شماره ۹۹۳
دکترمحمدعلی اشرف مدرس - داخلی
نتایج بازبینی طبقهبندی شدهی جدید بررسیهای انتشاریافته حاکی از آن است که وقتی داروی آنتیدپرسان تجویز میشود، کلینیسین باید بیش از حد نسبت به افزایش احتمال دیابت نوع2 آگاه باشد، با این وجود نتایج این بررسی حاکی از آن نیست که این داروها، علت مستقیم دیابت نوع2 باشند.
ضمن گزارش یافتههای خود در آخرین شمارهی Diabetes Care پژوهشگران دانشگاه سوتامپتون گفتهاند که طی چند سالهی اخیر استفاده از داروهای ضد افسردگی بهشدت افزایش یافته و نگرانیهایی درمورد آثار ناگوار این داروها برمتابولیسم گلوکز وجود دارد. تنها به سال 2011 در انگلیس تعداد 7/46میلیون مورد داروی ضد افسردگی تجویز شده است.
در ایالات متحده نیز استفاده از داروهای ضدافسردگی رو به افزایش نهاده است بهطوریکه در بررسی 2011 مشخص شدهاست که اکنون داروهای ضدافسردگی ازنظر تجویز در ردیف سوم قرار دارند.
نتایج چندین بررسی نشان دادهاست که مصرف داروی ضدافسردگی با دیابت پیوند دارد ولی نتایج بهدست آمده برحسب روش و تعداد درگیر و نیز انواع داروهای به کار رفته متفاوت بوده است.
بهعنوانمثال، طی یک بررسی رابطهی میان داروهای ضدافسردگی و احتمال دیابت نوع2 وجود دارد و مشخصشد این احتمال تقریباً در بیمارانی دو برابر میشود که همزمان از دو داروی ضدافسردگی سه حلقهای (TCA) و مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) استفاده مینمایند.
برای این بازبینی طبقهبندی شده، پژوهشگران به ارزیابی 22بررسی و 3بازبینی پیشین پرداختند که به ارتباط میان مصرف آنتیدپرسان و احتمال بروز دیابت نوع2 پرداخته بودند. ایشان دریافتند که در مجموع افرادی که از آنتیدپرسان استفاده میکنند به احتمال زیادتر دچار دیابت نوع2 میشوند. اما دراین زمینه، تصویر موجود تا حدی مغشوش است زیرا بعضی از داروهای ضدافسردگی با وخامت کنترل گلوکز ارتباط دارند به خصوص در مواردی که از دوز بالاتر و مدت طولانیتر استفاده شده باشد و عدهای نیز سبب بهبود کنترل قند میشوند و بههرحال نتایج به دست آمده مختلط است. با وجودی که کیفیت بررسی متغیر بود، در بررسیهای جدیدتر و بزرگتر، این تأثیر اندک بوده است.
همچنین، پژوهشگران پیشنهاد کردهاند که انواع متفاوت داروهای ضد افسردگی با مقادیر متفاوت احتمال بروز خطر ارتباط دارند و مستلزم انجام کارآزماییهای درازمدت غیرانتخابی و دارای شاهد برای بررسی هریک ازاین داروها است.
درعینحال که این بازبینی برای تحقیق علل طرحریزی نشده بود ولی گروه پژوهش اعتقاد دارد برای این پیوند چند توجیه احتمالی وجود دارد. بهعنوان مثال، مصرف بعضی از داروهای ضدافسردگی سبب افزایش ورن بیمار میشوند و این امر احتمال بروز دیابت نوع2 را میافزاید. اما این گروه اظهارداشتهاند که ضمن بازبینی بعضی بررسیها مشخص شدهاست که وقتی تأثیر افزایش وزن را حذف میکنند باز هم افزایش احتمال دیابت نوع2 افزوده بالا میماند و این حدس را پیش میآورد که شاید در این زمینه عوامل دیگری هم مؤثر باشند. نتایج این پژوهش نشان میدهد وقتی عوامل خطرساز کلاسیک دیابت نوع2 مثل افزایش وزن، شیوهی زندگی و غیره هم حذف میشود، باز هم درمورد داروهای ضدافسردگی چیزی وجود دارد که بهنظر میرسد عامل خطرساز مستقل باشد. در پرتوی افزایش میزان تجویز، این افزایش بالقوهی خطر نگرانکننده است. افزایش هشیاری نسبت به امکان بروز دیابت درافرادیکه از داروهای ضدافسردگی استفاده میکنند ضروری است تا پژوهش بیشتری در این زمینه انجام شود.
درعینحال که افسردگی مشکل بالینی مهمی است و استفاده از داروهای ضدافسردگی روش درمان مؤثری برای این حالت ناتوانکننده است، لازم است کلینیسینها نسبت به احتمال بالقوهی دیابت، به خصوص ضمن استفاده از داروهای ضدافسردگی با دوز بالاتر یا بهمدت طولانیتر آگاه باشند. پزشکانی که داروهای ضدافسردگی تجویز میکنند باید نسبت به افزایش احتمال دیابت آگاه باشند و از پایش بیماران اطمینان یافته و نیز با تشویق بیمار درجهت تغییرات شیوهی زندگی از میزان این خطر بکاهند.
ثبت نظر