شماره ۱۰۵۵

رژیم‌دارویی در بیماران دارای پیوند کبد

دکتر حسن خاجی - فوق تخصص گوارش

طی ۳۰‌سال گذشته، پیشرفت در تکنیک‌های جراحی و درمان با استفاده از داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم‌ ایمنی، به بهبود میزان بقای کسانی که تحت پیوند عضو قرار‌گرفته‌اند، کمک کرده است. شواهد پزشکی نشان‌می‌دهد که ممکن‌است کارایی سرکوب ایمنی توسط رژیم‌های چند‌دارویی که نیاز به پایبندی بسیار دارند، محدود شود. چراکه مسبب نزدیک به ۵۰‌درصد از موارد رد پیوند حاد دیرهنگام و 15‌درصد از تلفات پیوند در بزرگسالان، عدم‌پایبندی بیماران به رژیم‌دارویی است.

نتایج بررسی‌های جدید نشان‌می‌دهند که آن دسته از دریافت‌کنندگان پیوند کبد که درک کمتری از اطلاعات درمانی داشته که به استفاده‌ی نادرست از داروها منجر می‌شود، به دنبال تجویز رژیم چند دارویی، به میزان بیشتری دچار مشکل می‌شوند. با توجه به بررسی منتشر‌شده در«مجله پیوند کبد»، عدم‌پایبندی بیماران به رژیم دارویی، موجب ایجاد عوارض‌جانبی بالینی مانند رد عضو یا از دست دادن پیوند می‌گردد.

این اولین ارزیابی به‌منظور بررسی رفتار مـصرف دارو (medication- taking behavior) و ارزیابی پایبندی به رژیم و تأثیر بالینی آن در دریافت‌کنندگان پیوند کبد است. محققان توضیح‌می‌دهند که: «درک حیاتی بودن رفتارهای خودمراقبتی، مانند خود برنامه‌ی درمان مهم است؛ اگر رژیم درمانی پس‌از پیوند دنبال نشود، ممکن‌است منجر به بستری‌شدن مجدد، رد پیوند و عفونت گردد».

برای این بررسی، محققان ۱۰۵بیمار را که بین سال‌های۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ در دو مرکز پیوند در شیکاگو و آتلانتا تحت پیوند کبد قرار گرفته بودند، وارد ارزیابی کردند. بیشتر شرکت‌کنندگان در بررسی، مردان میانسالی بودند که ۱۵‌درصد از آنها سواد اندکی داشتند. تعداد متوسط داروهای مورد استفاده‌ی بیماران ۱۱‌عدد بود که ۳۹درصد از افراد گروه در ماه گذشته،  تغییر در دارو داشته‌اند.

نتایج ارزیابی نشان‌می‌دهد که شرکت‌کنندگان، به‌طور متوسط ۸۶درصد کل رژیم‌دارویی خود را درک می‌کنند؛ ۹۰درصد علل مصرف داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی، ۷۳‌درصد داروهای پیوند (غیر‌سرکوب‌کننده ایمنی) و ۸۵درصد داروها را برای بیماری‌های مزمن می‌دانند. امتیاز پایبندی مناسب به رژیم دارو‌درمانی، ۷۸درصد برای همه‌ی داروها بود. ۶۶درصد برای داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی، ۷۶درصد برای داروهای غیر‌‌سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی و ۸۴درصد برای داروهای بیماری‌های مزمن بود. عدم‌پایبندی به رژیم‌درمانی که توسط خود بیمار گزارش‌شده بود، ۱۴‌درصد و بر‌ای میزان رژیم‌های درمانی که پایه‌ی آن‌را تاکرولیموس تشکیل می‌داد، بیش‌از دو برابر عدد قبلی و در‌حدود ۳۲درصد از شرکت‌کنندگان بود.

درآمد پایین، زمان کمتر سپری‌شده تا پیوند، تعداد زیاد داروها و سواد اندک، با امتیاز دانش درمان کمتر همراه بود و داروهای بیشتر و سواد اندک با عدم‌پایبندی به رژیم دارویی، که با میزان(سطح) تاکرولیموس سرم خون سنجیده می‌شد، ارتباط داشت. محققان نتیجه‌گیری می‌کنند که «یافته‌های ما نشان‌می‌دهد امتیازات بالاتر در دانش درمان و استفاده از رژیم‌درمانی، به‌طور مستقل باکاهش بستری‌شدن مجدد پس‌از پیوند (به‌ترتیب ۱۵درصد و ۱۳‌درصد) همراه بود.» با اضافه ‌نمودن منابع مقرون به‌صرفه‌ی موجود در مراکز پیوند که به بیماران در مدیریت درست به‌کارگیری رژیم‌دارویی کمک می‌کند، ممکن‌است باعث شود که بتوانیم بهبود سلامت درازمدت را در گیرندگان پیوند عضو پس‌از انجام پیوند، مشاهده نماییم».


تعداد بازدید : 1618

ثبت نظر

ارسال