آسپرین و سرطان کولون

باوجوداینکه پژوهش‌های پیشین نشان‌داده‌اند که مصرف آسپرین با دوز پایین می‌تواند در بهبود درمان سرطان روده‌ی‌بزرگ مؤثر باشد، ولی دلیل این امر هنوز مشخص نیست. پژوهش‌های جدید نشان‌داده‌اند که آسپرین موجب بهبود نتیجه‌ی درمان در بیمارانی میشود که سلول‌های سرطانی‌ آنها ‌نوعی پروتئین خاص را در‌سطح سلول آشکار می‌سازند. این پروتئین‌ها به آنتی‌ژن‌های گلبول‌های‌سفید انسانی کلاس‌۱ (HLA class‌ l) معروف هستند؛ یک پروتئین سطح سلولی که توسط مجموعه‌ای از ژن‌های درگیر در عملکرد سیستم ایمنی تولید می‌شود.

نتایـج حاکی از آن است که ‌HLA‌ class‌1 را می‌توان در‌آینده برای پیش‌بینی اینکه آیا آسپرین بر پروتئین تأثیر‌می‌گذارد یا خیر، استفاده‌کرد. یافته‌ها همچنین مؤید آن است که نقش آسپرین در بیماران بهبودیافته را می‌توان ازطریق برهمکنش‌(Interaction) سیستم ایمنی بدن با تأثیر آسپرین بر پلاکت‌های‌ خونی توضیح‌داد.

پلاکت‌ها از‌طریق حفظ سلول‌های سرطانی در جریان‌خون در انتشار سرطان به سایر نقاط بدن نقش دارند، طوری‌که از‌طریق سیستم ایمنی قابل‌تشخیص نیستند و درنهایت در اندام‌های دوردست مستقر می‌شوند. آسپرین ازطریق حمله به آرایش پلاکت‌های خونی به آشکارسازی این سلول‌های سرطانی که توسط پلاکت‌ها پوشیده‌شده‌اند کمک‌می‌کند؛ طوری‌که سلول‌های ایمنی بتوانند این سلول‌ها را شناسایی و دفع‌کنند.

محققان از فن‌آوری ریزآرایه‌ی بافتی (Microarray Technology) برای بررسی الگوی تظاهر پروتئینی در بیماران مبتلا به سرطان روده‌ی بزرگ استفاده‌کردند. این بیماران پس‌از تشخیص بیماری سرطان‌روده به مصرف آسپرین روی آوردند‌. آنها روی تعدادی بیمار مبتلا به سرطان‌روده بررسی‌کردند تا تظاهر HLA class‌1 و تـظاهر آنزیم COX-2 را ارزیابی‌کنند. آنها همچنینDNA تعدادی تومور را گرفتند تا جهش ژن‌PIK3CA را بررسی‌کنند. هم تظاهر COX-2 و هم جهش‌PIK3CA در شروع سرطان نقش‌دارند. آنها به‌این‌نتیجه رسیدند که مصرف آسپرین با دوز پائین (80میلی‌گرم در روز)پس‌از تشخیص سرطان روده‌ی بزرگ صرفاً مــوجب زنــده‌ماندن بیمارانی‌‌شد کــه دارای تـظاهر تــومری‌‌HLA‌ class‌1 بودند. درصد مرگ بیمارانی‌که از آسپرین استفاده‌می‌کردند در‌مقایسه با بیماران دارای تظاهر توموری HLA  class 1  که از آسپرین استفاده نمی‌کردند، در‌طول دوره‌ی 4‌ساله‌ی پیگیری بیماری نصف بود. این تأثیر آسپرین در بیماران فاقد تظاهر ‌HLA‌ class‌1 مشاهده نشد. بنابراین، ‌HLA‌ class‌1 ممکن‌است به‌عنوان زیست‌نشانگر پیش‌گویانه عمل‌کند و از این‌طریق در تشخیص بیماران سرطانی که از آسپرین درمانی سود برده‌اند مفید باشد.

هیچ تفاوتی در‌ تأثیر آسپرین نسبت به تظاهر COX-2 و جهش ژن PIK3CA وجود نداشت. تابه‌حال فرض بـر‌این بود که تــظاهر COX-2 یا جهش PIK3CA در اثربخشی مصرف آسپرین نقش دارند. وقتی تحلیل‌های وضعیت COX-2 و جهش PIK3CA طبقه‌بندی گردید، هیچ تفاوتی ازنظر اثربخشی در بقای بیمار مشاهده نشد. به‌عنوان‌مثال، بیماران سرطانی با تومورهای تظاهرکننده‌ی شدید COX-2 که از آسپرین استفاده‌ می‌کردند، به همان میزان از شانس بقا برخوردار شدند که بیماران سرطانی با تومورهای تظاهرکننده‌ی ضعیف COX-2 برخوردار گشتند.

محققان معتقدند که نتایج تحقیقات آنها بیانگر آن است که آسپرین به ‌۲طریق در زمینه‌ی سرطان‌روده‌ی بزرگ نقش ایفا می‌کند:

• از‌طریق پیشگیری‌از جایگیری (Setting)

• از‌طریق کنترل و انتشار سرطان از محل اولیه‌ی خود به سایر نقاط بدن.

اولین روش از‌طریق تظاهر COX-2 و جهش PIK3CA در تومورها است که به ظاهر تأثیر بیشتری بر پیشگیری‌از جای‌گیری سلول سرطانی دارد و آسپرین می‌تواند از‌طریق محدود‌کردن تشکیل پولیپ‌ها در کولون که اغلب پیشاهنگ بروز سرطان هستند، در پیشگیری‌از شروع سرطان مفید باشد و این با تظاهر COX-2 و جهش PIK3CA مرتبط است.

دومین شیوه که نتایج تحقیقات امروزی آن را آشکار‌کرد، با تأثیر بر پلاکت‌های جریان‌خون بیشتر با انتشار بیماری مرتبط است.باوجود اینکه عقلانی به‌نظر‌می‌رسد، ممکن‌است برهم‌کنش پلاکت‌ها با گردش سلول‌های‌سرطانی HLA مثبت در خون، احتمال انتشار این سلول‌ها را افزایش دهد. آسپرین براین برهم‌کنش تأثیر‌می‌گذارد و ازاین‌رو، خطر انتشار بیماری و مرگ ناشی‌از سرطان‌روده را کاهش‌می‌دهد.