بررسی اثر دمای محیط‌زندگی در جنین

مقدمه: آلفا فتوپروتئین (AFP) گلیکوپروتئینی است که در اوایل حاملگی در کیسه‌ی زرده تولید‌شده و در اواخر حاملگی توسط دستگاه‌گوارش و کبد جنین ساخته می‌شود. این ماده در سرم جنین جریان یافته و وارد ادرار جنین و مایع آمنیون می‌گردد.

غلظت AFP به‌سرعت در انتهای سه‌ماهه‌ی اول حاملگی افزایش می‌یابد. بررسی‌ها نشان داده است که غلظت‌های AFP در مایع آمنیوتیک اطراف جنین‌هایی با نقص طناب عصبی و البته خون مادر، فوق‌العاده افزایش می‌یابد.

نقایص طناب عصبی‌(NTD)  گروهی از ناهنجاری‌های مادرزادی هستند که با وجود پژوهش‌های فشرده، علت اصلی آنها همچنان ناشناخته باقیمانده است. این احتمال وجود دارد که در اوایل حاملگی، عوامل ژنتیکی در تقابل با عوامل‌محیطی، از شکل‌گیری کامل طناب عصبی جلوگیری نمایند. عوامل گوناگونی در افزایش خطر بروز NTD در جنین اثرگذارند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به سن مادر، کبود اسید‌فولیک در دوران بارداری، مبتلا‌بودن مادر به دیابت، مادر دارای فرزندی با نقص لوله عصبی، چاقی مادر و البته دما (بالارفتن دمای مرکزی بدن مادر (هیپر‌ترمی) که قرار‌گرفتن مادر در معرض عوامل گرمازا همچون پتوی برقی، سونا، تب، ورزش‌سنگین و دمای محیط بالا) اشاره کرد.

هدف: در‌این بررسی سعی بر‌این شد تا با کنترل سایر عوامل اثرگذار، میزان اثرگذاری میانگین دمای محیط‌زندگی مادر در سه ماهه‌ی اول بارداری بر خطر بروز NTD در جنین، مورد بررسی قرار‌گیرد. به‌این‌منظور سرم خون گرفته شده از 211 مادر باردار واجد شرایط آزمایش مورد‌نظر، در سه ماهه‌ی دوم بارداری جمع‌آوری گردید.سطح AFP اندازه‌گیری شده و براساس آن ریسک بروز NTD در جنین با استفاده از نرم‌افزار مخصوص تخمین‌زده شد.

روش تحقیق: روش تحقیق توصیفی از‌نوع همبستگی بوده که با استفاده از آزمون‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسله مراتبی صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان‌داد که بین خطر بروز NTD در جنین و سطح AFP در سرم خون زنان باردار در نواحی مختلف استان کرمان با میانگین دمایی مختلف، رابطه وجود دارد که این رابطه از نوع مثبت و مستقیم بوده و با افزایش سطح AFP شاهد افزایش خطر بروز NTD در جنین بودیم.

یافته‌ها: با ورود متغیر میانگین دمایی، رابطه‌ی بین دو متغیر NTD و AFP در سطح معناداری برابر ۰/۰۰۸ بوده و چون از مقدار سطح خطای ۰/۰۵ کوچکتر شده بود، بنابراین میانگین دمایی بر رابطه‌ی دو متغیر تأثیر داشت.

نتیجه‌گیری: در‌کنار سایر عوامل تاثیر گذار بر بروز NTD در جنین، دمای محیط‌زندگی مادر در سه‌ماهه‌ی اول بارداری نیز ممکن‌است یکی‌از عوامل موثر و قابل‌کنترل باشد.