شماره ۱۰۳۶

تأثیر امیدبخش داروهای جدید بر اسهال مزمن

دکتر حسن خاجی - فوق تخصص گوارش

بررسی مقدماتی با آزمایش نوع جدیدی از دارو در بیماران مبتلا به اسهال مزمن، تأثیرات امیدوارکننده‌ای در کاستن از علائم بیماری آنها داشته است.

اسهال اسیـــدهای صفراوی (bile acid diarrhea (BAD، علت رایج اسهال مزمن است که طبق تخمین یک نفر از هر 100 انسان بالغ در کشورهای غربی به آن دچار است، اما پزشکان اغلب آن را با بیماری سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (irritable bowel syndrome (IBS، اشتباه می‌گیرند. بیماری در بسیاری از بیماران به ‌صورت صحیحی تشخیص داده نمی‌شود و ناگزیرند آزمایش‌های غیرضروری و تکراری را تحمل کنند.

پژوهشی در کالج سلطنتی لندن، نشان داد که داروی اسید اُبتیکولیک (obeticholic acid (OCA، می‌تواند تسکین بیماران مبتلا به BAD را فراهم کند. OCA، درگروه جدید داروها رتبه‌ی اول را دارد. هم‌کنش‌های(آگونیست‌ها) گیرنده‌ی فارنزویید ایـــکس (farnesoid X receptor agonists (FXR و واکنش بیماران به OCA نشان‌می‌دهد، ناهنجاری‌ها در سیستمی که دارو آن را هدف قرارمی‌دهد، می‌تواند برای این بیماری، حیاتی باشد. این پژوهش اکنون در مجله‌ی Alimentary Pharmacology and Therapeutics به‌چاپ رسیده است.

پرفسور جولیان والترز از دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه امپریال کالج لندن که این پژوهش را سرپرستی کرده است می‌گوید: «بسیاری پزشکان کاملاً نسبت به اسهال اسید صفراوی ناآگاه هستند، درحالی‌که این بیماری رایج‌تر از بیماری کرون Crohn’s disease و کولیت اولسروز ulcerative colitis است. وقتی مشکل بیماران، به‌طرز صحیحی تشخیص داده شود، معالجات خاصی وجود دارد که می‌تواند به آنها کمک کند، ولی بسیاری از افراد این داروهای رایج را با طعم ناخوشایند می‌دانند.

این وضعیت، اغلب تاثیر جدی بر کار و زندگی اجتماعی بیماران می‌گذارد و موجب می‌شود آنها اغلب تا چندین ماه، روزی تا ده بار اجابت مزاج آبکی، با نیاز فوری به‌دفع، جهت اجتناب از بی‌اختیاری تصادفی داشته باشند».

BAD، براثر ترشح بیش‌از‌حد اسیدهای صفراوی که بخشی‌از صفرا را تشکیل می‌دهند که به هضم کمک می‌کند، ایجاد می‌شود. بعداز این که صفرا از کیسه‌ی صفرا به داخل روده ترشح شد، اسیدهای صفراوی به‌صورت طبیعی در قسمت ایلئوم روده‌ی باریک، جذب می‌شوند. اما در BAD، ورود صفرای بیش‌از‌حد به داخل کولون موجب اسهال آبکی می‌شود.

هورمون تولید شده در ایلئوم، یعنی FGF19، تولید اسیدهای صفراوی در کبد را تنظیم می‌کند و بررسی‌های گذشته نشان داده‌اند که بیماران مبتلا به BAD، میزان پایینی از FGF19 دارند. OCA، گیرنده‌هایی را که در ایلئوم  محرک تولید FGF19 می‌باشند، را هدف قرار می‌دهد.

پژوهشگران OCA را در سه گروه از بیماران امتحان کردند: 10بیمار با BAD اولیه، که روده‌ سراسر آن سالم است؛ 10بیمار با BAD ثانویه، که سوء‌جذب ناشی‌از بیماری دیگری مثل کرون داشتند؛ و 8 بیمار با علل دیگر اسهال مزمن، که به‌عنوان گروه کنترل انتخاب شدند، در سرویس مراقبت‌های بهداشتی کالج سلطنتی تحت‌درمان قرارگرفتند، بیماران علائم‌شان را از دو هفته‌ قبل‌از شروع درمان با OCA، و دوهفته روی استفاده‌ی روزانه از دارو و دو هفته بعداز قطع  آن، در یک دفتر ثبت کردند. همچنین در ابتدا و انتهای دوره‌ی درمان با OCA، از آنها آزمایش خون به عمل آمد.

بررسی یادداشت‌‌ها:

در بیماران با BAD اولیه و برخی بیماران با BAD ثانویه‌ی روی درمان با OCA، حاکی‌از بهبود آنها داشت، ولی در بیماران با سایر علل اسهال مزمن، این چنین نبود. درمجموع، بیماران درمان را به‌خوبی تحمل کردند.

پروفسور والترز می‌افزاید:«این دارو، روش بالقوه جدیدی را برای درمان BAD معرفی می‌کند. این روش با حفظ مقدار مؤثر هورمون FGF19 ، درنتیجه تولید اسیدهای صفراوی را در کبد کنترل می‌نماید. یافته‌های اولیه، نشان می‌دهند که هم‌کنش‌ها (آگونیست‌های) FXR می‌توانند برای درمان بیماران مبتلا به اسهال مزمن موثر باشند. این یافته امیدوارکننده است و ما نیاز به بررسی‌های بیشتری برای تأیید این موضوع داریم».

Ref: Aliment Pharmacol 20 Oct. 2014

 

 

تعداد بازدید : 1692

ثبت نظر

ارسال