شماره ۱۰۱۲

نگاهی به ازوفاژیت(۲) (بخش پایانی)

دکتر حسن خاجی - فوق تخصص گوارش

آزمایش‌ها:
نمونه‌های کوچک بافتی که  ضمن بررسی آندوسکوپی تهیه می‌شود برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. برحسب علت حدس‌زده‌شده نابسامانی، آزمون‌های زیر انجام می‌گردد:
• تشخیص عفونت باکتریایی، ویروسی یا انگلی
• تعیین غلظت گویچه‌های سفید(ائوزینوفیل) مرتبط با آلرژی
• شناسایی یاخته‌های غیرطبیعی که نشانه‌ی‌ سرطان‌مری یا تغییرات پیش‌سرطانی است.
آزمون‌های آلرژی:
درصورت وجود آلرژی نسبت‌به غذا یا سایر عوامل ایجاد‌کننده‌ی آلرژی (آلرژن) که ممکن‌است سبب بروز التهاب ائوزینوفیلیک آلرژی شده باشد آزمون‌های دیگری هم انجام می‌شود. این آزمون‌ها ممکن‌است یکی‌از موارد زیر باشد:
رژیم‌ حذفی. ممکن‌است برای بیمارنوعی جیره‌ی‌غذایی توصیه شود که بعضی خوراکی‌ها از آن حذف شده‌است، به‌خصوص خوراکی‌هایی که از آلرژن‌های رایج به‌شمار می‌روند. بیمار، زیر‌نظر پزشک به‌تدریج خوراکی‌های حذف شده را وارد جیره‌ی‌غذایی خود می‌کند و زمانی‌که نشانه‌ بازگشت، به پزشک اطلاع می‌دهد.
آزمون‌جلدی. دراین آزمون، قطرات بسیار کوچکی از عصاره‌‌های آلرژن ‌را روی خراش‌هایی که درسطح پوست داده شده است قرار‌می‌دهند. معمولاً خراش‌ها روی پوست ساعد داده می‌شود ولی می‌توان این آزمایش را دربخش بالایی پشت نیز انجام داد. قطره‌ها را به‌مدت 15‌دقیقه روی خراش‌ها گذاشته و سپس ازنظر بروز شناسه‌ها و نشانه‌ها بررسی می‌کنند. به‌عنوان‌مثال اگر نسبت به گندم آلرژی ‌وجود داشته باشد در‌محل قراردادن عصاره‌ی پروتئین‌گندم روی پوست، یک برجستگی قرمز‌رنگ و همراه خارش به‌وجود می‌آید. عوارض‌جانبی شایع ‌این آزمون‌های پوستی عبارت است از خارش و قرمزی موقتی.
نیت ازانجام مداخله‌در مورد التهاب مری، کاستن از نشانه‌ها، تدبیر عوارض و درمان علل زمینه‌ساز نابسامانی‌است. راهکارهای درمانی اساساً بر‌پایه‌ی علت نابسامانی‌ استقرار است.
ازوفاژیت ریفلاکس:
روش‌های درمان التهاب مری به‌علت برگشت محتویات معده شامل موارد زیر است:
مهارکننده‌های پمپ پروتون تولید اسید را درمعده متوقف‌کرده و برای ترمیم بافت آسیب‌دیده‌ی مری فرصت مناسب ایجاد می‌کنند.
داروهای موجود که با نسخه‌ی پزشک تجویز می‌شوند شامل است‌ بر: اومپرازول‌omeprazol، ازومپرازولesomeprazole ولانسوپرازولlansoprazole . برای بیماری ریفلاکس‌معده به مری (GERD) داروهای دیگری هم وجود دارد که سبب تسکین موقت نشانه‌ها می‌گردند ولی معمولاً بر التهاب مری تأثیر اندکی دارند.
فوندوپلیکیشن،یک رویه‌ی جراحی است و در درمان GERD مورد استفاده است و در‌صورتی‌که سایر مداخله‌ها موثر نباشد سبب بهبود وضع می‌گردد. در رویه‌ی فوندوپلیکیشن fundoplication، بخشی‌از معده را دور دریچه‌ی جدا‌کننده‌ی مری و معده (اسفنکتر تحتانی مری) می‌پیچند. این کار سبب تقویت اسفنکتر و پیشگیری از پس‌زدن اسید از معده به مری خواهد‌شد. رویه‌ی فوندوپلیکیشن سبب اصلاح مشکلات مرتبط با فتق مری نیز می‌شود.
ازوفاژیت ائوزینوفیلیک:
درمان التهاب ائوزینوفیلیک مری اساساً با پرهیز از آلرژن‌ وکاهش واکنش‌ آلرژیک با داروها انجام می‌شود.
استروئیدهای خوراکی. استفاده از کورتیکوستروئیدها سبب کاهش التهاب همراه واکنش‌های آلرژیک‌شده و امکان ترمیم مری را فراهم می‌آورد. اما، ممکن‌است عوارض‌جانبی ناشی‌از مصرف درازمدت استروئیدهای خوراکی شدید باشد. این عوارض شامل است بر از بین رفتن تراکم استخوان، کندی رشد درکودکان، دیابت، آکنه و نابسامانی‌های خلق. برای به حداقل رسانیدن این عوارض ممکن‌است ابتدا از استروئیدهای افشانه‌یی
استفاده شود.
استروئیدهای افشانه‌یی. برای تدبیر آسم از استروئیدهای افشانه‌یی استفاده می‌شود. نتایج بعضی بررسی‌ها حاکی از‌آن است که این داروها به درمان ازوفاژیت ائوزینوفیلیک کمک می‌کنند. دراین‌صورت پزشک باید نحوه‌‌ی بلعیدن فرآورده‌ی‌ استروئیدی را به‌‌جای استنشاق آن به بیمار بیاموزد زیرا به‌این‌ترتیب است که برای مری نافع خواهد بود. این سیستم رساندن استروئید بسیار کمتر سبب بروز عوارض‌جانبی جدی خواهدشد.
مهارکننده‌های پمپ پروتون. درصورتی‌که تشخیص ازوفاژیت ائوزینوفیلیک باشد و پزشک حدس وجود ریفلاکس اسید را نیز بزند، ممکن‌است داروهای مهارکننده پمپ پروتون proton-pum pinhibitor نیز تجویز شود. این داروها، سبب متوقف‌شدن (بلوک) تولید اسید می‌شوند.
محدودکردن جیره‌غذایی. درصورتی‌که نتیجه‌ی‌ آزمایش‌ها نشان‌دهد که بیمار دچار آلرژی غذایی است، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد خوراکی‌های مشکل‌ساز را از جیره‌ی‌‌غذایی‌اش حذف کند. در‌این‌زمینه، ممکن‌است بیمار به یک متخصص تغذیه‌ ارجاع شود تا در تدبیر جیره‌ی‌‌غذایی و برنامه‌‌ریزی سالم غذایی به بیمار کمک شود، درصورت وجود آلرژی‌ و محدودیت قابل‌توجه گزینه‌های غذایی، ممکن‌است توصیه شود بیمار از ویتامین‌ها یا مکمل‌ها نیز استفاده نماید.
 ازوفاژیت ناشی‌ساز دارو:
درمان ازوفاژیت ناشی‌از دارو، اساساً با پرهیز از مصرف داروی مشکل‌ساز، در‌صورت امکان و کاهش احتمال بروز با استفاده از عادات بهتر مصرف قرص انجام می‌شود. در‌این‌زمینه توصیه‌های زیر به بیمار می‌شود:
• مصرف داروی جانشین که احتمال ایجاد ازوفاژیت ناشی از دارو با آن کمتر است.
• استفاده ازشکل مایع دارو، در صورت امکان.
• نوشیدن یک لیوان آب با هر قرص (مگر آنکه به علت وجود بیماری دیگر، مثل بیماری کلیه، مصرف مایعات محدود باشد).
• نشستن یا ایستادن به مدت 30‌دقیقه پس‌از مصرف قرص.
التهاب عفونی مری:
درصورتی‌که التهاب مری به‌
علت عفونت ایجاد‌شده باشد، بسته به عامل باکتریال ویروسی، قارچی یا انگلی، داروی مناسب
تجویز می‌شود.
درمان عوارض شایع:
برای گشادکردن مری، ممکن‌است رویه‌یی انجام شود. از این روش درمانی معمولاً زمانی استفاده می‌شود که باریک‌شدن مری شدید باشد یا غذا در مری‌گیر کرده باشد.
این رویه با یک یا چند دستگاه آندوسکوپی و لوله‌های کوچک باریکی که وارد مری می‌شوند، انجام می‌‌گردد. این دستگاه‌ها به انواع تجهیزات مختلف مجهزند:
• لوله‌یی با نوک باریک و مدور که به تدریج عریض می‌شود.
• بالونی که پس‌از ورود درمری بزرگ می‌گردد.
برحسب نوع التهاب مری، ممکن‌است با  انجام اقدامات زیر از شدت نشانه‌ها کاسته شده یا مشکل دیگر بازنگردد.
پرهیز از آلرژن‌های غذایی. باید به‌دقت برچسب روی خوراکی‌ها را خواند تا به این ترتیب از بروز آلرژی جلوگیری شود. وقت غذاخوردن در بیرون از خانه باید دقت‌کرد. درمورد اجزای تشکیل‌دهنده‌ی غذا و نحوه‌ی‌ آماده‌سازی ‌باید سوال شود.
پرهیز از غذاهای افزاینده ریفلاکس. بیمار باید ازمصرف غذاهایی بپرهیزد که می‌داند موجب بروز نشانه‌های ریفلاکس معده به مری می‌شوند. این خوراکی‌ها عبارتنداز الکل، کافئین، مرکبات، گوجه فرنگی وغذاهای پرادویه. خوردن غذای کمتر و غذا‌نخوردن حداقل 3‌ساعت پیش‌از رفتن به بستر به کاهش بازگشت اسید به مری کمک می‌کند.
استفاده از عادات مناسب برای مصرف قرص. همیشه دارو را باید با‌یک لیوان پراز آب مصرف کرد. حداقل ‌30‌دقیقه پس‌از مصرف قرص باید دراز‌کشید.
کاهش وزن. باید با استفاده از جیره‌ی‌‌غذایی مناسب و نرمش منظم به کاهش‌وزن و حفظ‌وزن سالم کمک کرد.
 • ترک سیگار. برای بهبود التهاب، سیگاربایدترک شود.

 

تعداد بازدید : 2903

ثبت نظر

ارسال