پیری زودرس بر اثر عوامل زیر پیش می‌آید: ۱ـ علل ارثی ۲ـ علل سمی دستگاه و اعتیاد به‌مواد مخدر و مسمومیت الکل و غیره ۳ـ علل هورمونی ۴ـ علل روحی شامل استرس هیجانی و بالاخره بی‌خوابی و بی‌بندوباری دوران جوانی
۱ـ پیری زودرس در کودکان:
(Hutchinson - Gilford syndrom) طفل در موقع تولد طبیعی است ولی بعد از ۲ماه‌تا ۲سال رشدش متوقف شده و به قیافه‌ی افراد سالخورده درمی‌آید.
پوست چروکیده شده و موها ریزش پیدا می‌کند، طاسی عمومی، کم شدن نسج چربی زیرجلد و کاتاراکت در این بیماران شایع است. مرگ بیمار در سن ۱۳سالگی در اثر بیماری عروق کرونر فرا می‌رسد که شاید به علت هیپوپلازی سلول‌های ائوزینوفیل هیپوفیز بروز می‌کند. به نظر می‌رسد اختلال متابولیک مبنای ارثی دارد و در ایجاد این بیماری مؤثر است. کودک ۱۱ساله، چهره‌ی انسان کهنسال۹۰ساله را پیدا می‌کند. یکی از بیماران مبتلا به این بیماری، هنری سیلوا از اهالی برزیل بود که بیش از ۱۲ سال نداشت و هنگامی که ۴ساله شد، موهای سرش کاملاً سفید بود. از هر یک میلیون، یک تن مبتلا به چنین سندرمی می‌شود.
پیری زودرس در بالغان :
سندرم Werner که به وسیله‌ی ورنر معرفی شده است، در ۳۰سالگی با پیدایش طاسی و شکسته شدن چهره، چین و چروک خوردن پوست و از بین رفتن نسج چربی زیرجلد شناخته می‌شود و مبتلا شدن به کاتاراکت، کمتر شدن فعالیت غدد جنسی و تمایل به ابتلا به دیابت از نشانه‌های این سندرم است.
پیری ناگهانی بالغان:
اختلال هیپوتالاموس که در مقابل شک‌ها و یا اتفاقات هیجانی اختلال هیپوفیز و آندوکرین ایجاد می‌شود. یک مورد از این بیماری، یک کارمند راه‌آهن‌به اسم Paterson بود که بعد از سقوط از لکوموتیو و ضربه دیدن سرش، دچار شوک شدید و متعاقب آن دچار پیری گردید.
بانوی دیگری که با کمال شجاعت درد صعب‌العلاج و شدیدی را تحمل می‌کرد،هنگامی که یک پزشک به او می‌گوید که هرگز از این درد خلاص نمی‌شود، این بانو ناگهان در حدود ۲۰سال پیر می‌گردد.یک شکست اساسی و یک ناکامی در یک جدال حقوقی می‌تواند شخص جوانی را به صورت انسانی سالمند درآورد.
۲ـ علل سمی:
سیگار و الکل و مسمومیت‌های دیگر باعث پیری زودرس و کوتاهی عمر می‌شود. دود سیگار شامل ۱۲۰۰ ترکیب شیمیایی است که ۴۰عدد از آنها تاکنون شناخته شده که برخی از آنها شامل Nitrosomides و Benropyrene می‌باشند که بعضی قدرت سرطان‌زایی نیز دارند. در فرد معمولی استعمال و کشیدن ۲سیگار به طور متوالی اختلالات مهمی در الکتروکاردیوگرافی به‌وجود می‌آورد تا چه رسد در افراد مسن و سالمند. اثر سیگار در خون باعث گایتوناسیون پلاکتها می‌شود که خود نقش مهمی در تشکیل ترومبوز و انسداد شرائین قلبی و مغز دارد.
الکلسیم: مسمومیت مزمن که بر اثر اعتیاد به نوشابه‌های الکلی پدید می‌آید، یکی از علل پیری زودرس می‌باشد. الکل کبد را ناتوان می‌سازد و از انجام وظیفه باز می‌دارد. بیماری سیروز الکلیک ایجاد می‌نماید که خود روی سایر اعضاء اثر می‌گذارد، عمر را کوتاه می‌کند و پیری زودرس را تولید می‌نماید.
الکل اثر سمی مستقیم روی سلول‌های کبد دارد. به وسیله‌ی الکترو میکروسکپ تغییرات تخریبی میتوکندری سلول‌های کبدی در اثر مصرف الکل مشاهده شده است. به علاوه الکل باعث تورم کبد (هپاتیت الکلیک) نیز می‌گردد و همچنین چربی کبد با مصرف الکل ایجاد می‌شود.
هپاتیت الکلیک با نشانه‌هایی از قبیل درد شکم، بزرگی کبد، تهوع، استفراغ و زردی تظاهر نموده و شناخته می‌شود.
تظاهرات دیگر الکلیسم: ورم لوزالمعده، تورم معده، ورم اعصاب محیطی و سایر تظاهرات روانی الکلیسم که از بحث در این مورد خودداری می‌شود. نتایج بررسی روی ۲۷ بیمار مبتلا به سیروز الکلیک به این صورت بود که آنهایی که الکل را ترک و آن را کنار گذاشته‌اند، بعد از حدود ۵سال و آنهایی که به مصرف الکل ادامه داده‌اند قبل از ۵سال فوت نموده‌اند.ملاحظه می‌شود که الکل نه تنها عمر را کوتاه می‌نماید بلکه موجب پیری زودرس نیز می‌گردد. اکنون به چگونگی این الکلیسم و اثرکردن الکل از نظر داروشناسی می‌پردازیم: اتانول یا الکل اتیلیک، الکل دوکربنی است که در دستگاه هاضمه به سرعت و به خصوص در صورت خالی بودن معده جذب می‌شود. اتانول روی نرونهای عصبی (قسمت مامبران) اثری شبیه داروهای بیهوشی دارد و باعث رد پرسیون سیستم عصبی می‌شود. چنانچه غلظت الکل خون به ۴۰۰میلی‌گرم در لیتر برسد، باعث دیپرسیون تنفس و مرگ شخص می‌گردد.
پولی نوریت الکلی یکی دیگر از عوارض الکلیسم می‌باشد که با از بین رفتن رفلکس‌های وتری پا همراه است که باعث پاریسیزسی و سپس تحلیل رفتن عضلات مربوطه می‌شود.
سیستم عصبی مرکزی نیز به نوبه خود در اثر مصرف الکل متأثر می‌شود که از همه مهمتر دپرسیون مرکز تنفس است که باعث مرگ می‌گردد.
بی‌خوابی و بی‌بند و باری بعضی افراد، عمر را کوتاه می‌کند و پیری زودرس ایجاد می‌نماید. کسی که به قمار عشق می‌ورزد و در کنار میز قمار شبها بی‌خواب می‌ماند و به تغذیه و بهداشت و سلامت خود توجه ندارد، به سرعت فرسوده شده به پیری زودرس دچار می‌گردد. نفس کشیدن با کلمه‌ی زیستن مترادف بوده و نفس آخر با مردن مصادف است. به عبارت دیگر سلول شناسان آن را مرگ سلولی (انوکسی سلولی) می‌دانند. تنفس در هوای سالم و آزاد باعث طول عمر می‌شود. سالمندانی که در دهات و نقاط خوش آب و هوا زندگی می‌کنند و شمار آنها هم نسبتاً زیاد است، طول عمر بیشتری دارند. فقط در شوروی ۱۰هزار فرد سالمند بیش از ۱۰۰سال وجود داردکه در آذربایجان شوروی در کنار دریای خزر زندگی می‌کنند.
تمدن کنونی با آن که زندگی را آسایش بخشیده ولی آرامش را از بین برده و از طرف دیگر آثار شوم دیگری به بار آورده است. گازهای سمی ماشین‌ها، دود کارخانجات، صدای موتور و بالاخره زندگی ماشینی، پیری را زودرس نموده و به طول عمر لطمه می‌زند. امید است تا روزی علیه عوامل اخیر مبارزه شود و طول عمر بیشتری به‌دست آید.
۳و۴ـ علل هورمونی و روحی:
استرس و اضطراب باعث اختلالات عروق قلب (انفارکتوس) می‌شود، عمر را کوتاه می‌کند و پیری زودرس ایجاد می‌نماید و با هر استرس، مقداری از انرژی سازش با مشکلات از دست می‌رود.
حضرت علی(ع) می‌فرماید: تأثر و استرس نصف پیری است.
گاهی استرس‌ها و هیجانات مشخص هستند، مانند استرس و هیجان در هنگام جنگ و موشک و بمب باران و آژیر. ولی گاهی مخفی است و با دریافت و درک موارد زیر می‌توان حدود اضطراب را مشخص نمود و هیجانات مخفی را شناخت:
۱ـ احساس درد قفسه سینه ۲ـ خشکی دهان ۳ـ افزایش ضربان قلب و تندی نبض ۴ـ احساس خشم و یا گریه ۵ـ احساس فشار در ناحیه گردن ۶ـ احساس اشکال در تنفس عمیق ۷ـ سردی دستها و اندام ۸ـ افزایش سرعت تکلم ۹ـ تحریک‌پذیری بیش از حد ۱۰ـ احساس فشار در ناحیه شانه. اینها نشانه‌های استرس‌های مخفی هستند که با پرسش‌ها و آزمایش‌های مختلف می‌توان آنها را مشخص نمود.
نشانه‌های استرس‌های هنگام بمباران یا موشک باران و شکایاتی که اکثراً از آن رنج می‌بردند و گاهی خود آنها متوجه اثر موشک و یا بمب نبودند، عبارت بود از دردهایی در ناحیه معده و کولون و دردهای جلوی قلب که حتی گاه با تغییرات الکتروکاردیوگرافی و ایسکمی‌میوکارد همراه بوده و همچنین از سردردهای عصبی، احساس تنگی نفس و دردهای قفسه صدری شکایت داشتند. بشر امروزی در پرتو پیشرفت‌های علوم و ترقیات روزافزون قرن فعلی، به آسایش و رفاه بیشتر و همچنین درصد طول عمر زیادتر دست یافته است ولی برای سلامت فکر و مقابله با فشارهای عصبی و استرس‌ها، اضطراب‌ها و رذایل و سیاست‌های غیراخلاقی که خواه ناخواه در قوای جسمانی اثرمی‌گذارد و روح را فرسوده می‌کند و باعث پیری زودرس می‌شود، فکر زیادی نشده است. امید است گام‌های مؤثری در این ارتباط برداشته شود زیرا استرس می‌تواند تغییرات محسوسی در وضع خون ایجاد نماید. ژولترون، در خون افرادی که وحشت زیادی احساس کرده بودند، توانست گلبول‌های کوچکتر از حد طبیعی و سقوط فشارخون و کاهش زمان انعقاد پلاسما را ببیند.
تمام موهای یک زن بلژیکی که به وسیله‌ی آلمانی‌ها محکوم به اعدام شده بود، به طور ناگهانی قبل از اعدام سفید شد. پیشرفتی که علم و تکنولوژی نموده است، تمام افکار دانشمندان را به خود جلب کرده به طوری که از توجه به مسائل اخلاقی و روانی و معنوی غافل مانده‌اند. به طوری که این مسائل اخیر به جای خود باقی مانده و می‌توان گفت حد آگاهی و بصیرت انسان از جهان و حیات و روان، در مرحله‌ی جنینی باقی مانده است. انسان با تمدن مادی و پیشرفت‌های علمی‌اش همچنان درمانده و پریشان و تنها بر جای خود باقی مانده و آرامش و سعادت از او گرفته شده و پریشانی و سرگردانی و بی‌هویتی برایش باقی مانده است. انسان امروزی دستخوش پریشانی است و نخوت، او را از توجه به مسائل معنوی و روانی بازداشته است. بشر موجودی است اجتماعی و به روابط اجتماعی نیاز دارد. مهمترین استرسی که این روابط را مختل می‌نماید، احساس تنهایی است. احساس تنهایی به دو صورت است: یکی آن هنگامی است که روابط شخص با مردم کم و یا قطع می‌شود. احساس آرامش و امنیت را هنگامی شخص احساس می‌نماید که بتواند در موقع لزوم بدون ترس، شخص یا حامیانی را به کمک طلبیده و مورد حمایت قرار گیرد. می‌توان گفت که سالمندی روانی موقعی شدت می‌یابد که شخص خود را تنها و بی‌کس بیابد. (احساس پوچ بودن و بی‌معنی بودن می‌نماید.)
دیگری تنهایی ذهنی که نوعی احساس است و به سالمند دست می‌دهد که بر اثر آن حس می‌کند عواطف کافی نسبت به افراد ندارد. سالمندی که در محیط خانواده یا دوستان احساس گرمای کاشانه را نداشته باشد به خصوص اگر تنهایی هم به این موارد افزوده شود، روی خلق او اثر نموده و اثرات نامطلوب بر جای می‌گذارد.
ثبت نظر