شماره ۱۰۹۴

سر‌آغاز پوکی استخوان

دکتر کیوان مدنی - روماتولوژیست

خاستگاه پوکی‌استخوان ممکن‌است در اوان زندگی باشد ولی پیامدهای آن تا اواخر دوره‌ی بزرگسالی آشکار نیست و این موضوع بدان معناست که فرصت‌هایی که می‌توانند وقوع و یا شدت این عارضه را کاهش‌دهند، نادیده گرفته می‌شوند. این بیماری بار و فشار اضافی بسیار شایعی‌بر سلامتی همه‌ی جوامع به‌حساب می‌آید و به‌دلیل مرگ‌ومیر ناشی‌از شکستگی، عواقب بهداشت ‌عمومی آن نیز بسیار زیاد است. ریشه‌‌های مربوط به رشد پوکی‌استخوان و برخی‌از عوامل خطر قابل‌اصلاح و غیر‌قابل‌اصلاح در اوایل زندگی، هم پیش‌از تولد و هم پس‌از تولد تحت‌بررسی قرارگرفته است.

محققان داده‌های مربوط به اندازه‌ی نوزاد هنگام تولد و رشد اولیه را هم در نوزادان نارس و هم نوزادان سالم و نیز داده‌های نوین درباره‌ی نقش عملکردهای اپی‌ژنتیک را بررسی‌‌می‌کنند.

پوکی‌استخوان در درجه‌ی اول توسط تهی‌شدن توده‌ی معدنی استخوان مشخص‌می‌گردد. اما زمانی‌که با تغییرات ساختاری استخوان همراه شود، منجر به شکنندگی بیشتر استخوان و افزایش خطر شکستگی می‌گردد. محتوای موادمعدنی استخوان و تراکم استخوان در بزرگسالی به‌صورت عمده بستگی به رشد و کانی‌سازی (Mineralization) دارد و بیشترین توده‌ی‌استخوان (Bone Mass) در ابتدای دوران بلوغ ایجاد‌می‌شود. بنابراین خطر پیدایش پوکی‌استخوان در آغاز زندگی تعیین می‌شود؛ اگر‌چه از‌دست‌دادن مواد‌معدنی استخوان پس‌از ایجاد حداکثر توده‌ی استخوانی نیز عامل مهمی به‌شمار‌می‌آید. توده‌ی استخوانی، ردپایی قوی را در دوران کودکی و رشد نوجوانی و در بزرگسالی نشان‌می‌دهد. عوامل ژنتیکی ممکن‌است سبب تفاوت‌ها شوند و جنسیت نیز ترکیب استخوان را تحت‌تأثیر قرار‌می‌دهد، به‌طوری‌که مردان توده‌ی استخوانی بیشتری دارند.

تأثیرات زیست محیطی، به‌ویژه عوامل قابل تغییر شیوه‌ی‌زندگی‌، هم در دوران کودکی و هم در بزرگسالی شامل سیگار‌کشیدن، استفاده از داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و ورزش، در توده‌ی‌استخوانی مؤثرند و بااین‌حال بسیاری‌از متغیر‌ها بدون توضیح باقی مانده‌اند و ممکن‌است منعکس‌کننده‌ی تفاوت در سوخت‌وساز بدن برای سیستم‌های کنترل رشد اسکلتی در‌طول دوره‌های بحرانی رشد باشند.  بهینه‌سازی رشد از‌طریق رژیم‌غذایی، نقش مثبت و ماندگاری را در استخوان‌سازی دارد و تصور براین است که مصرف شیر‌مادر نیز اهمیت عمده‌ای در گروه‌های خاصی داشته باشد.

به‌طور‌کلی اهمیت پیشگیری در تمام مراحل دوره‌ی‌زندگی از‌جمله بهینه‌سازی محیط زندگی در دوران جنینی و تغذیه‌ی مادر و اهمیت تغذیه‌ی نوزاد، به‌عنوان رویکردهای مهم پیشگیرانه جهت دچار‌نشدن به این بیماری محسوب می‌گردند.

 

تعداد بازدید : 1367

ثبت نظر

ارسال