شماره ۹۵۹

سردرد تنشی

دکتر حسین نجمی - روانپزشک

به‭ ‬احتمال‭ ‬زیاد‭ ‬وقتی‭ ‬شخص‭ ‬دچار‭ ‬استرس‭ ‬می‌شود،‭ ‬سردرد‭ ‬بروز‭ ‬می‌کند‭.‬در‭ ‬واقع‭ ‬استرس‭ ‬شایع‌ترین‭ ‬عامل‭ ‬شعله‌ورکننده‌ی‭ ‬استرس‭ ‬است‭. ‬ولی‭ ‬نباید‭ ‬استرس‭ ‬را‭ ‬دست‭ ‬بالا‭ ‬گرفت‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬اهمیت‭ ‬داد‭. ‬برای‭ ‬تدبیر‭ ‬استرس‭ ‬وکمک‭ ‬به‭ ‬رفع‭ ‬سردرد‭ ‬می‌توان‭ ‬گام‌های‭ ‬ساده‌یی‭ ‬برداشت‭.‬

کارهای‭ ‬توان‌فرسای‭ ‬روزانه

استرسی‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬رویدادهای‭ ‬اساسی‭ ‬زندگی‭ ‬مانند‭ ‬به‭ ‬دنیا‭ ‬آمدن‭ ‬کودک،‭ ‬مرگ‭ ‬یکی‭ ‬ازعزیزان،‭ ‬تغییر‭ ‬در‭ ‬نحوه‌ی‌‭ ‬کار،‭ ‬طلاق‭ ‬حاصل‭ ‬می‌شود‭ ‬غیرقابل‭ ‬انکار‭ ‬است‭. ‬اما‭ ‬لزوماً‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬استرس‭ ‬سبب‭ ‬شعله‌ور‭ ‬شدن‭ ‬سردرد‭ ‬نمی‌شود‭. ‬بلکه‭ ‬غالباً‭ ‬عوامل‭ ‬آغالنده‌ی‭ ‬روزمره‭ ‬مانند‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬کاغذ‭ ‬نوشته‌ها‭ ‬گشتن،‭ ‬ماندن‭ ‬در‭ ‬ترافیک،‭ ‬تحمل‭ ‬ناراحتی‌های‭ ‬محل‭ ‬کار‭ ‬سبب‭ ‬فرسایش‭ ‬توان‭ ‬مقابله‭ ‬می‌شود‭. ‬برای‭ ‬بعضی‭ ‬افراد،‭ ‬این‭ ‬موارد‭ ‬سردرد‭ ‬را‭ ‬شعله‌ور‭ ‬می‌کنند‭.‬

اگر‭ ‬انسان‭ ‬عضلات‭ ‬بدن‭ ‬را‭ ‬سفت‭ ‬کند،‭ ‬دندان‌ها‭ ‬را‭ ‬روی‭ ‬هم‭ ‬بساید‭ ‬یا‭ ‬درپاسخ‭ ‬به‭ ‬استرس،‭ ‬شانه‌ها‭ ‬را‭ ‬سفت‌کند،‭ ‬فقط‭ ‬موجب‭ ‬می‌شود‭ ‬تا‭ ‬سردرد‭ ‬وخیم‌تر‭ ‬گردد‭.‬

توقف‭ ‬چرخه

نمی‌توان‭ ‬ازاسترس‭ ‬روزمره‭ ‬پرهیز‭ ‬کرد‭ ‬ولی‭ ‬می‌توان‭ ‬استرس‭ ‬را‭ ‬کنترل‭ ‬کرد‭ ‬وکنترل‭ ‬استرس،‭ ‬به‭ ‬پیشگیری‭ ‬از‭ ‬بروز‭ ‬سردرد‭ ‬کمک‭ ‬می‌کند‭.‬

استفاده‭ ‬از‭ ‬تکنیک‌های‭ ‬بسط

با‭ ‬تکنیک‌های‭ ‬بسط‭ ‬یا‭ ‬تن‭ ‬آرامی‭ ‬relaxation‭ ‬می‌توان‭ ‬از‭ ‬نشانه‌های‭ ‬استرس‭ ‬ازجمله‭ ‬سردرد‭ ‬کاست‭. ‬باید‭ ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬فعالیت‌های‭ ‬لذت‌بخش‭ ‬وقت‭ ‬گذاشت‭ ‬مانند‭ ‬گوش‭ ‬دادن‭ ‬به‭ ‬موسیقی،‭ ‬رقص،‭ ‬ورزش،‭ ‬خواندن‭ ‬کتاب‭ ‬یا‭ ‬بازی‌کردن‭ ‬باحیوان‭ ‬خانگی‭. ‬افزون‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬حتی‭ ‬اگر‭ ‬شده‭ ‬به‭ ‬مدت10دقیقه‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬تن‭ ‬آرامی‭ ‬وقتی‭ ‬گذاشت‭. ‬این‭ ‬تکنیک‌ها‭ ‬عبارتند‭ ‬از‭:‬

ـ‭ ‬مراقبه

ـ‭ ‬یوگا

ـ‭ ‬تائی‌چی

ـ‭ ‬تنفس‭ ‬عمیق

همچنین‭ ‬برای‭ ‬کاستن‭ ‬ازاسترس‭ ‬روزانه،‭ ‬باید‭ ‬نکات‭ ‬زیر‭ ‬را‭ ‬درنظرداشت‭:‬

ساده‌کردن‭ ‬زندگی‭.‬‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬یافتن‭ ‬راه‌هایی‭ ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬فعالیت‌‭ ‬یا‭ ‬کارهای‭ ‬بیشتر‭ ‬درطول‭ ‬روز،‭ ‬باید‭ ‬از‭ ‬انجام‭ ‬بعضی‌کارها‭ ‬صرفنظر‭ ‬کرد‭. ‬لازم‭ ‬است‭ ‬ازخود‭ ‬پرسیده‭ ‬شود‭ ‬واقعاً‭ ‬لازم‭ ‬است‭ ‬کدام‭ ‬کار‭ ‬انجام‭ ‬شود‭ ‬وکدام‭ ‬کاردرمرحله‌ی‭ ‬بعد‭ ‬انجام‭ ‬گیرد‭ ‬وکدام‭ ‬کارحذف‭ ‬شود‭. ‬گاهی‭ ‬باید‭ ‬ازکلمه‌‮«‬نه‮»‬‭ ‬استفاده‭ ‬کرد‭.‬

جستجوی‭ ‬پشتیبان‭.‬‭ ‬باید‭ ‬درمورد‭ ‬مسایل‭ ‬موجود‭ ‬با‭ ‬افراد‭ ‬خانواده‭ ‬یا‭ ‬دوستان‭ ‬سخن‭ ‬گفت‭ ‬یا‭ ‬به‭ ‬آنان‭ ‬اجازه‭ ‬داد‭ ‬درموارد‭ ‬بروز‭ ‬مشکل،‭ ‬در‭ ‬تدبیر‭ ‬استرس‭ ‬کمک‭ ‬کنند‭. ‬گاهی‭ ‬سخن‭ ‬گفتن‭ ‬با‭ ‬یک‭ ‬درمانگر‭ ‬کمک‭ ‬کننده‭ ‬است‭.‬

تدبیر‭ ‬عاقلانه‭ ‬زمان‭. ‬فهرست‌‭ ‬کارهایی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬انجام‭ ‬داد‭ ‬چه‭ ‬درمحل‭ ‬و‭ ‬چه‭ ‬در‭ ‬منزل‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬روز‭ ‬کرد‭. ‬باید‭ ‬تعدادی‭ ‬از‭ ‬کارها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬عهده‌ی‭ ‬دیگران‭ ‬گذاشت‭ ‬و‭ ‬برنامه‌های‭ ‬کاری‭ ‬بزرگ‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬پاره‌های‭ ‬قابل‭ ‬تدبیر‭ ‬کوچک‌تر‭ ‬تقسیم‭ ‬نمود‭. ‬برای‭ ‬آنکه‭ ‬بتوان‭ ‬از‭ ‬عهده‌ی‌‭ ‬کاربرآمد،‭ ‬باید‭ ‬هر‭ ‬بار‭ ‬یک‭ ‬وظیفه‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬داد‭.‬

آماده‭ ‬بودن‭.‬‭ ‬باید‭ ‬روز‭ ‬را‭ ‬سازمان‌دهی‭ ‬کرد‭. ‬چالش‌ها‭ ‬را‭ ‬پیش‌بینی‭ ‬کرد‭. ‬باید‭ ‬کوشید‭ ‬برنامه‌ی‭ ‬‌طرح‌ریزی‭ ‬شده‭ ‬انعطاف‌پذیر‭ ‬‌باشد‭ ‬تا‭ ‬بتوان‭ ‬درصورت‭ ‬بروز‭ ‬سردرد‭ ‬سیر‭ ‬برنامه‭ ‬را‭ ‬تغییر‭  ‬داد‭.‬

آسان‭ ‬گرفتن‭.‬‭ ‬مواردی‭ ‬راکه‭ ‬نمی‌توان‭ ‬کنترل‭ ‬کرد‭ ‬نباید‭ ‬دلشوره‭ ‬به‭ ‬خود‭ ‬راه‭ ‬داد‭.‬

تطبیق‭ ‬دادن‌بازخورد‭.‬‭ ‬در‭ ‬صورتی‭ ‬این‭ ‬فکر‭ ‬پیش‭ ‬آید‭ ‬که‭ ‬نمی‌توان‭ ‬از‭ ‬عهده‌ی‭ ‬کار‭ ‬مورد‭ ‬نظر‭ ‬برآمد‭ ‬باید‭ ‬آن‭ ‬فکر‭ ‬را‭ ‬متوقف‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬آن‭ ‬مثبت‭ ‬اندیشید‭. ‬استفاده‭ ‬ازتفکر‭ ‬مثبت‭ ‬به‭ ‬انسان‭ ‬کمک‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭ ‬برموقعیت‌های‭ ‬استرس‌آ‌ور‭ ‬غلبه‭ ‬کند‭. ‬گاهی‭ ‬لازم‭ ‬است‭ ‬برای‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬ازدرمان‭ ‬شناختی‭ ‬رفتاری‭ ‬استفاده‭ ‬کرد‭.‬

استراحت‭ ‬کردن‭.‬‭ ‬درصورت‭ ‬حس‭ ‬زیر‭ ‬فشارسنگین‭ ‬بودن،‭ ‬برای‭ ‬پاکسازی‭ ‬ذهن‭ ‬باید‭ ‬کمی‭ ‬استراحت‭ ‬کرد‭. ‬انجام‭ ‬چند‭ ‬تمرین‭ ‬کششی‭ ‬وکمی‭ ‬تند‭ ‬راه‭ ‬رفتن‭ ‬سبب‭ ‬تجدید‭ ‬انرژی‭ ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬کارهای‭ ‬موجود‭ ‬می‌شود‭. ‬ضمن‭ ‬آنکه‭ ‬می‌توان‭ ‬مدتی‭ ‬ذهن‭ ‬را‭ ‬تعطیل‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬محلی‭ ‬آرام،‭ ‬استراحت‭ ‬کرد‭.‬

ورزش‭ ‬منظم‭.‬‭ ‬انجام‭ ‬نرمش‭ ‬راه‭ ‬تأیید‭ ‬شده‌یی‭ ‬برای‭ ‬پیشگیری‭ ‬و‭ ‬گاهی‭ ‬درمان‭ ‬سردرد‭ ‬است‭. ‬انجام‭ ‬نرمش‭ ‬درواقع‭ ‬سبب‭ ‬دور‭ ‬شدن‭ ‬استرس‭ ‬اززندگی‭ ‬روزمره‭ ‬می‌شود‭. ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬نرمش‭ ‬ابتدا‭ ‬باید‭ ‬بدن‭ ‬را‭ ‬گرم‭ ‬کرد‭. ‬اما‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬یادداشت‭ ‬که‭ ‬انجام‭ ‬نرمش‭ ‬ناگهانی‭ ‬و‭ ‬شدید‭ ‬هم‭ ‬موجب‭ ‬بروز‭ ‬سردرد‭ ‬می‌شود‭.‬

استفاده‭ ‬ازغذای‭ ‬مناسب‭.‬‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬جیره‌ی‌غذایی‭ ‬سرشار‭ ‬از‭ ‬میوه،‭ ‬سبزی‭ ‬و‭ ‬غلات‭ ‬کامل‭ ‬می‌توان‭ ‬انرژی‭ ‬بیشتر‭ ‬یافت‭ ‬واسترس‭ ‬راتحت‭ ‬کنترل‭ ‬درآورد‭.‬

خواب‌کافی‭.‬‭ ‬استرس‭ ‬سبب‭ ‬اختلال‭ ‬درخواب‭ ‬می‌شود‭ ‬ولی‭ ‬نخوابیدن‭ ‬از‭ ‬توان‭ ‬مقابله‭ ‬با‭ ‬استرس‭ ‬می‌کاهد‭. ‬نخوابیدن‭ ‬سبب‭ ‬می‌شود‭ ‬چشم‭ ‬زیر‭ ‬فشار‭ ‬استرس‭ ‬قرارگرفته‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬سبب‭ ‬شعله‌وری‭ ‬و‭ ‬آزاد‭ ‬شدن‭ ‬هورمون‌های‭ ‬استرس‭ ‬مانند‭ ‬آدرنالین‭ ‬و‭ ‬کورتیزول‭ ‬درطول‭ ‬روز‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭.‬

خنده‭.‬‭ ‬خوش‌خلقی‭ ‬روش‭ ‬بسیار‭ ‬خوبی‭ ‬برای‭ ‬کاهش‭ ‬استرس‭ ‬است‭. ‬خنده‭ ‬سبب‭ ‬آزادشدن‭ ‬آندورفین‌ها،‭ ‬می‌شود‭. ‬آندروفین‌ماده‌یی‭ ‬طبیعی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬انسان‭ ‬حس‌بهتر‭ ‬بودن‭ ‬می‌دهد‭ ‬وموجب‭ ‬حفظ‭ ‬بازخورد‭ ‬مثبت‭ ‬می‌شود‭. ‬اگر‭ ‬کسی‭ ‬نتواند‭ ‬بخندد‭ ‬می‌تواند‭ ‬به‭ ‬تماشای‭ ‬فیلم‌های‭ ‬خنده‌دار‭ ‬بنشیند‭ ‬یا‭ ‬کتاب‌های‭ ‬خنده‌دار‭ ‬مطالعه‌کند‭.‬

تغییر‭ ‬دادن‭ ‬راه‭.‬‭ ‬ازکارهای‭ ‬فعلی‭ ‬باید‭ ‬دور‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬راهی‭ ‬تازه‭ ‬پیش‭ ‬گرفت‭. ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬تعطیل‭ ‬آخرهفته‭ ‬یا‭ ‬رفتن‭ ‬به‭ ‬تعطیلات‭ ‬راهی‭ ‬است‭ ‬برای‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آوردن‭ ‬دیدی‭ ‬جدید‭ ‬در‭ ‬زندگی‭.‬

کنارگذاشتن‭ ‬عادات‭ ‬بد‭. ‬درصورت‭ ‬سیگار‭ ‬کشیدن‭ ‬باید‭ ‬سیگار‭ ‬را‭ ‬ترک‭ ‬کرد‭. ‬باید‭ ‬مصرف‭ ‬قهوه‭ ‬یا‭ ‬الکل‭ ‬راقطع‭ ‬کرد‭.‬

شناختن‭ ‬استرس

درمورد‭ ‬بروز‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬استرس‌ها‭ ‬نباید‭ ‬نگران‭ ‬شد‭. ‬اما‭ ‬اگر‭ ‬سردرد‭ ‬سبب‭ ‬از‭ ‬هم‭ ‬گسیختگی‭ ‬فعالیت‌های‭ ‬روزانه‌ی‭ ‬کار‭ ‬یا‭ ‬زندگی‭ ‬شخصی‭ ‬شود،‭ ‬باید‭ ‬از‭ ‬پزشک‭ ‬‌کمک‭ ‬گرفت‭. ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬سردرد‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬استرس‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬علت‭ ‬دیگری‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭.‬

درصورتی‭ ‬که‭ ‬سردرد‭ ‬دارای‭ ‬یکی‭ ‬ازخصوصیات‭ ‬زیر‭ ‬باشد‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬اورژانس‭ ‬مراجعه‭ ‬کرد‭:‬

ـ‭ ‬ناگهانی‭ ‬و‭ ‬شدید‭ ‬باشد‭.‬

ـ‭ ‬با‭ ‬تب،‭ ‬سفتی‭ ‬گردن،‭ ‬بثورات‭ ‬جلدی،‭ ‬اغتشاش‭ ‬فکری،‭ ‬تشنج،‭ ‬دوبینی،‭ ‬ضعف،‭ ‬کرختی‭ ‬یا‭ ‬اشکال‭ ‬درسخن‭ ‬گفتن‭ ‬همراه‭ ‬باشد‭.‬

ـ‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬صدمه‭ ‬به‭ ‬سر،‭ ‬سقوط‭ ‬یا‭ ‬برجستگی‭ ‬ایجاد‭ ‬شده‭ ‬باشد‭.‬

ـ‭ ‬به‭ ‬رغم‭ ‬استراحت‭ ‬و‭ ‬داروهای‭ ‬ضد‭ ‬درد‭ ‬بدون‭ ‬نسخه‭ ‬بدترشود‭.‬

‭ ‬این‭ ‬شناسه‌ها‭ ‬و‭ ‬نشانه‌ها‭ ‬حاکی‭ ‬از‭ ‬وجود‭ ‬یک‭ ‬بیماری‭ ‬طبی‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬درمان‭ ‬مناسب‭ ‬نیاز‭ ‬دارد‭.

 

تعداد بازدید : 1768

ثبت نظر

ارسال