پیامد های سقط جنین

مفهوم سقط جنین چیست؟

سقط جنین یکی از مشکلات رایج دوران بارداری در همه جای دنیا است وبه از دست دادن ناگهانی جنین قبل هفته ۲۰ بارداری و زمانی که وزن جنین کمتر از ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم است اطلاق می شود.

انواع سقط کدام است؟

سقط ممکن است خود به خودی یا درمانی (القایی) باشند. اغلب سقط‎ها در ابتدای بارداری و زمانی که جنین نابالغ است، صورت می‎گیرد.

سقط خود به خودی به معنای مرگ جنین داخل رحم یا کنده شدن زودرس جفت است که باعث خروج محصولات بارداری  می شود. سقط‌های زیر ۱۲ هفته اغلب علت ژنتیکی دارد و به علت اختلالات کروموزومی جنین که با ادامه حیات اومنافات دارد اتفاق می افتد و در واقع، سقط یک مکانیسم دفاعی از سوی بدن است که از تولد یک جنین معیوب و ناقص جلوگیری کند. سقط‌های بالای ۱۲ هفته معمولا به علت مشکلات داخل رحم یا جنینی هستند.

سقط القایی خاتمه دادن به بارداری از طریق برداشتن جنینی است که قدرت زنده ماندن خارج از رحم مادر را ندارد. که این عمل به دو روش صورت می‌گیرد:

 روش جراحی که در این شیوه با استفاده از جراحی، جنین از رحم برداشته می‎شود و یا با مصرف دارو که در این روش با استفاده از داروهای مربوطه اقدام به سقط جنین می شود.

عوارض سقط جنین چیست؟

عفونت و خونریزی شدید، سـوراخ شدن یـا ایجـاد شـکاف در رحـم، عـوارض بیهوشی وتشنج عوارض شایعی هستند که به دنبال سقط دیده می شوند.عوارض خفیف تر از جمله عفونت‎های جزئی،  خونریزی، تب، درد مزمن شکمی، اختلالات گوارشی و استفراغ نیز دیده می شود.حدود  3 تا 5 درصد از زنان به دنبال سقط وبه علت اقدامات نادرست و غیر ایمن عقیم می‎شوند.توجه به پیامدهای اجتماعی، بهداشتی و حقوقی سقط از اهمیت خاصی برخوردار است.

تا چه حد زنان در خصوص این پیامدها و پیامدهای سقط آگاهی دارند ؟

وقتی خانمی جوان دچار سقط می‌شود و اولین یا دومین بارداری‌اش به سقط می‌انجامد احساسات مختلفی را تجربه کرده و سوالات متعددی را برای خود مطرح می کند. چرا نتوانستم جنینم را حفظ کنم؟ آیا من با سایر خانم‏هایی که باردار می‏شوند و زایمان می‏کنند تفاوتی دارم؟  آیا تقصیر من بوده ؟ آیا من مشکلی دارم یا بیمار هستم؟در این موارد اغلب آزمایش ها و بررسی های طبی مختلفی برای او انجام می شود . توجه به وضعیت روحی این زنان بسیار مهم است و نیاز به مداخلات پزشکی دور از انتظار نیست ،به خصوص درمواردی  که مشکلی در نتایج پاراکلینیک مشاهده شود ،سقط های مکرر اتفاق افتاده باشد ،حمایت کافی از طرف خانواده وجود نداشته باشد یا حتی از طرف خانواده تحت فشار باشد.

ارتباط بین فردی زوجین، رضایت از زندگی و همسر ، فرهنگ خانواده وباورهای آنان ،تیپ شخصیتی زن وسطح دانش وآگاهی او و پاره ای عوامل دیگر میزان تحمل سقط را برای زنان تعیین می کند. میزان آسیب های روحی  ناشی از سقط جنین تا حد زیادی به باور اشخاص مربوط می شود.

سندروم پس از سقط و نشانه های آن: 

افسردگی، عدم اعتماد به نفس،  اختلالات خواب، از دست رفتن حافظه،  اختلال عملکرد جنسی ،اختلال در روابط اجتماعی و روابط بین فردی، مشکل در ارتباط با سایر فرزندان، اضطراب، احساس گناه واحساس پشیمانی، اندوه، تمایل به خشونت،  بغض و گریه ، عدم تمرکز،   بی علاقگی به افراد خانواده و فعالیت‌های جذاب و مورد علاقه قبلی ،مشکل در تصمیم گیری و سایر اختلالات عصبی-روانی به دنبال سقط دیده می شود. اضطراب و افسردگی شدیدی را که این زنان بعد از سقط جنین به آن دچار می‌شوند «سندروم بعد از سقط» می‌نامند. نشانه های خلقی بعد از سقط امری طبیعی است اما اگر این علائم بیش از ۲ هفته طول بکشد فرد دچار اختلال افسردگی شده است و حتما نیازمند پیگیری و درمان جدی است. در دوران بارداری، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، به‌خصوص پروژسترون افزایش می‌یابد. پروژسترون معمولا آستانه تحمل را بالا می‌برد و به شخص آرامش می‌دهد، تمایل به خواب و استراحت را بیشتر و حساسیت در برابر مشکلات را کم می‌کند. با قطع ناگهانی پروژسترون، عوارض ناشی از آن‌ که تحریک‌پذیری و اضطراب و افسردگی است، شدت می‌یابد.فقدان جنین نیز از لحاظ روحی موجب افسردگی مادر می شود.  در مادرانی که سابقه افسردگی در زایمان های قبل را داشته اند یا درسقط قبلی آن را تجربه کرده اند،در حاملگی اول، سابقه‌ی ناباروری ، سقط های مکرر قبلی و سابقه افسردگی در خانواده درجه یک احتمال افسردگی  بالاتر است.

برخی از زنان بعد از سقط القایی به طور موقت و با توجیه تصمیم و اقدام شخصی به آرامش می رسند .توصیه می شود این افراد آرامش خود را با حل مسئله به دست آورند نه با پاک کردن صورت مسئله. آرامش این زنان معمولا با اضطراب و احساسات روانی منفی دیگری نیز همراه است. پس از گذشت سال ها با رسیدن به دوران یائسگی ، سالمندی و شروع تنهایی این دوران ،این احساسات دوباره خود را نشان خواهند داد. . بحران‌های بعد از سقط جنین، اغلب  درهر سالگرد سقط تکرارمی‌شوند. آثار روانی سقط  در افراد زیر 17 سال بیشتر و شدید تر است.   روند مربوط به سقط جنین ممکن است چند دقیقه بیشتر طول نکشد اما اثرات آن یک عمر دوام خواهد داشت.

واکنش سوگ یا داغ دیدگی در بسیاری از زنان بعد از سقط دیده می شود که شامل مراحل انکار، خشم و افسردگی ،احساس گناه و پذیرش است .

  در ابتدا پذیرفتن این اتفاق برای مادر ممکن نیست و در ناباوری به سر می برد.به تدریج دچار خشم و افسردگی می شود.ممکن است نسبت به خود، همسر یا قسمت وتقدیر احساس خشم داشته باشد . سوالات واحساساتی در این مرحله که مرحله ی انکارنامیده می شود ، برای مادر به وجود می آید. چرا من؟چرا بچه من باید بمیرد؟ این اصلا عادلانه نیست! هرگز تا این حد در زندگی غمگین نشده بودم. پس از تجربه این احساسات مادر دچار احساس گناه می شود. با این جمله اطرافیان" اگر دقت بیشتری کرده بودید بچه‌تان سقط نمی‌شد" احساس گناه تشدید می شود.به تدریج مادر آماده پذیرش موضوع می شود.کم کم مادر از دست دادن کودک خود را می پذیرد . به دنبال کمک می گردد آن گاه باور دارد که می تواند دوباره مادر شود.اما پس از طی این مراحل بازهم  دیدن یک نوزاد، شنیدن خبر بارداری یکی از آشنایان و دیدن بازی کودکان در پارک یا دیدن یک نوزاد در آغوش مادر و… می تواند دوباره او را به مرحله انکار یا خشم و احساس گناه برگرداند.

 باور عموم بر این است که با تولد نوزاد تازه متولد شده، خاطره سقط جنین قبلی به فراموشی سپرده می‌ شود ولی افسردگی پس از سقط جنین می‌ تواند حتی تا چند سال پس از تولد نوزاد سالم هم ادامه داشته باشد.

لازم نیست هر وسیله، تصویر یا هر چیزی که فرد را به یاد فرزند از دست داده اش می اندازد، از دسترس و از برابر چشمان او دور شود.این کار سنجیده نیست و تنها فرد را از درک و پذیرش واقعیت دور می کند و هر چه پذیرش، دیرتر اتفاق بیفتد، آمادگی فرد برای بازیابی روانی خودش به تعویق می افتد و نتیجه این که دوره رنج و عذابش طولانیتر خواهد شد.هم دلی ،پرهیز از سرزنش ،مشاوره و درمان دارویی  در صورت لزوم ،حمایت همسر و سایر نزدیکان ،بیان احساس ، درمان ترس های موجود توصیه می شود..پرهیز از تعجیل برای دوباره مادر شدن تا رسیدن به ثبات روانی الزامی است.