اضطراب یکی از هیجان‌های اساسی انسان‌هاست. احساس اضطراب نیز مانند حس درد برای بقا الزامی است. اما فقدان حس اضطراب و همچنین اضطراب بیش از حد، هر دو غیرمعمول و بیماری‌زا هستند.
اضطراب به عنوان زنگ خطری برای پاسخ به شرایط تهدیدکننده، آماده‌سازی بدن برای واکنش سریع و آمادگی برای فرار و اجتناب از خطر الزامی است. اگر شدت اضطراب نامتناسب با عامل مولّد آن باشد، اگر بیش از حد معمول باشد و بیش از معمول به‌درازا بکشد، موجب اجتناب فرد از موقعیت خاصی شود، موجب محدودیت در زندگی روزانه‌ی فرد شود، منجر به مصرف دارو، مواد و یا الکل شود و یا موجب رنج شدید فرد گردد، اضطرابی بیمارگونه است.
نشانه‌های اضطراب در ۴گروه رفتاری، احساسی، جسمی و فکری دیده می‌شوند:
نشانه‌های رفتاری: اجتناب و فرار از موقعیت.
نشانه‌های احساسی: احساس فشار، نگرانی، هراس، ترس از دیوانه‌شدن، ترس از مرگ و از دست دادن کنترل.
نشانه‌های جسمی: لرزش، تعریق، طپش قلب، احساس فشار در قفسه‌ی سینه، رنگ پریدگی، برافروختگی، سردی انتهاها، بالارفتن فشارخون، درد مفاصل، احساس غده‌ای در گلو، بلع هوا و نیاز مکرر به آروغ زدن، سبکی سر، سرگیجه، تهوع، گرفتگی عضلات، قطع تنفس، بی‌حالی، معده درد، سردرد، اسهال و احساس نیاز فوری به ادرار کردن.
نشانه‌های فکری: فکر وقوع اتفاقی ناگوار.
تنوع و تعدد این نشانه‌ها موجب مراجعه‌ی این بیماران به پزشکان عمومی و متخصصین متعدد می‌شود. به این ترتیب احتمال درمان‌های نشانه‌دار زیاد است و موجب بی‌توجهی به اختلال‌های اضطرابی می‌شود. همراهی اختلال اضطرابی با افسردگی، اختلال سوماتوفرم و سایر اختلال‌های روانی دیده می‌شوند.
پس توجه خاص به این نشانه‌ها در سطح اول مراقبت‌های بهداشتی بسیار مهم است.
اختلال پانیک یا حمله‌های هراس: حمله‌های راجعه‌ی ترس حاد را حمله‌های پانیک می‌گویند. این حمله‌ها محدود به شرایط خاصی نیستند و به‌طورخودبه‌خودی با طپش قلب، درد قفسه‌ی سینه، حس خفگی و سرگیجه‌ی شدید ایجاد شده و طی چند دقیقه پایان می‌یابند. این حمله‌ها معمولاً با ترس از مرگ و ترس از دیوانه‌شدن همراه می‌باشند.
اختلال فوبیا:
فوبیا ممکن است مربوط به اشیاء یا محل‌خاصی باشدکه Specific Phobia نامیده می‌شود. فوبیا ممکن است همراه با حمله‌های پانیک و به‌صورت اجتناب از محلی که حمله‌ها اتفاق افتاده است باشد که مانع خروج بیمار از منزل می‌شود.
ترس از حضور در مکان‌های باز، مکان‌های پرازدحام و تمایل به خروج سریع از این مکان‌ها و رسیدن به یک مکان امن، آگورافوبیا نامیده می‌شود. آگورافوبیا ممکن است همراه با حمله‌های پانیک یا به‌تنهایی اتفاق بیافتد.
حضور در کنار افرادی خاص می‌تواند ترس را کاهش دهد.
عده‌ای از بیماران در شرایطی که در تعامل با افراد دیگر و به‌طور مثال هنگام غذا خوردن در جمع هستند و ممکن است مورد قضاوت واقع گردند، دچار ترس می‌شوند که Social phobia یا ترس از اجتماع نامیده می‌شود.
در مواردی که ترسی دائمی و غیرمرتبط با شرایط خاص وجود دارد، اختلال اضطراب منتشر (General anxiety disorder) نامیده می‌شود. این افراد در شرایط مختلف مانند حضور در محل کار، در ارتباط با همسر یا دوستان دچار اضطراب هستند.
در تعدادی از بیماران نگرانی و ترس شدیدی از ابتلا به یک یا چند بیماری و یا پیشرفت این بیماری‌ها وجود دارد.
تشخیص‌های افتراقی که در بیماران مبتلا به اختلال‌های اضطرابی وجود دارد عبارتند از: پرکاری تیروئید، بیماری عروق قلبی، فنوکروموسیتوم، هیپوگلیسمی، تشنج و عوارض مصرف داروها و مواد مخدر.
هیپوکامپ و آمیگدال، مناطقی از مغز هستند که در روند ایجاد اختلال‌های اضطرابی دخالت دارند و نوروترانسمیترهای دخیل، سروتونین و نورآدرنالین می‌باشند.
الگوهای دلبستگی ناایمن، حمایت ناکافی و حمایت بیش از حد در دوران کودکی نیز دخیل هستند.
ورود به مدرسه، بلوغ، اتمام دوره‌های تحصیلی، ازدواج، اشتغال، مهاجرت و از دست دادن نزدیکان، شرایط دخیل در ایجاد اختلال‌های اضطرابی هستند.
این بیماران در برخورد با درمانگر، رفتار دوستانه‌ای دارند و از حضور در کنار درمانگر احساس رضایت و اطمینان داشته و احساس امنیت می‌کنند. درمانگر نباید بیش از حد آنان را حمایت کند. در این بیماران باید خود مریض برای انتخاب و تصمیم‌گیری دخیل باشد. از بیمار می‌خواهیم تعدادی از مکان‌ها یا شرایط اضطراب‌آور را به ترتیب اهمیت نام ببرد و پیشنهاد خود را اعلام کند. حفظ و ارتقاء اعتمادبه‌نفس و خودپاسخگویی بیمار بسیار مهم است.
تکنیک‌های ریلکسیشن نیز مفید هستند.
ثبت نظر