افزایش اکسیژن‌رسانی به عضلات، موجب بالا‌رفتن بازده عملکرد ورزشکاران گشته و قدرت لازم جهت موفقیت در مسابقات ورزشی را به آنها می‌دهد. یکی‌از بهترین شیوه‌های افزایش اکسیژن‌رسانی، دست‌بردن در روند انتقال‌خون است که تعداد گلبول‌های قرمز خون را در عضلات افزایش‌داده و به‌این‌ترتیب سطح اکسیژن را بالامی‌برد. این عمل که با تزریق خون همراه است، تحت‌عنوان «دوپینگ‌خون»(Blood Doping) نیز شناخته‌شده و برای ورزشکاران حرفه‌ای، عملی غیرقانونی و البته غیر‌حرفه‌ای می‌باشد.
با اینکه برخی‌از انتقال‌ها و محرک‌ها با روش آزمایش‌های امروزی قابل‌تشخیص هستند اما روش Autologous Blood Transfusion ) ABT) قابل‌تشخیص نیست و از‌این‌رو بررسی‌های اخیر جهت رفع این معضل وتشخیص صحیح ABT، به نشانگرهای زیستی جدیدی روی‌آورده است.
ورزشکاران در تلاش مداوم برای حفظ سطح اوج عملکرد خود هستند. اما به‌منظور حفظ وضعیت خود در زمین بازی، بسیاری از تقویت‌ها ممنوع شده‌اند. یکی از این روش‌های ممنوع، دوپینگ‌خون است که به‌طور مصنوعی اکسیژن‌رسانی به عضلات را در ورزشکاران برای افزایش پایداری آنها بیشتر می‌کند. برخی‌از روش‌های تغییر در ساختار خون (ازجمله تجویز اریتروپویتین نوترکیب انسانی [rHuEPO] و انتقال‌خون همولوگ) در‌حال‌حاضر از‌طریق گذرنامه‌ی زیستی ورزشکاران (Athlete Biological Passport:ABP) ردیابی می‌شوند و در‌این‌روش از ورزشکاران حرفه‌ای طی دوران ورزشی آزمایش دوپینگ گرفته می‌شود و نشانگرهای زیستی آنها به‌صورت الکترونیکی بایگانی می‌گردد. با‌این‌حال، هنوز روشی برای‌مشخص کردنABT که تزریق مجدد خون یا گلبول‌های قرمز خود ورزشکار به خودش است، وجود ندارد.
بررسی‌هایی که اخیراً صورت‌گرفته و در‌مجله‌یTransfusion Medicine Reviews انتشار‌یافته‌است، آخرین روش‌های موجود برای تشخیصABT را مرور‌می‌کند و این‌گونه بیان‌می‌کند که ترکیب چند روش مختلف ممکن‌است راه‌حلی جامع را برای شناسایی ورزشکاران متقلب (Cheating Athletes) ارائه‌دهد.
نشانگرهای جدید پیشنهادی شامل جِرم کل هموگلوبین (TMH)، بیان تغییر ژن مربوط به سوخت‌و‌ساز سلول‌های قرمز خون، Ironomics، ضایعات ذخیره‌سازی و وجود رقیق‌کننده‌های موجود در کیسه‌های‌خون در ادرار ورزشکار می‌باشند. محققان توضیح می‌دهند؛ اگرچه معرفیABP حصول به موفقیت در راستای تشخیص انتقال خون و دوپینگ‌خون بود ولی انتقال به رژیم‌های میکرودوزrHuEPO و انتقال‌خون، پرسش‌هایی را در ارتباط با کارایی ماژول‌های خونی مطرح‌کرد.
دوپینگ خون در ورزشکاران متقلب همه‌جا وجود خواهد داشت. لذا این ابزار تحلیلی، باید به‌طور مداوم بهبود یابد و با معرفی نشانگر جدیدی در ارتباط باشد.
این بررسی بیان‌می‌کند که به‌نظر‌می‌رسد نشانگرهای خونی مانند جرم کل هموگلوبین، شاخصی حساس از انتقال‌خون باشد. توده‌ی هموگلوبین معیار تشخیصی را تا ۱۵روز پس‌از انتقال اولیه ارائه‌می‌دهد، اما آزمایش نیازمند آن است که ورزشکاران تست تنفس مجدد مونوکسید‌کربن را انجام‌دهند و باید CO سمی را استنشاق‌کنند؛ عاملی که می‌تواند ظرفیت و توانایی ورزشکار را کاهش‌دهد.
علاوه‌بر‌این، روش تنفس مجددCO مستلزم این است که ورزشکاران به‌طور‌کامل با پزشکان همکاری داشته باشند؛ امری که در ورزشکاران متقلب بعید به‌نظر‌می‌رسد. بنابراین، این پژوهش بر مدل‌سازی غیرمستقیم جرم هموگلوبین از نشانگرهای غیرمستقیم متمرکز‌است.
همین‌طور محققان به این موضوع اشاره نمودند که برطبق نتایج بررسی‌ها، دوپینگ‌خون بر تولید سلول‌های قرمز‌خون جدید تأثیر‌می‌گذارد و بیان ژنتیکی آنها را تغییر‌می‌دهد. تشخیص تغییرات در ژن‌ها به این دلیل مهم است که ورزشکاران، انتقال‌خون را با تزریقrHuEPO ترکیب‌می‌کنند تا نوسانات نشانگرهای زیستی هماتولوژی کلاسیک را محدود‌کنند.
بررسی تغییرات ژن‌ها ممکن‌است معیار دیگری را ارائه‌دهند که حتی به تغییرات کوچک حساس بوده و تغییرات مشاهده‌شده تا ۳روز بعد‌از انتقال نیز قابل‌تشخیص باشد.
محققان، آهن را به‌عنوان یکی دیگر از شاخص‌های دوپینگ‌خون در‌نظر‌گرفتند. آنها چند عامل مرتبط با آهن را مشخص‌کردند که ممکن‌است برای کمک به شناسایی ABT قابل اندازه‌گیری باشند، ازجمله ترانسفرین (پروتئین درگیر در انتقال آهن در گردش‌خون) و هپسیدین (پپتید کبدی که موجود‌بودن آهن را در خون کنترل‌می‌کند) و همچنین اریتروفرون(Arytroffrron) پروتئین مربوط به ساز‌و‌کار آهن (Iron Metabolismy) که به‌تازگی کشف شده‌است.
از آنجا‌که تمامی این عوامل در سوخت‌و‌ساز آهن تغییرات بالای بین فردی را نشان‌می‌دهد، پیگیری فردی این متغیرها در رویکردی مبتنی‌برIronomics، راهبردی مناسب در تشخیص دستکاری خون است. عوامل مخدوش‌کننده‌ی تأثیر مانند تمرین در ارتفاع بالا، ورزش بدنی و یا تزریق آهن، باید بر اندازه‌گیری شاخص‌های آهن بررسی شوند. تفاوت در سوخت و ساز آهن بین مردان و زنان نیز باید به‌خوبی قبل‌از هرگونه پیاده‌سازی بالقوه‌ی گذرنامه‌ی Ironomics تعریف‌شود.
در‌نهایت، این بررسی ۲نشانگر زیستی مربوط به ذخیره‌سازی خون را مشخص نمود:
1ـ ضایعات ذخیره‌سازی (Storage Lesions)
2ـ وجود رقیق‌کننده‌ها از کیسه‌های خون موجود در ادرار فرد.
نگهداشتن خون برای دوره‌های دراز‌مدت، منجر به زنجیره‌ای از تغییرات بیوشیمیایی و بیومکانیکی در گلبول‌های قرمز خون به‌نام ضایعات ذخیره‌سازی می‌شود.
محققان ادعا‌می‌کنند که این تغییرات را می‌توان از‌طریق پروتئومیک‌ها (Proteomics) با بررسی تغییرات سطح پروتئین در‌طول ذخیره‌سازی دنبال‌کرد.
شاخص دیگری که از خون پیش‌تر ذخیره‌شده که به‌تازگی به ورزشکار داده شده‌است وجوددارد، رقیق‌کننده‌های موجود در کیسه‌های خون در ادرار می‌باشندکه رقیق‌کننده و دیگر عوامل نرم‌کننده که در ساخت کیسه‌های خون به‌کار‌می‌روند، می‌توانند در زمان ذخیره‌سازی خون مثل زالو وارد خون شده و پس‌از تزریق خون به ورزشکار، در نمونه‌های ادرار گیرنده‌ی خون نشان‌داده شوند. لذاپس‌از آن که خون به ورزشکار داده می‌شود و از‌آنجا‌که این نرم‌کننده‌ها در انتقال دیگر محصولات رایج نیز ظاهر‌می‌شوند، این بررسی بر اهمیت آن در استفاده از روش گذرنامه‌ای (Passport Method) برای تعیین مقداری متوسط برای هرفرد ورزشکار تأکید و اشاره دارد.
سپس، آزمایش‌های ادرار می‌توانند سطوح افزایش‌یافته را در ارتباط با خطوط مبنایی جستجو‌کنند که پیش‌تر تثبیت شده بودند. توانایی شناسایی ورزشکارانی که از ABT استفاده می‌کنند تا بتوانند امتیاز غیرقانونی (Illegitimate Advantage) به‌دست‌آورند، در عادلانه نگهداشتن رقابت‌ها مهم است.
با این نشانگرهای زیستی جدید، سازمان‌هایی مانند آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ(WADA) بهتر می‌توانند ورزشکاران متقلب را شناسایی‌کنند تا شرایط بازی برای تمامی ورزشکاران یکسان گردد.
ثبت نظر