نقرس، شکل دردناک آرتریت را مدتها با غذا مرتبط می‌دانستند و به ویژه گوشت، غذاهای دریایی و الکل را درآن دخیل می‌دانستند. درنتیجه در درمان نقرس عادت بر محدود‌کردن شدید رژیم‌غذایی بود، به‌طوری‌که تبعیت از‌این جیرهیغذایی سخت می‌شد. خوشبختانه، با پیدایش داروهای جدیدتر برای درمان نقرس نیاز به استفاده از این نوع رژیم‌های سخت کاهش یافته است.
توصیه‌های تازه‌تر مرتبط با جیرهیغذایی تقریباً شبیه برنامه‌ی توصیه شده برای بسیاری از مردم است. به غیر از کمک به حفظ وزن سالم و پرهیز از چند بیماری مزمن، استفاده از این جیرهیغذایی به تدبیر بهتر نقرس منتهی می‌شود.
هدف:
وقتی مقدار اسیداوریک خون بالا می‌رود بلورهایی ایجاد شده و در مفصل انباشته می‌شوند. وقتی پورین‌ها Purines تجزیه می‌شوند، در بدن اسیداوریک Uric acid تولید می‌شود. پورین‌ها به‌طور طبیعی در بدن وجود دارند ولی با خوردن بعضی خوراکی‌‌ها مثل آلایش‌های درونی، ماهی کولی، ماهی‌هرینگ (شاه ماهی)، مارچوبه و قارچ‌ها نیز وارد بدن می‌شوند.
استفاده از جیرهیغذایی نقرسی به کنترل تولید و دفع اسیداوریک کمک می‌کند و به‌این‌ترتیب به پیشگیری از حمله‌های نقرس کمک شده یا از وخامت‌شان کاسته می‌شود. استفاده از جیرهیغذایی به‌معنای درمان نقرس نیست ولی به کنترل حمله‌ها کمک می‌کند. چاقی نیز عامل خطرساز نقرس است بنابراین کاستن وزن به کمتر شدن احتمال حمله‌ها کمک می‌کند.
جزئیات رژیم‌غذایی:
درجیره‌ی‌غذایی نقرسی، مصرف خوراکیهای حاوی پورین ازجمله فرآورده‌های حیوانی کاهش می‌یابد و به‌این‌ترتیب به کنترل تولید اسیداوریک در بدن کمک می‌شود.
دراین جیرهیغذایی مصرف الکل و به‌خصوص آبجو نیز محدود می‌شود زیرا الکل با حمله‌های نقرس در ارتباط است. درصورتیکه بیمار چاق بوده یا اضافه وزن داشته باشد، باید وزن خود را کم کند. اما باید از روزه گرفتن و کاهش سریع وزن اجتناب کند زیرا این دو عامل به بروز حمله‌ی نقرس کمک می‌کنند. بیمار باید از مایعات به مقدار زیاد استفاده کند تا به دفع اسیداوریک از بدن کمک شود. همچنین باید ازمصرف جیره‌های غذایی کاهش وزن سرشار از پروتئین پرهیز کرد زیرا این رژیم‌ها سبب ایجاد مقدار بسیار اسیداوریک (هیپریوریسمی hyperuricemia) می‌شوند.
باید از رژیم زیر تبعیت کرد:
• محدودیت گوشت، مرغ و ماهی. پروتئین‌های حیوانی سرشار از پورین هستند. از خوراکیهای سرشار از پورین مانند آلایش‌های حیوانی، شاه‌ماهی، ماهی کولی و مکرل باید پرهیز نمود یا مصرف‌شان را به‌شدت محدود کرد. گوشت‌قرمز (گاو، خوک و گوسفند)، ماهی‌چرب و غذاهای دریایی (تون، میگو، خرچنگ و خرچنگ آب‌شیرین) با افزایش خطر بروز نقرس همراه است. از آنجا که همه‌ی انواع گوشت، ماکیان و ماهی‌حاوی پورین‌هستند، باید مصرف‌شان به روزی 113تا170 گرم محدود شود.
• قطع مصرف چربی. استفاده از چربی اشباع‌شده قدرت بدن در دفع اسیداوریک راکم می‌کند. انتخاب پروتئین گیاهی مانند لوبیا‌ها و صیفی‌ها و لبنیات کم‌چرب یا فاقد چربی به بیمار کمک می‌کند تا ازمقدار چربی اشباع شده‌ی جیرهیغذایی بکاهد. گوشت‌های پرچربی به چاقی کمک می‌کنند که با نقرس ارتباط دارد.
• پرهیز از مصرف الکل. مصرف الکل در دفع اسیداوریک ازبدن دخالت می‌کند. به‌خصوص، نوشیدن آبجو با بروز حمله‌های نقرس ارتباط دارد. درصورتیکه بیمار الکل می‌نوشد باید از مصرف همه نوع الکل پرهیز کند. اما درصورتیکه بیمار معتاد به الکل است و درصورت ترک دچار ناراحتی بیشتر می‌شود و درصورتیکه دچار حمله نیست می‌تواند یک یا دوبار در روز از حداکثر 148میلی‌لیتر شراب استفاده نماید.
• پرهیز از غذاهای شیرین شده با فروکتوز ذرت. فروکتوز تنها هیدروکربور شناخته‌یی است که میزان اسیداوریک را افزایش می‌دهد. بهتر است از مصرف نوشابه‌های شیرین‌شده با شربت ذرت سرشار از فروکتوز مثل بعضی نوشابه‌های الکلی یا آبمیوه‌ها پرهیز شود. به‌نظر نمی‌رسد آن آبمیوه‌هایی که کاملاً خالص هستند سبب تحریک تولید بیش‌از‌حد اسیداوریک شوند.
• استفاده ازکربوهیدرات‌های مرکب. باید ازغلات کامل و میوه و سبزی بیشتر و از کربوهیدرات‌های تصفیه شده، نان سفید، کیک و شیرینی کمتر استفاده شود.
• مصرف لبنیات کم چرب یا بی‌چربی. نتایج بعضی بررسی‌ها ثابت‌کرده است که استفاده از لبنیات کم‌چرب به کاهش احتمال بروز نقرس کمک می‌کند.
• مصرف مایعات به‌ویژه آب، به‌مقدار زیاد. مصرف مایعات به دفع اسیداوریک از بدن کمک می‌کند. باید روزی 8تا16 لیوان آب در روز نوشید. هر لیوان، 8 اونس یا 237میلی‌لیتر گنجایش دارد. همچنین مدارکی در دست است که نشان می‌دهد نوشیدن 4تا6 فنجان قهوه در روز سبب کاهش خطر بروز نقرس در مردان می‌شود.
یک نمونه دستور غذایی:
دراین بخش یک نمونه دستور غذایـــی یک روز بیمار نقـــرسی ذکر می‌شود:
صبحانه:
• سرآل غلات کامل بدون شیرینی همراه شیرکم‌چرب یا بدون چربی و تزئین شده با
میوهی تازه
• نان تست گندم کامل همراه مارگارین بدون چربی ترانس
• آبمیوه 100٪ خالص
• قهوه
ناهار:
یک تکه گوشت، مرغ یا ماهی بی‌چربی (به‌صورت ساندویچ) با نان گندم کامل همراه کاهو، گوجه‌فرنگی و سس کم‌چرب.
• هویج و کرفس با برش طولی، کنار سالاد یا سوپ‌سبزی
• میوهی تازه مانند سیب، پرتقال یا گلابی
• شیر بدون چربی‌یا کم‌چرب
شام:
• یک تکه جوجه کباب یا جوجه تنوری
• سبزی بخارپز
• سیب‌زمینی تنوری با خامه‌ی‌ترش کم‌چرب
• سالاد سبز با گوجه‌فرنگی و سس کم چرب
• میوهی تازه مثل حبه‌ها (انگور، توت‌فرنگی) یا ملون
• نوشابه‌های غیرالکلی مانند آب یا چای
به این دستور غذایی می‌توان تا وقتی که انتخاب سالم است و تا وقتی که وزن طبیعی یا در محدوده‌ی کالری مصرفی است میان وعده‌هایی مانند میوه، سبزی، غلات کامل و گاهی مغز آجیل افزود.
نتایج:
پیروی از جیرهیغذایی نقرسی به بیمار کمک می‌کند، میزان تولید اسیداوریک را محدود و دفع آن را افزایش دهد. اما این احتمال وجود ندارد که بتوان بدون دارو ازغلظت اسیداوریک کاست و نقرس را درمان کرد ولی این کار به کاهش تعداد حملات و رسیدن به وزن سالم کمک می‌کند و از وخامت آن می‌کاهد. تبعیت از جیرهیغذایی نقرسی و محدود کردن کالری. به‌خصوص اگر با افزایش متوسط روزانه‌ی نرمش مثل تند راه‌رفتن همراه باشد سبب بهبود سلامت کلی و کمک به رسیدن به وزن سالم وحفظ آن می‌شوند.
خطرات:
الگوی جیرهیغذایی نقرس با الگوی غذایی فرد سالم در رهنمودهای جیرهیغذایی آمریکا تفاوتی ندارد. بنابراین خطرات ناشی‌از مصرف این جیرهیغذایی بسیار اندک است.
ثبت نظر