چاقی و افزایش بقای بیماران دیالیزی

شاخص‌بالای‌حجم‌بدن(BMI) باعث‌طولانی‌تر‌شدن میزان‌مقاومت بدن و بهبودی در‌برابر بیماری‌های‌مزمن(Chronic Serious Diseases) می‌شود. بررسی‌های وسیع اپیدمیولوژی که در اروپا انجام گردید، مبیّن آن است که تأثیرات محافظتیBMI بالا روی همه‌ی بیمارانی‌که از شاخص حجمی بالایی برخوردارند یکسان نیست.

همینطور التهاب مزمن نقش مهمی را در تناقض با چاقی ایفا می‌نماید (Obesity Paradox).

چاقی باعث افزایش خطر بیماری‌های مختلفی می‌شود و عوارض‌جانبی مختلفی بر سلامت فرد دارد. بنابراین شاید کمی متناقض باشد که بخواهیم چاقی را با طولانی‌تر‌شدن میزان بهبودی (Suruival Term) نسبت به بیماری‌های مزمنی مرتبط بدانیم که برای آنها یک عامل خطرزا محسوب می‌شود. این «تناقض‌ چاقی» در بسیاری‌از بیماری‌ها ازجمله بیماری شدید کلیوی، بیماری شریان کرونری، نارسایی‌قلبی، سکته‌ی‌مغزی،آرتریت روماتوئید، دیابت نوع‌۲‌، سرطان و زوال‌عقل موردتوجه قرارگرفته است. یکی‌از ویژگی‌های بارز و مشترک تمام این بیماری‌ها درجه‌ی کم التهاب (Low-grade) می‌باشد.

محققان برای اولین‌بار به بررسی تأثیر قطعی التهاب بر ارتباط بین BMI و نجات بیماران کلیوی مزمن نیازمند همودیالیز پرداخته و  بررسی های اپیدمیولوژیکی آنها شامل حدود ۶هزار بیمار کلیوی نیازمند همودیالیز بود که از این میان، نیمی از آنها دارای نشانه‌های التهاب خفیف مزمن بودند. شاخص بالای توده‌ی بدن نقش محافظتی داشته و موجب طولانی‌تر شدن عمر بیماران دیالیزی دچار التهاب مزمن(Chronic inflammation) می‌شود. از‌طرف‌دیگر، هیچ تأثیر محافظتی از BMI در بیماران دیالیزی فاقد التهاب مشاهده نگردید.

این ارتباط حتی پس‌از کنترل تعداد زیادی از عوامل مؤثر دیگر بر میزان بقای عمر این گروه از بیماران، همچنان باقی‌می‌ماند. دلایل زیادی وجود دارد که نشان‌می‌دهد چرا BMI می‌تواند از بیماران دچار التهاب مزمن محافظت کند.

بر‌اساس نظر محققان این پژوهش، BMI باعث ذخیره‌ی مواد‌مغذی در قالب چربی و حجم عضلات و اشتهای خوب در بدن می‌شود که برای افراد دچار بیماری‌های شدید کلیوی بسیار حائز اهمیت است.

وجود تفاوت‌هایی در قابلیت ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده با بن‌یاخته‌ها نیز می‌تواند تا‌حدی در این جا نقش مهمی ایفاکند. بررسی‌های اخیر نشان‌داده است که تشکیل بن‌یاخته‌های جدید، به‌واسطه‌ی حجم چربی افزایش پیدا‌می‌کند اما براثر التهاب متوقف می‌شود.

ازآنجایی‌که(kg/m2) BMI هم از‌طریق حجم عضلات و هم حجم چربی تعیین می‌شود، این معیار شایع اندازه‌گیری تا حدودی شاخصی ضعیف در سنجش ساختمان بدن است. ازاین‌رو، بررسی‌ها نشان‌نمی‌دهند که آیا این اثر حفاظتی برای بیماران دیالیزی دارای التهاب، به‌خاطر بالا‌بودن حجم چربی یا عضلات و یا هردو است. نباید از بیماران دیالیزی دچار اضافه‌وزن که مبتلا به التهاب مزمن هستند بخواهیم تا وزن خود را کاهش دهند. البته پرداختن به دلایل التهاب حائز اهمیت است و باید منتظر بررسی‌های آینده باشیم تا نشان‌دهند که آیا BMI بالا از سایر بیماران دچار التهاب مزمن نظیر نارسایی قلبی، سکته‌ی مغزی، زوال‌عقل، بیماری مزمن ریوی، رماتیسم و سرطان نیز محافظت می‌کند یا خیر.

Ref: Journal of American Society of Nephrology Feb. 2016