تغییرات شبکیه، سرآغاز اسکیزوفرنی

بیماری اسکیزوفرنی با تغییرات ساختاری و عملکردی سیستم بینائی ازجمله تغییرات بنیادی اختصاصی در چشم همراه می‌گردد. ‌ردیابی این تغییرات،  ممکن‌است معیارهای جدیدی برای میزان خطر بروز و پیشرفت این بیماری فراهم‌کند.

مبتلایان به اسکیزوفرنی در تعاملات اجتماعی و تشخیص واقعیت دچار مشکل هستند و ناهنجاری‌ها در نحوه‌ی پردازش اطلاعات بصری به این مشکلات دامن می‌زنند؛ ردیابی اجسام متحرک، درکِ عمق تصویر، درک تضاد بین نور و تاریکی یا رنگهای مختلف، سازماندهی عناصر بصری در قالب شکل‌های مختلف و تشخیص حالات چهره دچار مشکل می‌شوند.

حال پرسش این است که آیا بروز تفاوتهایی در شبکیه یا سایر ساختارهای چشم در این آشفتگی‌ها نقش‌دارند یا خیر‌؟

بررسی‌ها نشان‌می‌دهند که درآینده، سنجش میزان تغییرات شبکیه می‌تواند به پزشکان کمک‌کند تا درمان اسکیزوفرنی را مطابق با وضعیت هر‌بیمار تنظیم‌کنند. برای درک نقش آسیب‌شناسی شبکیه و سایر بخشهای چشمی در‌این بیماران تحقیقات بیشتری باید انجام شوند و این نتایج به هدایت تحقیقات آینده کمک‌می‌کنند. ارتباط بین اسکیزوفرنی و اختلالات بینائی به‌خوبی مشخص‌شده است؛ ۶۲درصد از بزرگسالان مبتلا به اسکیزوفرنی،تغییر شکل‌های بصری (Visual Distortion) مانند تغییر در شکل، حرکت یا رنگ را تجربه‌می‌کنند و این مسأله بیانگر مشکلات بصری حاصل از این بیماری و ارتباط  بین آنها می‌باشد.

دقت بصری کمتر درچهار‌سالگی، ابتلا به اسکیزوفرنی را در بزرگسالی پیش‌بینی می‌کند و کودکانی‌که بعداً دچار این بیماری می‌شوند درمقایسه با کل جمعیت، میزان بالاتری از لوچی (Strabismus) یا انحراف‌چشم (Misalignment) را نشان‌می‌دهند. بررسی‌های جدید نشان‌داده‌اند که انواع نشانه‌های ناهنجاری‌های چشمی در اسکیزوفرنی نقش دارند که توانستند اتساع رگ‌های خونی کوچک موجود در چشم بیماران مبتلا به بیماری را مشاهده‌ نمایند.درجوانانی‌که در آینده در‌معرض خطر بالای ابتلا به این اختلال قرار‌ می‌گیرند،  این اتساع احتمالاً از کمبوداکسیژن(Low Oxygen Supply) مزمن در مغز ناشی می‌شود که می‌تواند تغییرات بصری مهم بسیاری را توضیح‌دهد و به‌عنوان نشانگر خطر ابتلا به این بیماری یا نشانگری برای سنجش وخامت این بیماری عمل می‌‌نماید. از این منظر، نازک‌شدن لایه‌ی رشته‌ها‌ی‌عصبی شبکیه (Retinl Nerve Fiber) نیز در اسکیزوفرنی اهمیت دارد و از قبل مشخص شده‌است که این عارضه با آغاز توهم و بروز مشکلاتی در دقت بصری بیماران مبتلا به پارکینسون نیز ارتباط دارد. ضمناً، واکنش‌الکتریکی غیرطبیعی در سلول‌های شبکیه‌ای که در‌معرض نور قرار‌گرفته‌اند (با نوار الکتریکی شبکیه یا «شبکیه‌نگاری الکتریکی: Electroretinography‌»  اندازه‌گیری شده‌است) در‌مقایسه با چشم افراد سالم در چشم‌های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی تفاوتهایی را در سطح سلولی نشان‌می‌دهد و طبق اظهارات این محققان ممکن‌است سومین معیار مفید برای تشخیص میزان پیشرفت این بیماری محسوب شود.

تأثیرات زیانبار داروهای مسدودکننده‌ی گیرنده‌ی دوپامین روی عملکرد بصری (در‌مقایسه با تأثیرات آنها روی شبکیه در درجه‌ی دوم قرار‌دارد) در اسکیزوفرنی نیز از‌جمله‌ی دیگر عوامل تأکید شده‌است و در‌آینده روی تأثیر مقادیر بسیار بالای گلوتامات شبکیه روی مشکلات بصری موجود در‌این بیماری باید بررسی‌های بیشتری انجام شود.

برای محققان جالب بود که هیچ گزارشی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود ندارد که فرد نابینا متولد شده باشد و این موضوع نشانگر تا‌حدی در‌ امان بودن این گروه از نوزادان در مقابل اسکیزوفرنی است‌.

زیرا افرادی‌که به‌صورت مادرزاد نابینا هستند معمولاً در حوزه‌های بخصوصی قابلیت‌های شناختی دارند  که این قابلیت‌ها برتر از قابلیت‌های شناختی افراد سالم هستند و درک نحوه‌ی سازماندهی مجدد مغز پس‌از کوری می‌تواند به طراحی مداخلات درمانی شناختی (Cognitive Remediation) برای مبتلایان به اسکیزوفرنی منجر شود.

شبکیه و مغز هر‌دو از یک بافت اولیه تکامل پیدا‌می‌کنند‌، بنابراین تغییرات شبکیه ممکن‌است با تغییرات ساختاری و عملکرد مغز موازی باشد یا مشابه آن تغییرات عیناً در شبکیه هم رخ‌دهد. وقتی این تغییرات در کودکان مشاهده شوند، می‌توانند نشانگر افزایش خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در مراحل بعدی زندگی فرد باشند. برای تصریح این ارتباطات و به‌منظور پیش‌بینی بهتر بروز اسکیزوفرنی و برای پیش‌بینی عود بیماری و میزان و نحوه‌ی واکنش بیماران به درمان در افرادی‌که مبتلا به این بیماری تشخیص‌داده شده‌اند، درآینده باید بررسی‌های بیشتری در‌این حوزه انجام شود‌.