شماره ۱۰۶۳

سندرم متابولیک و بیماری‌های قلب‌وعروق

دکتر فریده نیک‌نفس - قلب و عروق

سندرم متابولیک از آنچه که قبلا تصور می‌شد برای سلامت مردم خطرناکتر است. افراد مبتلا به سندرم متابولیک در‌مقایسه با افرادی‌که به این وضعیت دچار نیستند، بیشتر در‌معرض مرگ ناشی‌از بیماریهای قلب‌و‌عروق قرارمی‌گیرند و همچنین سندرم متابولیک در زنان سیاهپوست در مقایسه با زنان سفیدپوست خطر بیماریهای قلب‌و‌عروق را بیشتر افزایش می‌دهد. این پژوهش اخیراً در مجله‌ی (Journal of clinical Endocrinology) به‌چاپ رسیده‌است.

سندرم متابولیک، مجموعه‌ای از عوامل خطرساز است؛ از‌جمله چاقی شکمی و فشار‌خون بالا که خطر بروز بیماریهای دیگری مانند سکته‌ی مغزی و دیابت را افزایش می‌دهند.

ظاهراً تنها با حضور دو یا سه ناهنجاری متابولیکی در زنان سیاهپوست، خطر ابتلا به بیماریهای قلب‌و‌عروق در آنها افزایش می‌یابد و این میزان افزایش خطر تنها زمانی در زنان سفیدپوست دیده‌می‌شود که چهار ناهنجاری متابولیک یا بیشتر در آنها وجود داشته باشد.

سندرم متابولیک مجموعه‌ای از عوامل خطرساز است که باهم ظاهر‌شده و خطر بروز سکته و دیابت را افزایش می‌دهند. این عوامل خطرساز عبارتند‌از: فشارخون بالا، تری‌گلیسیرید بالا، کمبود کلسترول «خوب»، متابولیسم معیوب گلوکز و چاقی شکمی.

بررسی‌های قبلی نشان‌داده‌اند که چاقی به‌تنهایی بدون وجود سندرم متابولیک (طبق تعریف عبارت است از حداقل وجود سه عامل از‌بین عوامل‌خطرساز) با افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلب‌و‌عروق ارتباطی ندارد. اما این تحقیقات اساساً و به‌طور عمده روی افراد سفیدپوست متمرکز بودند.

این‌بار محققان گروهی از زنان مشتمل بر نژادهای مختلف را پس از یائسگی و در دوره‌ی سنی ۵۰ تا ۷۹‌ سال بررسی و ارزیابی‌کردند که ایـن جمعیــت توسط Women’s Health Initiative فراخوانده شده و بر‌اساس وزن و وضعیت سلامت متابولیکشان، میزان خطر ابتلا به بیماریهای قلب‌و‌عروق در‌این زنان مورد ارزیابی قرارگرفت.

از بین آزمایش شوندگان حدود ۴۷درصد سفیدپوست، ۳۶درصد سیاهپوست و ۱۸درصد اسپانیایی‌تبار (Hyspanic) بودند.  ‌آنها که تقریباً سایز و وزنی ۱۰درصد بالاتر از سایز و وزن ایده‌آل خود را داشتــند، در گــروه افرادی با «اضافه‌وزن» طبقه‌بندی گشته و اگر وزن آنها حدوداً ۱۳/۵‌ کیلوگرم (۳۰پاوند) بیشتر از وزن ایده‌آل بود، در گروه افراد «چاق» طبقه‌بندی می‌شدند.

شرکت‌کنندگان ۱۳سال تحت‌نظارت و پیگیری قرارگرفتند. در‌طی این مدت، ۱۱۰۱خانم یا دچار بیماری ایسکمیک قلب ‌(IHD) شدند یا برای اولین بار به سکته‌های ایسکمیک‌مغزی دچار گشتند.

محققان به این مسأله پی‌بردند که در‌بین زنان سیاهپوستی که ۲تا۳‌عامل از‌بین عوامل‌خطرساز متابولیک را در خود داشتند و «چاق» نیز بودند، خطر نسبی ایجاد بیماریهای قلب‌و‌عروق ۱۱۷درصد افزایش نشان‌داد. اما در گروهی که  «اضافه‌وزن» داشتند، این خطر ۷۷درصد افزایش داشت.

در زنان سفیدپوستی که ۲تا۳ عامل از عوامل‌خطرساز متابولیک را داشتند و دچار چاقی یا اضافه‌وزن بودند، احتمال بروز حوادث قلب‌و‌عروق در‌مقایسه با زنانی‌که وزن طبیعی داشتند و فاقد ناهنجاریهای متابولیک بودند تقریباً برابر بود.

زنان سیاهپوست مبتلا به چاقی یا اضافه‌وزن که سندرم متابولیک نداشتند، در‌مقایسه با زنان سیاهپوستی با وزن طبیعی، درمعرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلب‌و‌عروق قرارداشتند. برعکس، زنان سفیدپوست و فاقد سندرم متابولیک بدون در‌نظر‌گرفتن طبقه‌بندی وزنی آنها، همگی به میزان یکسانی در‌معرض خطر ابتلا به بیماریهای قلب‌و‌عروق قرارداشتند.

این یافته‌ها حاکی از این هستند که سندرم متابولیک در زنان سیاهپوست، خطر ابتلا به بیماریهای قلب‌و‌عروق را کمتر از آنچه هست (Understimate) و در سفیدپوستان این خطر را بیشتر از آنچه هست برآورد می‌کند (overstimate). این مسأله حداقل در زنانی که در مرحله‌ی یائسگی هستند این چنین است.

دیابت و فشار‌خون بالا خطر مرگ را افزایش می‌دهند:

در یک پژوهش دیگر، محققان یافته‌های یک برنامه‌ی غربالگری سلامت در بیمارستانی در کره‌ی‌جنوبی را ارزیابی‌کردند که در‌این برنامه ۱۵۵۹۷۱خانم دربین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹ تحت‌نظارت قرارگرفتند.

از‌طریق توزیع پرسشنامه‌ها و اندازه‌گیری وزن بدن، داده‌های شاخص‌توده‌ی بدنی، فشار‌خون، میزان کلسترول و قند‌خون در هر‌یک از شرکت‌کنندگان جمع‌آوری شدند. برای سنجش میزان مرگ‌و‌میر شرکت‌کنندگان، گزارش‌های مرگ‌و‌میر از سازمان ملی آمار کُره جمع‌آوری شدند.

در‌این ارزیابی مشخص شد در افرادی که سندرم متابولیک داشتند، مرگ‌و‌میر ناشی‌از بیماریهای قلب‌و‌عروق در‌مقایسه با افراد فاقد سندم متابولیک ۱/۶برابر بیشتر بود. همچنین مشخص شد که زنان مبتلا به سندرم متابولیک در مقایسه با سایر زنانی که شرایط مشابهی داشتند ولی به سندرم متابولیک مبتلا نبودند، در ارتباط  با هر‌نوعی از مرگ‌و‌میر با خطر بیشتری مواجه هستند.

درکل۱۲/۶درصد از شرکت‌کنندگان در اولین غربالگری دچار سندرم متابولیک بودند. هرچند یافته‌ها نشان‌می‌دهد که مبتلایان به سندرم متابولیک در مقایسه با افرادی که سندرم متابولیک ندارند در‌معرض خطر بیشتری برای مرگ‌و‌میر ناشی‌از بیماریهای قلب‌و‌عروق قراردارند، اما وقتی مبتلایان به دیابت یا فشارخون بالا از این آنالیز حذف گردند، این تفاوت ناپدید می‌شود.

«این بررسی‌ها نشان‌می‌دهد که دیابت و فشار‌خون بالا عوامل مهمی هستند و خطر مرگ‌و‌میر ناشی‌از بیماریهای قلب‌و‌عروق را بین مبتلایان به سندرم متابولیک افزایش می‌دهند».

افراد جوانتری که به سندرم متابولیک مبتلا هستند باید درباره‌ی این خطرات هوشیار باشند، خصوصاً افرادی که دیابت و فشار‌خون بالا دارند.

در آمریکا سندرم متابولیک مشکل متداولی است.

به‌تازگی Medical News Today درباره‌ی تحقیقی که در JAMA منتشر‌شد، گزارشی ارائه کرده‌است و این بررسی نشان‌می‌دهد که بیش‌از یک‌سوم از بزرگسالان در آمریکا  به سندرم متابولیک مبتلا بوده و تقریباً نیمی‌از بزرگسالان بالای ۶۰ سال، تحت‌تأثیر عوارض ناشی‌از سندرم متابولیک قرار می‌گیرند.


تعداد بازدید : 700

ثبت نظر

ارسال