شماره ۹۷۰

ساعت بدن و استئوآرتریت

دکترسیروس ملک‌پور - ارتوپد

طبق نظردانشمندان دانشگاه منچستر، می‌توان از نرمش برنامه‌ریزی شده، وعده‌ی غذایی منظم وگرم‌کردن و سردکردن دوره‌یی مفاصل برای تسکین نشانه‌های استئوآرتریت استفاده کرد. نتایج این پژوهش به توجیه علت مستعدتر بودن افراد سالمند به این نابسامانی‌شایع مفصلی کمک خواهـد‌کـرد.

این گروه در دانشکده‌ی علوم زندگی برای نخستین‌‌بار ثابت کرده است یاخته‌های غضروف دارای ساعت کارکردی تنی هستند که ژن‌های کنترل‌کننده‌ی عملکرد بافت را روشن وخاموش می‌کنند. ضرب آهنگ ساعت غضروف شاید تاحدی این مسأله را توجیه کند که چرا مبتلایان به استئوآرتریت پی می‌برند که نشانه‌های بیماری در بعضی ساعات روز بدتر می‌شود.
وقتی محققان بافت غضروف را درموش‌های سالمند مورد بررسی قرار دادند، پی بردند که ساعت جسم بافتی درموش‌های سالمند40٪ ضعیف‌تر از موش‌های جوان است. این مسأله، این حدس را به وجود می‌آورد که اختلال درکار ساعت ممکن‌است در افزایش احتمال ایجاد استئوآرتریت درزندگی آینده سهیم باشد. سپس پژوهشگران به یاخته‌هایی از غضروف توجه کرده‌اند که در اثر آسیب مشابه با استئوآرتریت صدمه‌دیده و پی‌برده‌اند که در مراحل اولیه‌ی بیماری، اجزای ساعت جسم غضروف دچـار اختلال می‌شونـد.
به‌دنبال این کشفیات پژوهشگران به آزمودن رویدادهائی پرداختند که درصورت تحمیل ریتم مصنوعی مقلد تغییرات روزانه‌ی درجه حرارت بدن در بافت غضروف درموش‌ها و یاخته‌های غضروف انسان اتفاق می‌افتد. با افزودن 2درجه دما در هر12ساعت فاصله، محققان دریافتند که پس از 3 بار کاربردن ساعت جسمی دریاخته‌ها، این یاخته‌ها درحالت پر قدرت‌تری کار می‌کنند. این تغییر حتی پس ازحذف چرخه‌های دما، بین 5تا۷روز ادامه داشت. نتایج بررسی بیشتر نشان داد این تغییر به مدت طولانی‌تر ادامه می‌یابد.
با تحمیل یک ریتم برای تقویت ضرب آهنگ درونی درغضروف، این داده‌ها، حدس تنظیم کردن مجدد ساعت غضروف سالمند را فراهم می‌آورد. با استفاده از رویکردهای سیستمی مانند نرمش برنامه‌ریزی شده، زمان محدود شده‌ی غذا یا هدف گرفتن مفصل با سرد وگرم کردن برنامه‌ریزی شده می‌توان این کار را انجام داد. اعتقاد برآن است که تحمیل یک ضرب‌آهنگ می‌تواند دارای تأثیر قابل توجه بر تدبیر آینده‌ی بیماری‌های مفصلی باشد و با بررسی‌ بیشتر می‌توان نشانه‌های بیماران را تسکین داد.
نتایج این پژوهش حاکی از‌آن هم هست که مصرف دارو برای بیماری مفصلی برحسب زمان ساعت غضروف سبب افزایش تأثیربخشی آن شده و امکان استفاده از دوزاژ کمتر و درنتیجه‌ کاهش عوارض جانبی فراهم می‌آید.
محققان این بررسی، بیش از20سال است که درزمینه‌ی ساعت‌های بدن  به کار مشغولند و مدارک به دست آمده در طول این سالها حاکی از آن است که از هم‌گسیختگی ساعت‌های بدن به علت تغییراتی مانند کارشیفتی یا ایجاد فاصله‌ی زمانی بین دو نقطه‌ به سبب مسافرت‌های هوایی درایجاد تعدادی شرایط ازجمله چاقی، بیماری‌های قلب وعروق، سرطان و نابسامانی‌های خلق مؤثر است. مرحله‌ی بعدی دراین بررسی‌ها آزمودن این نظریه است که اختلال درساعت بدن درایجاد استئوآرتریت شرکت دارد.
این پژوهش در نشریه‌ Arthritis and Rheumatism به چاپ رسیده است. استئوآرتریت، شایع‌ترین نابسامانی‌ مفصلی است و تنها درانگلستان حدود 6 میلیون نفر را مبتلا کرده است. اما، مکانیسم‌های پس بیماری به خوبی مشخص نیست وگزینـه‌های درمـانی محـدودی دارد.
استئوآرتریت یک بیماری پیچیده است که به علت عوامل متعدد به وجود می‌آید ولی به خوبی مشخص است که پیری یکی از  عوامل اصلی خطرساز این بیماری است. یافته‌های حاصل نشان می‌‌دهد ریتم سیرکادین دریاخته‌های غضروف وجود دارد و این ریتم با افزایش سن، ضعیف می‌شود که شگفتی برانگیز است و به توجیه نحوه‌ی ایجاد استئوآرتریت با افزایش سن کمک می‌کند. درپژوهش‌آینده، مستقیماً ارتباط میان تغییرات ساعت غضروف و استئوآرتریت بررسی خواهد شد و راه‌های بالقوه‌ی جدید درمان این بیماری مشخص خواهد گشت.
یکی ازجنبه‌های کلیدی این پژوهش، شناسایی ژن‌های ریتمیکی بوده است که دربافت غضروف متجلی می‌شوند. دانشمندان پی برده‌اند که 615 ژن یا 0/4 ژن‌های موجود در غضروف با اوج‌های 24ساعته به‌صورت وابسته به زمان متجلی می‌شوند. همچنین پی‌برده‌اند که بسیاری از این ژن‌ها قبلاً با استئوآرتریت ارتباط داشته‌اند.
نتایج این پژوهش ‌باورنکردنی است و درواقع نخستین پژوهشی است که وجود ساعتی دارای عملکرد را دریاخته‌های غضروف موش و انسان نشان می‌دهد و هدف‌های گسترده‌ی ژنوم آن را شناسایی کرده است. از هم‌گسیختگی این هدف‌ها درطول پیری ممکن‌است به شدت بر سلامت مفصل تأثیر گذارد.
شایان توجه آنکه این گروه جایزه‌یی نیم میلیون پوندی برده  است تا درزمینه‌ی رابطه‌ی علی میان از هم گسیختگی ساعت و شروع و وخامت استئوآرتریت و نیز شناسایی عوامل جدید درمانی هدف بررسی نماید.

 

 

تعداد بازدید : 952

ثبت نظر

ارسال