شماره ۱۱۳۳

روند روبه‌ افزایش سرطان کولورکتال در جوانان

دکتر حسن خاجی - فوق تخصص گوارش

روند روبه‌ افزایش سرطان کولورکتال در جوانان

چهارشنبه 27 بهمن 1395
پزشکی امروز

بیمار نخست:

بیمار ۲۴ساله‌ای اظهار می‌داشت که طی ۳سال به‌دلیل مشاهده خون در مدفوع و مراجعه به پزشکان متعدد، تمامی پزشکان اظهار‌می‌کردند که مبتلا به شقاق یا بواسیر یا مشکل کوچکی  هستم. این جمله گلایه‌آمیز مرد‌جوانی بود که در ارتباط با بی‌توجهی پزشکان به مشکل وی، این گفته را اظهارنمود.

اما مشکل بیمار کوچک نبود و هنگامی‌که در‌سال‌۲۰۱۱ تشخیص‌داده شد که مبتلا به سرطان‌روده‌بزرگ مرحله۳ است، بیمار فقط ۲۴سال سن داشت. وی در اواخر سال ۲۰۱۱ تحت‌جراحی و شیمی‌درمانی قرارگرفت و از آگوست سال۲۰۱۲ تابه‌حال، وی ‌عاری از سرطان می‌باشد.

ابتلا به سرطان کولون و رکتوم در افراد زیر ۵۰سال روبه افزایش است (گروهی که به‌ندرت غربالگری در آنها صورت‌می‌گیرد). بنابرنتایج پژوهش‌های اخیر، میزان ابتلای افراد جوان به این سرطان‌ها از‌سال ۲۰۰۴تا‌۲۰۱۴ بیش‌از ۱۱‌درصد افزایش پیداکرده است.

مطابق با منابع در دست از انجمن سرطان آمریکا (ACS)، در‌سال‌۲۰۱۶ حدود ۱۳۵۰۰۰‌مورد ابتلا به سرطان‌روده‌بزرگ تشخیص‌داده‌شده که شامل سرطان کولون و سرطان رکتوم بوده و سن حدود یک‌هفتم از آنها زیر ۵۰ سال است. محققان در مرکز سرطان Anderson دانشگاه Texas MD در‌سال گذشته پیش‌بینی نمودند که ابتلا به سرطان‌کولون در‌میان افراد ۲۰ ‌تا ‌۳۴ ‌ساله تا‌سال ‌۲۰۳۰، ۹۰‌درصد افزایش خواهد‌یافت. همچنین آنها انتظار‌دارند که تعداد مبتلایان به سرطان رکتوم نیز بیش‌از ۲برابر افزایش یابند.
احتمال آنکه آفریقایی/ آمریکایی تبارها پیش از ۵۰سالگی به این بیماری مبتلا‌شوند، حدود ۲برابر بیشتراز سفیدپوستان است‌. میزان تشخیص سرطان در جوانان آلاسکایی، ۳برابر سفیدپوستان است و این موضوع صرفاً محدود به آمریکا نمی‌باشد. در کشورهای اروپایی و استرالیا نیز این افزایش مشاهده می‌گردد‌.

گرچه هنوز تعداد کل جوانان مبتلا‌ نسبت به افراد مسن کمتر است، اما جوانان اغلب مبتلا به بیماری‌های پیشرفته‌ای (More Advanced) می‌شوند که نیاز به درمان تهاجمی‌تر دارد و تجربه مورد ذکرشده در بالا،  نمونه‌ای از وجود این موارد در میان جوانان است.

محقق اصلی مقاله،عنوان می‌کند که اغلب از جوانان مبتلا شنیده است زمانی‌که به پزشکشان می‌گفتند دچار خونروی روده‌ای (مقعدی) هستند، پزشک در جواب آنها گفته: «تو برای غربالگری سرطان‌روده‌بزرگ خیلی جوان هستی»! تمایل پزشکان برای صرف‌نظراز احتمال وجود سرطان‌روده‌بزرگ در جوانان، یکی‌‌از مواردی است که باید در جهت تغییردادن این دیدگاه تلاش‌نمود و به‌دلیل تشخیص دیرهنگام سرطان در جوانان، آینده بسیاری از آنها وخیم می‌گردد. اما به علت جوانی، این گروه پاسخ درمانی بهتری دارند. برای نمونه شخصی که در دهه سوم زندگی خود مبتلا به سرطان‌روده‌بزرگ مرحله3 می‌شود، می‌تواند درمان‌های تهاجمی‌تری را تحمل‌کند و احتمال درمان  او  نسبت به فرد ۸۰ ساله‌ای که مبتلا به‌همین بیماری توأم با سایر مشکلات سلامتی می‌باشد، بیشتر‌است.

بیمار دوم:

مورد دیگر، مردی بود که در‌سال۲۰۱۳  و در ۲۹‌سالگی متوجه شد که مبتلا به سرطان کولون درجه سوم است. وی نیز چندین سال پیش‌از اینکه سرطانش تشخیص‌داده شود، نشانه‌های بالینی داشته است.

وی اینگونه می‌گوید:‌«من بیمه نداشتم و به‌این‌علت به کلینیک خدمات اورژانس مراجعه می‌کردم و آنها به من می‌گفتند که نگران نباشم».

۲سال بعد، زمانی‌که دیگر نمی‌توانست دردی را که در کشاله ران وی ایجادشده بود، نادیده بگیرد، به بخش اورژانس رفت. این مراجعه منتهی به انجام کولونوسکوپی‌گردید و در‌آن توموری مشاهده‌شد که به پروستات وی فشار‌می‌آورد. بیمار بیان‌می‌داشت که:«‌ای‌کاش اولین پزشکی که به او مراجعه‌کرده بودم، محتاط‌تر بود و مرا به متخصص ارجاع‌می‌داد». وی از اواخر سال۲۰۱۳ تا‌به‌حال و پس‌از جراحی و شیمی‌درمانی، در دوره خاموشی بیماری به‌سر‌می‌برد.

دلیل مشخصی برای افزایش تعداد این موارد وجود ندارد و برای متخصصان روشن نیست که چرا میزان ابتلا به سرطان‌روده‌بزرگ میان جوانان درحال افزایش است (که این رشد از ۱۹۹۰ شروع شده‌است). حدود یک‌سوم از موارد را می‌توان به شرایط ژنتیکی یا سابقه خانوادگی بیماری ربط‌داد ولی علت دو‌سوم باقیمانده هنوز مبهم است. از دلایلی که می‌توان بدان اشاره‌نمود‌، موضوع رژیم‌غذایی یا ورزش‌نکردن یا سایر عوامل محیطی ‌می‌باشد. تاکنون پژوهشی در ابعاد گسترده صورت نگرفته است که تمرکزش بر جوانان باشد و تنها تغییر رژیم‌غذایی و روی آوردن به غذاهای آماده و فراوری‌شده و فست‌فودها در چند دهه اخیر می‌تواند توجیهی محتمل باشد؛ عواملی که می‌دانیم با سرطان‌رود‌ه‌بزرگ و سایر انواع سرطان مرتبط هستند و درعین‌حال افزایش میزان چاقی حاصل  از مصرف این نوع از خوراکی‌ها نیز نگرانی بزرگی است. از دیگر عواملی که نگرانی‌های بزرگی ایجاد کرده‌اند‌، هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌های استفاده‌شده در دامپروری می‌باشند که در گوشت و سایر محصولات حیوانی یافت می‌گردند و توانایی باکتری‌های‌روده برای حمایت از ما دربرابر بیماری‌ها را کاهش داده‌اند.

حافظ سلامت خود باشید‌:

دستورالعمل‌های کنونی توصیه‌می‌کنند که آزمایش تشخیص سرطان‌روده‌‌بزرگ در۵۰‌سالگی آغاز‌شود. اگر شما سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری یا مشکل ژنتیکی مانند سندرم لینچ (اختلالی که شانس ابتلا به سرطان‌روده‌بزرگ یا سایر سرطان‌ها را بالا‌می‌برد) را داشته یا FAP دارید (که رشد آدنوم‌‌های خوش‌خیمی را سبب‌می‌شوند که سرانجام منجر به سرطان‌می‌گردند)، غربالگری باید سریعتر آغاز شود. در‌عین‌حال محققان معتقد هستند که باید ۱۵‌درصداز اشخاصی که سندرم ارثی دارند‌، شناسایی شده‌ و افرادی‌که در خانواده آنها سابقه ابتلا به این بیماری وجود دارد، غربالگری گردند. باید دو نسل در سابقه خانوادگی به عقب‌تر بازگردیم که شامل پدر و مادر، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، عمه‌ها و خاله‌ها، دایی‌ها و عموها می‌شود. اگر فردی در خانواده شما مبتلا به سرطان‌روده‌بزرگ بوده است،۱۰سال قبل‌از سنی که جوان‌ترین فرد خانواده شما به آن بیماری مبتلا‌شده بود، آزمایش غربالگری را انجام‌دهید. انجمن سرطان آمریکا توصیه‌می‌کند که اگر در خانواده سابقه ‌سرطان‌روده‌‌بزرگ داشته باشید، با پزشک خود مشاوره ژنتیکی کنید و او می‌تواند مشخص‌نماید که آیا ژن‌هایی دارید که شما را در خطر ابتلا به سرطان‌روده‌بزرگ قرار‌دهد یا خیر.

اگر فردی دارای سابقه خانوادگی بوده و یا سندرم ژنی سرطان‌روده را دارد، تمام خانواده او باید سریع و دقیق غربالگری گردند.

بااین‌حال ۲‌بیمار یاد‌شده چنین عوامل خطری نداشتند. همچنین امکان ندارد تا دستورالعمل‌ها نیز برای افراد جوانی نظیر آنها به این ‌زودی تغییر‌کنند.

متخصصان توصیه‌می‌کنند که بیماران و پزشکان مراقبت‌های اولیه نشانه‌های سرطان‌روده‌بزرگ را جدی بگیرند. شایع‌ترین نشانه‌ها عبارتند‌از:

• تغییر عادات ادراری

• مشاهده خون در مدفوع یا خونروی از مقعد

• گرفتگی عضلانی یا درد شکمی دائمی

محققان معتقد هستند که همواره باید موارد نادر را نیز در‌نظر‌داشت تا بار دیگری که فردی ۳۰‌ساله با خونروی روده‌بزرگ به پزشک مراجعه نمود، او را با تشخیص فیسور یا بواسیر پس نزد و به صورت عمیق‌تر به‌دنبال دلایل بیماری وی باشد.

بیمار پرونده اول که ۲۹‌سال دارد و تابستان قبل ازدواج کرده‌است، ممکن‌است از چنگال سرطان رهایی یابد اما وی هرگز بدون دغدغه نخواهد بود. او با خود خواهد‌گفت که اگر سرطان مجدداً عود کند چه‌می‌شود؟ اما سعی‌می‌کند در ترس زندگی نکند. مورد پرونده دوم نیز که هر ۶‌ماه یک‌بار به معاینه عمومی می‌رود، باید برای تمام عمر از کیسه کولوستومی استفاده نماید.

وی می‌گوید‌: «زندگی من هرگز مثل سابق نخواهد بود. بااین‌حال ما نیز همانند افرادی‌که از سرطان جان سالم به‌در‌برده‌اند، باید عادات و هنجارهای جدیدی را برای خود ایجاد کنیم».

تعداد بازدید : 731

ثبت نظر

ارسال