش ۲برابری درمقابل افزایش ۴برابری). به‌طورکلی کمترین خطر بروز ترومبوز، مربوط به COCهای‌حاوی لوونورژسترل می‌باشد. افزایش مقاومت به فعالیت پروتئینC در مصرف‌کنندگان نسل سوم پروژستین، به‌عنوان مکانیسم اصلی ‌افزایش ‌احتمال ترومبوآمبولیسم مطرح شده‌است. ضمن‌این‌که به‌نظر‌می‌رسدپروژستین‌های نسل دوم مانند لوونورژسترل، در مقابله با اثرات ترومبوژنز استروژن قدرت بیشتری دارند. درمورد پروژستین‌های آنتی‌آندروژنیک مانند سیپروترون و دروسپیرنون، اثرات بسیار متغیری گزارش شده‌است اما به‌نظر‌می‌رسد که مصرف سیپروترون و دروسپیرونون نیز می‌تواند با افزایش خطر بروز ترومبوز همراه باشند؛ هرچند خطر خالص بروز ترومبوز در زنان در سنین باروری آنقدر پایین است که باتوجه به مزایای فراوان مصرف نسل‌های سوم و به‌ویژه چهارم پروژستین‌ها، استفاده از COCهای حاوی پروژستین‌های جدید چندان غیرمنطقی به‌نظر‌‌نمی‌رسد. ضمن‌اینکه خطر بروز حوادث ترومبوآمبولیک درصورت بروز بارداری و دوران پس‌از زایمان بسیار بیشتر‌از خطر بروز حوادث ترومبوآمبولیک ناشی‌از مصرف COCها می‌باشد. بنابراین صرفاً احتمال بسیار کم‌بروز حوادث ترومبوآمبولیک در زنانی‌که هیچگونه سابقه‌ای ندارند، باعث ممنوعیت مصرف این داروها در زنان سالم نمی‌شود. با اینکه درصورت موتاسیون در فاکتورهای انعقادی مانند فاکتورV و کمبود پروتئینC و آنتی‌ترومبین احتمال بروز ترومبوز در مصرف‌کنندگان COC تا ۳۰ برابر افزایش‌می‌یابد، شیوع این جهش در زنان کم است و بنابراین تست‌های بررسی وضعیت موتاسیون در فاکتورهای انعقادی به‌صورت روتین توصیه نمی‌شود؛ مگر در زنانی‌که دارای سابقه خانوادگی یا شخصی بروز ترومبوز هستند. اما به طور کلی برای رعایت جانب احتیاط، باید به تمام مصرف‌کنندگان درمورد احتمال بروز و نشانه‌های اصلی ترمبوز هشدار داده شود. نشانه اصلی که می‌تواند حاکی از بروز ترومبوز باشد به‌اختصار با حروف‌ACHES) A): درد‌شکمی، C: درد قفسه‌سینه، H: سردرد، E: مشکلات بینایی و S: درد شدید پا در بالای ران یا ساق‌پا مشخص‌می‌شود. WHO برای زنانی‌که سابقه قبلی بروز ترومبوز داشته‌اند مصرف COCها را ممنوع‌ کرده‌است.

پرفشاری خون:

نتایج بررسی‌ها درمورد تأثیر داروهای ضدبارداری بر فشارخون، بسیار متغیر و گاهی متناقض‌است. در برخی بررسی‌ها دیده‌شده که‌در بیمارانی که فشار خون نرمال یا نزدیک به نرمال‌دارند، مصرف داروهای ضدبارداری می‌تواند باعث افزایش 7-8mmHg در فشار سیستولیک و 6mmHg در فشار دیاستولیک گردد. در سایر بررسی‌ها تأثیری بر فشار خون دیده نشد. طبق تئوری، افزایش فشارخون می‌تواند به‌دلیل افزایش احتباس آب و نمک و افزایش فعالیت رنین ناشی از قسمت استروژنی صورت‌گیرد و با قطع مصرف دارو به حد نرمال برمی‌گردد. درمقابل مینی پیل‌ها، تأثیر مخربی برفشار خون نداشته و برای زنانی‌که فشار‌خون‌کنترل‌نشده دارند، گزینه مناسبی می‌باشند.

میگرن و سکته مغزی:

استفاده از داروهای خوراکی ضدبارداری باعث افزایش خطر بروز سکته مغزی در بسیاری از بررسی‌ها شده است. به نظر‌می‌رسد خطر بروز این عارضه در افرادی بیشتر است که از فراورده‌های قدیمی حاوی دوز بالاتری از استروژن، استفاده‌می‌کنند و در فراورده‌های با دوز پایین (کمتر‌از ۵۰µg از اتینیل استرادیول) احتمال بروز این عارضه بسیار کاهش‌می‌یابد. به‌نظر‌نمی‌رسد که استفاده‌از پروژستین‌های نسل دو یا سه تفاوت چندانی در میزان بروز این عارضه داشته باشد. البته با‌توجه به‌اینکه در زنان جوان و سالمی که فشار‌خون نرمال دارند و سیگار‌نمی‌کشند، احتمال بروز سکته مغزی بسیار کم است، خطر بروز این عارضه در زنانی‌که از COC استفاده‌می‌کنند نیز بسیار اندک می‌باشد. ضمن‌اینکه خطر بروز این عارضه در زنان زیر ۳۵سالی که بارداری ناخواسته را تجربه می‌کنند بسیار بیشتر از زنانی است که با مصرف COCها از بارداری جلوگیری‌می‌کنند (۹در‌هر ۱۰۰/۰۰۰مورد در‌مقابل۳ درهر ۱۰۰/۰۰۰مورد). همچنین نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که استفاده از مینی‌پیل‌ها، خطر بروز سکته‌مغزی را افزایش‌نمی‌دهد و درصورتی‌که پزشک از بروز این عارضه در بیمار دارای عوامل‌خطرساز بیم داشته‌باشد، می‌تواند از مینی‌پیل‌ها بهره ببرد.

سابقه بروز سردردهای میگرنی به‌ویژه انواعی که با آئورا همراه هستند، می‌تواند به‌عنوان یک عامل خطرساز دیگر در بروز سکته‌مغزی در‌نظر گرفته شود. بنابراین طبق گایدلاین‌WHO، در زنانی‌که سردردهای میگرنی با نشانه فوکال و فشار بالای داخل مغزی بدون علت دارند (بدون توجه به سن)مصرف COCها به‌دلیل افزایش خطر بروز سکته ناشی‌از ترومبوز، منطقی نمی‌باشد و در زنانی‌که سابقه میگرن با آئورا نداشته‌اند و درهنگام مصرف قرص‌های ترکیبی ضدبارداری آن را تجربه‌می‌کنند، مصرف قرص‌ها متوقف‌شده و به استفاده‌از فراورده غیر‌استروژنی یا سایر روش‌ها تغییر‌می‌یابد. در زنانی‌که میگرن بدون آئورا دارند، تجویزCOC با درنظر‌گرفتن سایر عوامل خطرساز مانند دیس‌لیپیدمیا، مصرف سیگار و پرفشاری‌خون باید صورت‌گیرد.

سمیّّت کبدی:

مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی، با تعدادی از مشکلات کبدی همانند آدنومای کبدی وتومورهای خوش‌خیم و بدخیم کبدی ارتباط دارد. ارتباط بین بروز آدنومای کبدی و مصرفCOCها به اثبات رسیده‌است اما در‌مورد هپاتوسلولارکارسینوما و هایپرپلازی ندولار کبدی نتایج قطعی به‌دست نیامده است و به‌نظر‌می‌رسد که خطر بروز عارضه، افزایش چشمگیری نداشته باشد.

دیابت:

اثر داروهای ضدبارداری ترکیبی روی متابولیسم کربوهیدرات‌ها پیچیده است؛ به‌طوری‌که استروژن باعث افزایش و پروژستین باعث کاهش تعداد رسپتورهای انسولین بر سطح سلول می‌شوند. از‌طرفی پروژستین‌ها درکاهش تمایل گیرنده‌های انسولین نیز نقش‌دارند به‌طوری‌که در برخی بررسی‌ها دیده‌شده که COCهای حاوی پروژستین تنها، می‌توانند باعث افزایش خطر بروز تیپII دیابت ملیتوس‌گردند.پروژستین‌های مختلف، منجر به بروز درجات مختلفی از عدم‌تحمل گلوکز می‌شوند؛ مثلاً دزوژسترل در بین سایر پروژستین‌ها ازنظر تأثیر بر پروفایل کربوهیدراتی ایده‌آل‌تر است. به‌طورکلی به‌نظر‌نمی‌رسد که COCهای با دوز پایین باعث عدم‌تحمل گلوکز شوند. هرچند در بیمارانی‌که سابقه بروز دیابت شخصی (مثلاً دیابت بارداری) و خانوادگی دارند، احتمال بروز بیشتر است اما مصرف این داروها ممنوعیتی نداشته و تنها باید در ماه‌های نخستین استفاده از این داروها، بیمار مانیتور شود. طبق دستورالعمل‌هایWHO، برای زنانی که بیش‌از ۲۰سال دیابت داشته‌اند یا عوارض عروقی دیابت (همچون رتینوپاتی، نفروپاتی و نوروپاتی) در آنها دیده‌می‌شود، مصرف COCها ممنوع است.

 جراحی‌های مهم:

تصمیم به قطع یا ادامه مصرفCOCها قبل‌از انجام جراحی‌های مهم، بسته به مقایسه عوارض ناشی‌از یک بارداری ناخواسته در مقابل خطر بروز ترومبوز دارد. در جراحی‌های کوچک، ادامه مصرف COCها مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند اما در جراحی‌های بزرگتر با خطر متوسط یا بالا، COCها باید4تا6 هفته قبل‌از عمل‌جراحی متوقف‌شده و پس‌از جراحی، فقط هنگامی‌که بیمار قادر به حرکت باشد می‌تواند مصرف مجدد COCها را آغاز‌نماید. در‌صورتی‌که به‌هردلیلی مصرف COC قبل‌از جراحی با خطر متوسط یا بالا قطع نشود، باید از رژیم‌های آنتی‌ترومبوتیک با کارایی بالا استفاده‌کرد تا خطر ترومبوآمبولیسم کاهش‌یابد.

 عوارض داروهای ترکیبی ضدبارداری خوراکی:

عوارض جانبی، مهمترین علت قطع داروهای ترکیبی ضدبارداری خوراکی محسوب می‌شوند. هنگام شروع تجویزCOC، باید درمورد تمامی عوارض جانبی جدی شامل ترومبوآمبولی، سمّیت کبدی، عوارض قلبی و سکته‌مغزی به مصرف‌کننده  هشدار داده شود. سایر عوارض شامل خونروی داخل سیکل و لکه‌بینی، افزایش‌وزن، تغییرات خلقی، سردرد و تحریک‌پذیری سینه شایع‌تر بوده و معمولاً با ادامه مصرف در‌طی 3ماه برطرف خواهند شد؛ بنابراین در‌صورتی‌که بیمار هیچ‌یک از نشانه‌های خطر جدی (ACHES) را تجربه نکرده‌است، باید تشویق‌شود که قبل‌از تغییر دارو به فرمولاسیون دیگری به‌منظور کاهش عوارض، حداقل 3ماه از آن فراورده استفاده‌کند.

 لکه‌بینی، خونروی داخل سیکل و آمنوره:

خونروی داخل سیکل، به‌عنوان شایع‌ترین علت قطع مصرف COCها عنوان می‌شود. به‌طورکلی شروع هر متد ضدبارداری هورمونی، تغییر دوز یا فرمولاسیون مورد استفاده، می‌تواند منجر به بروز لکه بینی شود که البته در هیچ‌یک از بررسی‌ها، بروز لکه‌بینی با درصد شکست بیشتر یا کارایی کمتر COC همراه نبوده‌است. به‌دلیل نقش بسیارمهم استروژن در حفظ اندومتر، بروز لکه‌بینی در مصرف‌کنندگان فرمولاسیون‌های با دوز کمتر مثلاً ۲۰µg از EE، بیشتراز مصرف‌کنندگان دوزهای بالا می‌باشد. به‌همین‌منوال، داروهای مینی‌پیل که حاوی پروژسترون تنها هستند، می‌توانند لکه‌بینی و خونروی داخل سیکلی بیشتری را ایجاد‌کنند؛ به‌طوری‌که تقریباً تمامی مصرف‌کنندگان این قرص‌ها این عارضه را در ماه‌های اولیه مصرف مشاهده خواهند‌کرد. سایر مواردی که با احتمال لکه‌بینی بیشتر همراه هستند شامل می‌شوند‌بر: عدم مصرف قرص در ساعت معین، استعمال دخانیات، استفاده از رژیم‌های‌۴/۲۴ به‌جای۷/۲۱، فراموشی مصرف قرص و یا استفاده همزمان از داروهایی که باعث افزایش متابولیسم COC می‌گردند.

به‌طورکلی درصورتی‌که لکه‌بینی یا خونروی داخل سیکل در ۱۴روز اول بروز‌کند (یا مثلاً پس‌از شروع خونروی معمول، خونروی قطع‌نشده و ادامه‌یابد)، علت ناکافی‌بودن استروژن می‌باشد و باید از فرمولاسیون بادوزهای بالاتر استروژن استفاده‌شود. درصورتی که خونروی یا لکه‌بینی در ۱۴روز آخرین سیکل اتفاق‌ بیافتد، به‌دلیل حمایت ناکافی پروژسترون از اندومتر بوده و باید از فراورده‌هایی با دوز بیشتر پروژسترون استفاده‌شود.

طبق اظهارنظر متخصصان، درصورتی‌که تنها شکایت بیمار خونروی یا لکه‌بینی ‌باشد، مصرف COC بهتر‌است تا ۳ماه ادامه پیدا‌کند زیرا این‌عارضه با ادامه مصرف قطع‌می‌شود. اما از آنجا‌که خونروی داخل سیکل، می‌تواند یکی‌از نشانه‌های بدخیمی رحم و سرویکس نیز باشد؛ در‌صورتی‌که با ادامه مصرف‌COC، خونروی نامنظم بیمار ترمیم نشود، باید این احتمال مدنظر قرارگرفته‌شود و بررسی‌های لگنی برای بیمار آغازگردد.

در‌سوی‌دیگر این طیف، برخی‌از زنان پس‌از مصرف‌COC، دچار آمنوره می‌شوند. در‌این‌موارد ابتدا باید احتمال بارداری ردشده و سپس درصورتی‌که بیمار با عدم‌خونروی ماهیانه مشکلی نداشته باشد، نیازی به تغییرCOCوجود ندارد؛ هرچند عدم وقوع خونروی ماهیانه تشخیص عدم بارداری را برای بیمار مشکل خواهد ساخت و باید احتیاط‌های لازم در خصوص ادامه مصرف صورت‌گیرد. بیشتر موارد آمنوره همانند اغلب موارد لکه‌بینی، با فرمولاسیون‌های حاوی دوزهای کمتر‌از µg‌۲۰‌ از EE بروز‌می‌کند و معمولاً تغییر به فرمولاسیون‌های حاوی دوزهای بالاتر‌از EE، می‌تواند منجر به بروز خونروی در پایان دوره مصرف دارو گردد.  

پس‌از قطع داروهای ترکیبی ضدبارداری خوراکی با وجود خونروی ممکن‌است تا چندین ماه تخمک‌گذاری صورت نگیرد، اما مصرف این داروها به هیچ‌عنوان باعث ناباروری نخواهندشد و برعکس خطر بروز ناباروری اولیه در مصرف‌کنندگان‌COCها کاهش ‌می‌یابد.

تهوع:

علت تهوع نـاشی‌از مصرف COCها، قسمت استروژنی است که در ۳۸درصداز موارد به قطع دارو منجرمی‌شود. به‌منظور کاهش این عارضه، توصیه‌می‌شود که مصرف دارو شب‌ها هنگام خواب یا پس‌از غذا صورت‌گیرد یا اینکه به فراورده‌ای تغییر‌یابد که حاوی مقادیر کمتری‌از استروژن ‌باشد. البته این عارضه طی 3ماه بهبود‌می‌یابد.

سردرد:

سردرد ازجمله شایع‌ترین عوارض استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی محسوب می‌شود. هرچند در بیشتر زنان سالم، بین بروز سردرد و مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی یک ارتباط اثبات‌شده وجود ندارد، اما در برخی از کارآزمایی‌های بالینی، افزایش تواتر بروز سردرد خصوصاً در سیکل‌های اول مصرف COCها دیده شده‌است. به‌طورکلی سردردهای خفیف در طی ادامه مصرف COC کاهش یافته و در غیراین‌صورت می‌توان به فراورده‌های حاوی مقادیر کمتری از استروژن یا پروژسترون روی آورد. اما در‌صورتی‌که سردردها بسیار شدید باشد، باید COC قطع‌شده و بیمار برای بررسی‌های بیشتر ارجاع داده شود. به‌نظر‌نمی‌رسد که نوع پروژستین در بروز سردرد نقشی داشته باشد. ضمن این‌که نقش دوز استروژن موجود در قرص‌های ضدبارداری خوراکی در بروز سردرد، در هاله‌ای از ابهام است.

از لحاظ تأثیر بر سردردهای میگرنی، مصرف COCها می‌تواند باعث بهبودی یا بدترشدن  سردردهای میگرنی گردد یا تأثیر خاصی بر این سردردها نداشته باشد. این عارضه هم ممکن‌است در طی دوران مصرف قرص‌های حاوی هورمون بروزکند که ناشی‌از افزایش استروژن می‌باشد و هم ممکن‌است در‌طی دوره ۴‌یا‌۷ روزه بدون هورمون بروزکند که ناشی‌از قطع استروژن است. بنابراین استفاده از فرمولاسیون‌هایی که 24 قرص فعال دارند و دوره بدون هورمون به‌جای ۷روز به ۴روز کاهش‌می‌یابد می‌تواند درکاهش بروز سردردهای میگرنی مؤثر باشد. رویکرد دیگر استفاده پیوسته (بدون رعایت فاصله زمانی بدون هورمون) می‌باشد. تغییر نوع COC مصرفی در کاهش بروز حملات میگرنی تأثیر چندانی ندارد.

افزایش وزن:

یکی‌از شایعترین نگرانی‌های زنان در‌خصوص مصرف‌COCها افزایش‌وزن است. از لحاظ تئوری، افزایش‌وزن ناشی‌از مصرف‌COC دوره‌ای بوده و بیشتر مربوط به اثرات مینرالوکورتیکوئیدی EE  می‌باشد که با تحریک رسپتورهای آلدوسترون، می‌توانند منجر به افزایش احتباس آب و نمک گردد. البته مقادیر بالای پروژستین نیز با افزایش اشتها می‌تواند باعث افزایش وزن ثابت‌تر و غیر‌دوره‌ای گردد. اما نتایج اغلب بررسی‌ها حاکی از آن است که مصرف قرص‌های‌COC با دوز پایین، با افزایش‌وزن همراه نیستند. در‌صورتی‌که افزایش‌وزن برای بیمار بسیار ناخوشایند باشد، استفاده‌از فرآورده‌های حاوی Drospirenone مانندYAZ یا YASMIN توصیه‌می‌شود. دروسپیرونون با اثرات آنتی‌مینرالوکورتیکوئیدی باعث کاهش احتباس آب می‌گردد و افزایش اشتهای ناشی‌از آن بسیار ناچیز است.

سرطان‌سینه و سرطان سرویکس:

COCها با افزایش در بروز برخی‌از سرطان‌ها مانند سرطان‌سرویکس و دستگاه‌عصبی مرکزی و کاهش در بروز برخی سرطان‌های دیگر مانند سرطان‌کولورکتال، رحم و تخمدان همراه است اما به‌طورکلی به‌نظر‌می‌رسد که در مجموع، خطر بروز سرطان با مصرف COCها کاهش‌می‌یابد.

نتایج بررسی‌ها درمورد ارتباط بین مصرف COCها و افزایش خطر بروز سرطان‌سینه بسیار متناقض است. بررسی‌های گذشته وجود این ارتباط را تأیید‌می‌کردند اما نتایج بررسی‌های جدیدتر، حاکی از آن است که مصرف COCها حتی به‌صورت درازمدت، خطر بروز سرطان‌سینه را افزایش‌نمی‌دهند. حتی در برخی بررسی‌های عنوان‌ شده که خطر بروز سرطان در زنانی‌که دارای موتاسیون BRCA1,2 می‌باشند و سابقه خانوادگی آنها مثبت است؛ با مصرف COC افزایش‌نمی‌یابد. بنابراین براساس بررسی‌های جدیدتر، ACOG سابقه خانوادگی مثبت (شاملBRCA1,2) و توده‌های خوش‌خیم سینه را جزو موارد ممنوعیت مصرف COCها نمی‌داند اما در برخی‌از بررسی‌های دیگر، افزایش خطر بروز سرطان در زنانی‌که حامل موتاسیون‌های BRCA1,2 می‌باشند را اثبات کرده است. بنابراین زنانی‌که سابقه بروز سرطان در خانواده خود را دارند، بهتراست با احتیاط فراوان و با مانیتورینگ دقیق از COCها استفاده‌کنند.

خطر بروز سرطان‌سرویکس و میزان مرگ‌و‌میر ناشی‌از آن در مصرف‌کنندگان‌COC بیشتر می‌باشد و این موضوع در تمامی بررسی‌های گذشته و اخیر اثبات شده‌است؛ در زنانی‌که حتی یک‌بار و یا بیش‌از ۵سال از COCها استفاده‌کرده‌اند؛ به‌ترتیب ۱/۵و ۳/۴برابر احتمال ابتلا به سرطان سرویکس افزایش‌می‌یابد. اهمیت بیشتر این موضوع درمورد زنانی است که به‌دلیل مثبت‌بودن برخی ساب‌تایپ‌های‌HPV درمعرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان‌ سرویکس قرار‌دارند.

مصرف  COC‌ها در دوران بارداری و شیردهی:

COC‌ها در بارداری رده X را به‌خود اختصاص‌داده و ممنوعیت مصرف مطلق دارند. با اینکه بررسی‌های گذشته یک ارتباط بین مصرف COCها در دوران بارداری و بروز آنومالی‌های قلب و اندام را نشان‌می‌دهد، بررسی‌های جدیدتر با روش‌های علمی‌تر بیانگر این است که استفاده از COCها خطر بروز آنومالی‌ها را افزایش‌نمی‌دهد (به‌غیراز اختلالات مادرزادی دستگاه ادراری که هنوز اظهار‌نظر قطعی درخصوص آن ارائه نشده‌است). با‌اینکه COC نباید در زنانی‌که احتمالاً باردارند، شروع شود، اما درصورتی‌که احتمال بروز بارداری در مصرف‌کنندگان COC داده می‌شود؛ باید دارو قطع شده و تست بارداری صورت گیرد.

پس‌از زایمان استفاده‌از COC به‌دلیل کاهش کیفیت و مقدار شیر و احتمال بروز ترومبوز، توصیه‌نمی‌شود و بهتر‌است از ضدبارداری‌هایی استفاده‌شود که فقط حاوی پروژستین می‌باشند (مینی‌پیل). طبق توصیه ACOG، به‌دلیل احتمال بالای بروز ترومبوز، حداقل ۶ هفته پس‌از زایمان نباید هیچگونه فراورده ضدبارداری حاوی استروژن تجویز‌شود؛ پس‌از این دوران، احتمال بروز ترومبوز به‌حد اولیه برمی‌گردد. پروژستین با خطر بروز ترومبوز همراه نیست اما از‌آنجا‌که پروژستین در شیر ترشح می‌شود، این فاصله ۶ هفته‌ای برای کسب توانایی متابولیزه‌کردن این ترکیبات توسط نوزاد، برای مینی‌پیل‌ها نیز رعایت‌می‌شود. بنابراین، برای زنانی‌که شیر نمی‌دهند، استفاده‌از مینی‌پیل‌ها بلافاصله پس‌ا‌ز زایمان و برای زنانی‌که هم شیر‌می‌دهند و هم از شیرخشک استفاده‌می‌کنند، استفاده‌از مینی‌پیل ۳هفته بعد‌از زایمان و در زنانی‌که فقط با شیرمادر، نوزاد خود‌را تغذیه‌می‌کنند ۶هفته بعد از زایمان، مصرف مینی‌پیل شروع می‌شود. برای مصرف مینی‌پیل نیازی نیست تا اولین روز قاعدگی صبر‌کرد و به‌دلیل اینکه بیشتر زنان پس‌از بارداری دچار آمنوره می‌شوند، مصرف مینی‌پیل طبق آنچه پیشتر ذکر‌شد، از هفته ۳تا۶ و یا بلافاصله پس‌از زایمان شروع می‌شود و برای کاهش خطر بروز بارداری ناخواسته، باید تا ۱هفته از یک روش جلوگیری مطمئن دیگر نیز استفاده‌کرد حتی در‌صورتی‌که بیمار مصرف دارو را در اولین روز خونروی آغازکند. مصرف مینی‌پیل دقیقاً باید هر روز و سر‌ساعت معین صورت‌بگیرد و درصورتی که 3ساعت دیرتر قرص مصرف‌شود، باید تا ۴۸ساعت از یک روش مطمئن ضدبارداری دیگر نیز استفاده‌گردد.

منابع در دفتر نشریه نگهداری می‌شوند.