پوکی استخوان و سیگار

با این که بسیاری تصور می‌کنند پوکی‌استخوان یکی از بیماری‌های دوران سالمندی است، اما به لحاظ علمی مشخص است که ابتلا به این بیماری، از دوران نوجوانی آغاز می‌شـود. پوکی‌استخوان به «بیماری‌خاموش»  نیز معروف است، چرا‌که بسیاری از مبتلایان از بیماری خود بی‌اطلاع هستند و زمانی متوجه می‌شوند که کاملاً به این بیماری دچار شده‌اند. پوکی‌استخوان سبب می‌شود که استخوان‌های بدن به‌سهولت شکسته شده و حتی در‌موارد پیشرفته، راه رفتن را به فعالیتی خطرناک تبدیل کند.
سال‌هاست که پژوهشگران در پی بررسی عوامل موثر در ابتلا به پوکی استخوان هستند. عوامل مختلفی اعم از کمبود ویتامین D، ورزش نکردن، مصرف برخی از مواد غذایی، استعداد ژنتیکی، مصرف برخی از داروها و... همگی نقش قابل توجهی در بروز این بیماری دارند. در این میان بررسی‌ها نشان‌داده‌‌اند که یکی‌از عوامل خطرساز مهم در بروز این بیماری، مصرف سیگار است. نتایج یک بررسی جدید روشن کرده‌است که قرار گرفتن در محیط آلوده به دود سیگار میزان خطر ابتلا به پوکی استخوان را در زنان سه برابر افزایش می‌دهد. یافته‌های اخیر توضیح می‌دهند که دود‌سیگار موجب تولید مقادیر بیش‌از‌حدی از دو‌پروتئیــن می‌شود که تولیـد آنها در‌بــدن موجب شکستن استخوان‌ها و یا همان پوکی‌استخوان می‌گردد. سموم موجود در دود‌سیـگار باتأثیـــر بـــر‌فعالیـت استئوبلاست‌ها ‌(سلول‌هایی که استخوان جدید می‌سازند) و استئوکلاست‌ها (سلول‌هایی که استخوان‌های پیر را جذب می‌کنند و می‌شکند) موجب تضعیف استخوان‌ها می‌شوند. محققان دریافته‌اند که در‌بدن سیگاری‌ها درمقایسه با غیر‌سیگاری‌ها به‌طور غیر‌معمولی مقادیر زیــادی از دو پروتئینـــی که تولیـــد استئــوکلاست‌های جاذب استخوان را افزایش می‌دهد، بیشتـر است.
این یافته‌ها زنگ خطری هستند برای جوامعی که شیوع مصرف سیگار در آنها بالاست، چراکه پوکی‌استخوان از آن دست بیماری‌هایی است که هزینه‌ی مادی و معنوی بالایی را به‌خانواده و اجتماع تحمیل می‌کند. بنابراین، با توجه به این که عوامل خطرابتلا به این بیماری از همان دوران نوجوانی تاثیر‌گذار بوده و در درازمدت فرد را به پوکی‌استخوان دچار می‌کنند، شایسته است که به‌منظور پیشگیری از این بیماری، عوامل خطر‌ساز ازهمان سنین پایین حذف گردند. در‌این بین، سیگار به عنوان یک عامل خطرساز ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از شرایط ویژه‌ای برخوردار است. چراکه مصرف سیگار خود به‌عنوان یک بیماری مطرح می‌باشد. بیماری اعتیاد به‌سیگار، از‌جمله بیماری‌هایی است که در‌حوزه‌ی بهداشت‌روان قرار‌می‌گیرد. به‌عبارت دیگر درمان اعتیاد به‌سیگار نیازمند دخالت‌های روان‌شناختی است و متخصصان حوزه‌ی سلامت‌روان می‌توانند در این میان خدمات درمانی ارائه دهند. با این توضیحات به‌نظر می‌رسد به‌عنوان یک اولویت بهداشتی، لازم‌است به‌منظور کاهش شیوع پوکی‌استخوان، رفتارها و سبک‌ها نادرست زندگی افراد اصلاح شود، و این امر بدون همکاری متخصصان حوزه‌های مختلف به‌ویژه متخصصان حوزه‌ی سلامت‌روان و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت میسر نمی‌باشد.