ریزش‌مو alopecia ممکن‌است فقط در فرق سر دیده شود یا تمام بدن را فراگیرد. این حالت ممکن‌است نتیجه‌ی توارث، استفاده‌از بعضی داروها یا وجود یک حالت طبی زمینه‌یی باشد، همه (آقایان، خانم‌ها، کودکان) ممکن‌است دچار ریزش مو شوند.
طاسیbaldness به‌طور خاص عبارت است از ریزش موی بسیار شدید از سر. بعضی افراد ترجیح می‌دهند طاسی سر خودرا بدون درمان و بدون مخفی‌کردن آن، طی کنند. سایرین طاسی را با آراستن موها، میک‌آپ، کلاه یا روسری می‌پوشانند و عده‌یی دیگر هم از دارو یا روش‌های جراحی موجود برای درمان ریـــزش مــوی سر اســتفاده می‌نمایند.
پیش‌از شروع گزینه‌ی درمانی، باید درمورد علت و بهترین روش‌های درمان برای نوع خاص ریزش‌مو با پزشک مشورت کرد.
ریزش‌مو برحسب مشکلی که باعث بروز این حالت می‌شود به شکل‌های متفاوت بروز می‌کند. ممکن‌است ریزش‌مو ناگهانی باشد یا به‌تدریج بروز نماید و فقط در فرق سر دیده شود و یا تمام بدن راگرفتار کند. بعضی انواع ریزش‌مو موقتی هستند حال آنکه باقی دائمی می‌باشند.
شناسه‌ها و نشانه‌های ریزش‌مو شامل است‌بر:
• نازک‌شدن تدریجی موهای فرق‌سر. این حالت شایعترین نوع ریزش‌مو است و هم در آقایان و هم درخانم‌ها دیده می‌شود. در آقایان، غالباً موها از منطقه‌ی پیشانی شروع به عقب‌نشینی کرده و خط جلوی سر شبیه حرف M در می‌آید. درخانم‌ها به‌طور مشخص خط موجود پیشانی وجود دارد ولی این خط پهن‌تر شده‌است.
• لکه‌های حلقوی یا طاسی تکه‌یی. دربعضی افراد لکه‌های طاسی صافی دیده می‌شود که غالباً حدود ۲/۵ سانتی‌متر است. این نوع ریزش‌مو معمولاً فقط در فرق سر دیده می‌شود ولی گاهی ریش یا ابرو را نیز گرفتار می‌نماید. دربعضی موارد، پیش از ریزش مو خارش یا درد وجود دارد.
• شل‌شدن ناگهانی مو. شوک جسمی یا عاطفی ممکن‌است سبب شل‌شدن موها شود. ضمن شانه‌زدن یا شستن مو یا حتی بعداز بستن موها، مقدار زیادی مو در دست می‌ماند. این نوع ریزش‌مو معمولاً سبب نازک‌شدن کلی مو شده و لکه‌های طاسی برجای نمی‌گذارد.
• ریزش‌موی تمام بدن. در بعضی شرایط و روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی سرطان، به از دست‌دادن موی سراسر بدن منتهی می‌شود. بعداز پایان درمان، معمولاً دوباره مو رشد می‌کند.
به‌طور معمول در فرد طبیعی روزانه 50تا100 تار مو می‌ریزد. اما با حدود 100.000 تار مو در سر، این مقدار ریزش‌مو نباید سبب تُنُک‌شدن قابل‌توجه موهای فرق سر گردد. با افزایش سن، مو به‌تدریج کم‌پشت می‌شود. سایر علل ریزش مو عبارتنداز: عوامل هورمونی، شرایط طبی و داروها.
عوامل هورمونی:
شایعترین علت ریزش‌مو، یک حالت ارثی موسوم به طاسی مردانه male-pattern baldness یا طاسی زنانه female- pattern baldness است. در افرادی‌که ازنظر ژنتیک تأثیر‌پذیر هستند، بعضی از هورمون‌های جنسی شعله‌ی ریزش موی دائمی با الگوی خاصی را برمی‌افروزد. شایعترین نوع در مردان، این نوع کم‌پشت شدن مو از اوایل دوران بلوغ آغاز می‌شود.
تغییرات و عدم تعادل هورمونی نیز سبب ریزش موقتی مو می‌شوند. این حالت ممکن‌است به‌علت بارداری، زایمان ، قطع مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری یا شروع یائسگی باشد.
شرایط طبی:
انواع حالات طبی ممکن‌است سبب ریزش‌مو شوند ازجمله:
• مشکلات تیروئید. غده‌ی‌تیروئید به تعادل هورمونی در بدن کمک می‌کند. درصورتیکه این غده به‌صورت شایسته کار نکند، ریزش‌مو ایجاد خواهد شد.
• آلوپسی منطقه‌یی. آلوپسی منطقه‌یی alopecia areata وقتی بروز می‌کند که دستگاه ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کرده و سبب بروز ریزش‌مو به‌صورت تکه‌های صاف و مدور شود.
• عفونت‌های فرق سر. عفونت‌ها، ازجمله عفونت قارچی رینگ ورم ringworm به مو و پوست فرق سر یورش برده و سبب ریزش‌مو می‌شوند. با درمان عفونت، عموماً رشد مو از سرگرفته می‌شود.
• سایر نابسامانی‌های پوستی. بیماری‌هایی که ممکن‌است در پوست جوشگاه به وجود آورند مانند لیکن‌پلان و بعضی انواع لوپوس به ریزش دائمی‌مو درمحل جوشگاه منتهی می‌شوند.
داروها:
ممکن‌است ریزش‌مو به‌علت داروهایی باشد که در درمان بیماری‌ها به کارگرفته می‌شوند:
• سرطان
• آرتریت
• افسردگی
• مشکلات قلب و عروق
• فشارخون بالا
سایر علل ریزش‌مو:
ریزش مو ممکن‌است ناشی‌از موارد زیر هم باشد:
• شوک جسمی یا روانی. چند ماه پس‌از بروز شوک جسمی یا عاطفی در بسیاری افراد، کم‌پشت‌شدن مو بروز می‌کند. از نمونه مثال‌های این مورد می‌توان کاهش ناگهانی یا شدید وزن، تب بالا یا بروز مرگ در خانواده را ذکر کرد.
• بیماری کندن مو. دراین کسالت روانی، فرد مبتلا نیازمند کندن موی خود است و نمی‌تواند جلوی خود را بگیرد. کندن مو دراین‌حالت در فرق سر، ابرو، سبیل یا سایر مناطق بدن صورت می‌پذیرد. کندن مو از فرق سر غالباً لکه‌های طاسی تکه‌یی در فرق سر برجای می‌گذارد.
• بعضی روش‌های آرایش مو. ریزش مو ناشی‌از کشیدن در صورتی دیده می‌شود که آرایش مو به شکل دم خوک یا ردیف دانه‌های ذرت باشد.
• سابقه خانوادگی. درصورتیکه منسوبان پدر یا مادر دچار ریزش مو باشند، فرد نیز دچار ریزش‌مو خواهد شد. توارث نیز بر سن شروع ریزش‌مو مؤثر است و بر سرعت ایجاد، الگو و وسعت طاسی تأثیر می‌کند.
• داروهای مورد استفاده. استفاده‌ی بیش‌ازحد یا مصرف نامناسب فرآورده‌های رنگ مو، صاف‌کننده‌های مو و امواج دهنده‌ها سبب شکنندگی و استعداد شکستن مو در فرق سرخواهند شد. آرایش بیش‌ازحد مو و کشیدن بیش‌ازحد مو سبب آلوپسی ناشی‌از کشش traction alopecia خواهد شد.
• ضعف تغذیه. درصورتیکه جیرهیغذایی فاقد آهن و پروتئین ازجمله گوشت‌قرمز، لبنیات کم‌چرب و غلات غنی‌شده با آهن باشد موها کم‌پشت خواهند شد. ریزش‌موی مرتبط با ضعف تغذیه غالباً با نابسامانی‌های غذاخوردن و و رژیم‌گرفتن همراه است.
استفاده از سابقه‌ی کامل طبی، سابقه‌ی خانوادگی و معاینه‌ی جسمی به تشخیص کمک می‌کند. در زمان تشخیص، الگو و سرعت ریزش مو، ظاهر موهای اطراف و نشانه‌های همراه درنظر گرفته می‌شود.
آزمایش‌ها:
درصورت وجود بیماری، آزمایش‌های مرتبط با علت ریزش‌مو انجام می‌شود مثل آزمایش‌های مربوط به بیماری تیروئید، دیابت یا لوپوس.
بیوپسی و نمونه‌ها:
ضمن آزمایش کندن مو، مقداری مو کشیده می‌شود تا مشخص شود چند دانه مو در دست باقی‌می‌ماند. این امر به تعیین مرحله‌ی جریان ریزش کمک می‌کند. نمونه‌هایی هم با خراشاندن پوست یا چند موی کنده شده از سربه مشخص‌کردن علت عفونی ریزش‌مو کمک می‌کند. وقتی تشخیص دشوار باشد، ممکن‌است پانچ بیوپسیpunch biopsy انجام شود. دراین آزمون ازیک ابزار حلقه‌یی برای برداشتن بخش کوچکی از لایه‌های عمقی پوست استفاده می‌شود.
دربعضی انواع ریزش‌مو، بدون هیچ نوع درمان، مو دوباره رشد خود را از سرمی‌گیرد. با استفاده از روش‌های درمانی، رشد مو ازسرگرفته می‌شود و یا ریزش‌مو مخفی می‌ماند.
دارو:
درصورتیکه ریزش‌مو به‌علت بیماری زمینه‌سازی ایجاد شده باشد، درمان آن بیماری ضروری خواهد بود. داروها دراین مورد برای کاهش التهاب و فرونشانی دستگاه ایمنی تجویز می‌شود مثل پردنیزون.
داروهای مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان ریزش‌مو عبارتنداز:
• ماینوکسیدیل. ماینوکسیدیل minoxidil به‌صورت مایع یا کف در بازار وجود دارد و باید برای رشد مو و پیشگیری از ریزش بیشتر، دوباره در روز به فرق سر مالیده شود. با استفاده ازاین دارو در بعضی افراد رشد مجدد مو یا آهسته‌تر‌شدن ریزش‌مو یا هردو حالت دیده می‌شود. ممکن‌است 12هفته طول بکشد تا موی جدید شروع به رشد کند. ماینوکسیدیل به‌صورت محلول 2٪ و محلول 5٪ در بازار موجود است. عوارض‌جانبی این دارو شامل است بر آغالش فرق سر و گاهی رشد ناخواسته‌ی مو در پوست مجاور پیشانی یا صورت.
• فیناستراید.این دارو finasteride برای درمان طاسی با الگوی مردانه به‌کار می‌رود و روزی یک قرص مصرف می‌شود. در بسیاری از آقایانی که از فیناستراید استفاده‌کرده‌اند، سرعت ریزش‌مو کم شده‌است. عوارض جانبی نادر فیناستراید شامل است بر کاهش سائق جنسی و عملکرد جنسی. سازمانFDA اخطار کرده‌است که مصرف این دارو سبب افزایش احتمال بروز سرطان پروستات ازنوع سریعاً پیشرونده می‌گردد که البته میزان بروز پائینی دارد. در خانم‌هایی که درسن بارداری هستند نباید از فیناستراید استفاده شود.
عمل جراحی:
در شایعترین ریزش‌موی دائمی، فقط بالای سر گرفتار می‌شود. باانجام رویه‌های جراحی می‌توان بسیاری از موهای از دست رفته را بازیافت.
• پیوند مو. دراین نوع رویه، توده‌ی باریکی از پوست برداشته می‌شود، که هر کدام دارای چند تار مو است. برداشتن مو از پشت یا دو طرف سر انجام می‌شود. سپس این توده‌ها را درمناطق طاس سر می‌کارند چون ریزش ارثی مو با گذشت زمان پیشرفت می‌کند، بیمار به چندین جلسه پیوند نیاز دارد.
• کاستن از فرق سر. دراین رویه با عمل‌جراحی بخش‌هایی از پوست طاس روی سر را برمی‌دارند. بعداز برداشتن بخش بی‌موی سر، فضا را با قسمت مودار می‌پوشانند. همچنین می‌تـوان لایه‌یی از پوست دارای مو را روی پوست طاس خواباند. این روش را تکنیک ریداکشن فرق‌سر sealp reduction technique یا فلپ flap می‌نامند.
رویه‌های جراحی برای درمان طاسی هزینه‌ی زیادی دارد و ممکن‌است دردناک باشد، خطرات احمالی این روش‌ها عبارتنداز: عفونت و ایجاد جوشگاه.
ویگ وهرپیس:
درصوتی‌که بیمار مایل باشد و یا نسبت به درمان پاسخ دیده نشود، می‌تواند از روش‌های جانشین استفاده نماید. دراین صورت می‌توان از ویک wig یاهرپیس hairpiece استفاده نمود. از این کلاه کیس‌ها می‌توان برای پوشاندن دائمی یا موقت ریزش‌مو استفاده کرد. درحال‌حاضر کلاه‌گیس‌های با کیفیت و دارای ظاهر طبیعی در بازار وجود دارد.
با استفاده‌از موارد زیر می‌توان از موارد قابل پیشگیری ریزش‌مو جلوگیری کرد:
• استفاده از جیرهیغذایی با مواد مغذی متوازن
• پرهیز از بستن سفت موها مثل دم‌اسبی
• پرهیز از مالش، کشیدن وسواسی موها
درصورتیکه وضع تغذیه‌ی بیمار خوب باشد، استفاده از مکمل‌های تغذیه‌یی در ریزش‌مو جایی ندارد.
ثبت نظر