شماره ۱۰۳۹

لیزر و عمق نفوذ آن

دکترمحمدرضا شفیعی - پوست

موضوع چگونگی و عمق نفوذ لیزر در پوست، یکی از اصول تعیین‌کننده‌ی اثربخشی دستگاه لیزر بوده که کمتر مورد بحث و تدوین قرار گرفته است.

در همین ارتباط، کمپانی‌های سازنده‌ی لیزر، به ‌هنگام معرفی نسلی جدید از لیزر به بازار فروش، یکی‌از امتیازات و نوآوری لیزر جدید خود را، در گرو چگونگی عمق نفـوذ تشعشعات لیزر به هدف، می‌دانند.

بارها از عناصر تشکیل‌دهنده‌ی لیزر، سخن رفته است. از ویژگی‌ها و خصوصیات لیزر، همچون شاریدگی‌(Fluence)، زمان تابش (Pulse Duration) لیزر به هدف یا سیبل، قدرت یا توان تابش لیزر (Power) و... صحبت شده و حال در‌این نوشته به یکی از اساسی‌ترین اصول لیزر یعنی به «عمق نفوذ تشعشعات لیزر به پوست و بدن»، به اختصار می‌پردازیم:

قبل از آشنایی با هر لیزر و به‌کارگیری آن با برای هر‌نوع کاربردی (چه درمانی و چه زیبایی)، کاملاً ضروری است که نسبت به نخستین محلی که لیزر با آن تماس پیدا می کند، یعنی پوست، شناختی علمی و جامع داشته باشیم:

پوست، ارگانی است قابل مشاهده که سراسر بدن انسان را به وسعتی حدود ۱/۸ متر مربع و وزنی حدود ۳ کیلوگرم (نزد مردی با وزن‌ ۷۰ کیلوگرم) پوشانده است.
همانگونه که می‌دانید از سه لایه:  اپیدرم، درم و هیپودرم تشکیل شده که ضخامت هر‌لایه در هر‌نقطه از بدن، بنا‌به موقعیت و وظیفه‌اش در نگهداری از بدن، متفاوت می‌باشد.

در منطقه‌ی صورت؛ این ضخامت به حداقل نازکی رسیده و در ناحیه‌ی پلک‌ها به ۰/۳ میلی‌متر می‌رسد و کف دست‌ها و پاها، لایه‌ی پوست ضخیم‌تر گشته و به ۱/۲میلی‌متر تا ۱۰‌میلی‌متر می‌رسد و این کلفتی ‌لایه‌های پوست در ناحیه‌ی پشت بدن به حداکثر رسیده و ضخامت پوست این منطقه به ۱۰میلی‌متر می‌رسد.

حال ضروری است به اشعه‌ی ساطع شده از لیزر از نقطه‌نظر قوانین فیزیـک نیز نگـاهی اجمالی بیندازیم:

با اولین شلیک شات لیزر، میلیون‌ها اشعه که حاوی بسته‌های نور با طول موج‌های معینی هستند، از دستگاه لیزر خارج شده و با سطح پوست تماس می‌یابد. این خروج بسته‌های حرارتی، حاوی طول موج‌های معینی از طیف نور بوده که تحت قوانین بیولوژیک عمل نکرده و تماما توسط قوانین و معادله‌های فیزیک تعریف و تدوین شده و به سوی هدف مورد‌نظر  (Cible) هدایت می‌شوند.

به‌هنگام تماس اشعه‌ی لیزر با سطح پوست، نوری که با طول موج معینی، به سطح پوست برخورد می‌کند، در سه شکل، پوست را تحت تاثیر قرارمی‌دهد:

۱- انعکاس(Reflexion):

مکانیسمی است که بنا به طول موج هر اشعه‌ای که از لیزر به سوی هدف پرتاب می‌شود، مقداری از انرژی این طول موج وارد بافت پوست شده و مقداری از آن دراثر تماس با سطح پوست نتوانسته که وارد بافت پوست شده و مانند تیری که از کمان خارج گشته و در اثر تماس با سنگ، به‌سویی دیگر پرتاب می‌شود، این طول موج نیز با تشکیل زاویه‌ای روی پوست، به‌سویی دیگر و به خارج از پوست، پرتاب می‌گردد.

دراینجا ضروری دانسته به یکی‌از قوانین مهم حاکم بر رابطه لیزر/پوست، نظری بیافکنیم:

هرچقدر طول موج تشعشعات صادره از لیزر؛ کوتاه‌تر باشد، انرژی و حرارت آن بالاتر و قوی‌تر بوده و هنگامی‌که با شدت و حدت بالایی به سطح پوست تماس یافته، عمده انرژی این طول موج به خارج از پوست پرتاب یا منعکس می‌گردد و آن مقدار از این طول موج پرانرژی و با حرارت زیاد که موفق می‌شود از سد دفاعی پوست عبور کند، تماما توسط پوست و درصورت امکان توسط بافت‌های دیگر جذب می‌گردد.

با این توضیح کاملا روشن می‌گردد که چگونه و براساس چه مکانیسم و قانون فیزیک، تشعشعات لیزری که دارای طول موج بلند و بالطبع، انرژی کمتری می‌باشند، ‌هنگام تماس با سطح پوست؛ کمتر منعکس شده (Reflexion) و عمده انرژی‌شان وارد پوست شده و با کمترین مقدار جذب توسط پوست و دیگر اعضا، از بدن خارج می‌گردد.

 

تعداد بازدید : 4777

ثبت نظر

ارسال