شماره ۹۷۵
دکتر علی وفائی - پوست
ب) هورمون مردانه (آندروژن):
هورمون یک ملکولشیمیایی بسیار قدرتمند است که بهمقدار خیلی کم توسط غدد گوناگون بدن (مانند تیروئید، تخمدان، بیضه، غدهی فوقکلیه و غیره) ساخته شده و وارد جریان خون میشود. هورمون ها از طریق جریان خون به سراسر بدن رسیده و اثرات خود را بهطرز وسیعی دراندامهای هدف (و گاهی همهی بافتهای بدن) اعمال مینمایند. هورمونهایجنسی مسوول بروز صفاتجنسی در مرد و زن در زمان بلوغ بوده و از تخمدانها (درخانمها)، بیضهها (درآقایان) و غدد فوقکلیه (درهر دوجنس) ترشح میشوند.
تستوسترون مهمترین هورمون جنسی مردانه میباشد. میزان تستوسترون در زمان بلوغ درآقایان به شدت افزایش یافته و موجب بروز تغییرات بلوغ مثل علائم مردانگی، رشد ریش و سبیل، کلفتشدن صدا، رشد دستگاه تناسلی خارجی، افزایش میلجنسی و تغییرات دیگر میگردد. تستوسترون دربرخی مناطق بدن مانند غـدد چربی پوست و فولیکول مو بهدلیل وجودگیرندههای مخصوص تستوسترون دراین مناطق و تحت تأثیر آنزیم5 آلفارداکتاز تبدیل به دیهیدروتستوسترون شده و لذا باعث بروزآکنه (جوش غرورجوانی) و طاسی با طرح مردانه میشود. چون تستوسترون علاوه برآقایان درخانمها هم موجود میباشد (البته مقدارآن در آقایان بسیار بیشتر از خانمها است) لذا احتمال بروز آکنه و طاسی باطرحمردانه در هردو جنس وجود دارد.
همانطور که گفته شد تستوسترون در افراد مستعد به طاسی با طرح مردانه در ریشهی مو تبدیل به دیهیدروتستوسترون شده و این ملکول جدید موجب تغییراتی در فولیکول مو شده که درنهایت منتهی به ضعیف و نازک شدن و بالاخره ریزش و ازدسترفتن دائمی موی مذکور میگردد. وجود گیرنده های مذکور برای اثرتستوسترون بر مو لازم بوده و تفاوت عمدهی افرادی که زمینهی ژنتیکی مثبت برای طاسی دارند با افراد فاقد این زمینه در وجود یا عدموجود این گیرندهها روی فولیکول مو است. بهاینترتیب متوجه میشویم که میزان تستوستـــرون خون در مردان دچار طاسی باطرح مـردانه با دیگران تفاوتی نمیکند بلکه تعدادگیرندههای تستوسترون و میزان آنزیم5 آلفارداکتاز آنها بیشتر بوده و لذا اثرات منفی تستوسترون بر فولیکولهای مو درآنها بیشتر از دیگران است.
موهای منطقهی پشت و طرفین سر حتی در افراد دارای زمینهی ژنتیکی مثبت برای طاسی با طرح مردانه دچار ریزش موی مردانه نمیشوند و دلیل آن عدم وجود گیرندههای تستوسترون دراین مناطق میباشد. این موها حتی درصورت انتقال به پوست منطقهی دچار طاسی باطرح مردانه همچنان توانایی عدم ریزش خود را حفظ نموده و نمیریزند. از این خاصیت منحصر به فرد استفاده شده و درکاشت موی طبیعی تعداد محدودی از موهای منطقهی پشت و طرفین سر را به مناطق طاس منتقل میکنند تا پوشش متوسط و معقولی از موهای طبیعی و قابلرشد در ناحیهی طاس بهوجود آید.
جالب توجه است بدانید رشد موهای سر ارتباطی بهوجود یا عدموجود تستوسترون نداشته بلکه فقط ریزش آنها است که بهدلیل حضور این هورمون رخ میدهد. درفرد مبتلا بهطاسی باطرح مردانه هیچ ارتباطی بین شدت ریزش موی سر با تعداد موهای بدن و یا میزان میلجنسی وجود ندارد.
پ) زمان: وجود هورمون مردانه و ژنتیک مثبت به تنهایی برای بروز طاسی با طرح مردانه کافی نبوده و با شروع بلوغ در فرد باید زمان کافی گذشته و فولیکولهای مو بهطور مداوم درمعرض تماس باهورمون مردانه باشند تا طاسی اتفاق بیفتد. وقتی که روند طاسی با طرح مردانه آغاز شد معمولاً باسرعت ثابت بهپیش نرفته و سرعت پیشرفت آن درزمانهای گوناگون متغیر بوده و حتی گاهی برای مدتزمانی بهطورکلی متوقف میشود. سن شروع، سرعتپیشرفت و متوقفشدن طاسی باطرح مردانه درهر شخص متفاوت با دیگری است و بستگی به میزان بروز ژنتیک مثبت وی، غلظت هورمونهای مردانه درجریان خون، عوامل محیطی و عوامل ناشناخته دیگردارد.
باید این نکته را در نظرداشت که اگرچه شروع طاسی با طرح مردانه در غالب موارد از سنین بلوغ و نوجوانی است ولی این مطلب قطعیت نداشته و این فرآیند ممکن است در سنین بالاتر آغازگردد. در هر صورت طاسی با طرح مردانه پس از آغازشدن، یک جریان پیشرونده و رو به جلو بوده (هرچند ممکناست درزمانهایی سرعت آن کند شده و یا موقتاً متوقف گردد) و بههمین دلیل درصورت تصمیم به کاشت موی طبیعی باید برای حال و آینده شخص برنامهریزی شود.
ثبت نظر