ابزار «نجات» را فراهم کنید

به گزارش هفته نامه پزشکی امروز به نقل از قدس آنلاین 

رزم‌حسینی درباره اجرای طرح نجات در هشت محله حاشیه شهر مشهدالرضا(ع) گفت: طرح «نجات» با هدف تبدیل مشهد به شهری بدون معتاد و به‌دور از اعتیاد با همت استانداری خراسان رضوی و ستاد مبارزه با موادمخدر این استان و سایر دستگاه‌های مرتبط در حاشیه این شهر تهیه و تدوین شده است.

وی افزود: در سند هویت دینی و فرهنگی مشهد اهدافی تعیین شده است که باید در مسیر تحقق آن‌ها گام برداشته شود، اما باید توجه داشت که در حال حاضر سرعت آسیب‌های اجتماعی بیشتر از اقدامات ما در این حوزه است.

استاندار خراسان رضوی با بیان اینکه برای ایجاد یک طرح جامع باید به همه آسیب‌ها نگاه شود، افزود: ما از این طرح استقبال و حمایت می‌کنیم، اما برای دستیابی به موفقیت باید آن را در معرض نقد گذاشت و برای آن هوادار جذب کرد.

استاندار خراسان رضوی خاطرنشان کرد: سرعت رشد آسیب‌های اجتماعی فزاینده و بسیار بیشتر از سرعت اقداماتی است که ما در راستای کاهش آن‌ها انجام می‌دهیم، بنابراین بدون برنامه‌ریزی دقیق نمی‌توان به صورت جدی با این مشکلات مقابله کرد.

وی افزود: در شرایط فعلی دستگاه‌های اجرایی آشنایی چندانی با ساختار جمعیت هدف ساماندهی حاشیه مشهد ندارند و به همین دلیل تسریع در انجام غربالگری جمعیت، بیش از پیش ضرورت پیدا می‌کند.

   مقدمات و ابزار نجات

لازم به تأکید ویژه است که ما نیز به عنوان یک عضو جامعه، از این توجه و دغدغه استاندار محترم خرسندیم و تمام توان خود را برای انجام این مأموریت ارزشمند به کار خواهیم بست و نجات حتی یک نفر از دام آسیب‌های اجتماعی را ارج می‌نهیم.

اما در کنار دلگرم و خوشبین بودن به هر اقدامی که قرار است در قالب طرح نجات به اجرا درآید و به استناد همان جمله استاندار که گفته، باید این طرح مورد نقد و تحلیل قرار گیرد، در ادامه تنها به ذکر چند نکته کلی بسنده می‌کنیم که بی‌تردید از سوی طراحان طرح هم مورد توجه بوده و در جزئیات به این پرسش‌ها پاسخ داده شده است. ولی از آنجا که بارها شاهد اجرای طرح‌ها و برنامه‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون اجتماعی بوده‌ایم که به سرانجامی نرسیده، تنها برای یادآوری دوباره به نکاتی اشاره می‌شود.

نکته نخست اینکه به نظر می‌رسد اگر قرار است طرح نجات به اهداف تعیین شده برسد، باید تمامی اقدامات به‌موقع و به‌اندازه باشد؛ به زبان ساده اینکه برای نجات جان یک مجروح به تناسب آسیب وارده زمان طلایی تعریف شده‌ای معین شده و میزان و زمان داروی مصرفی هم مشخص است که اگر همان دارو در زمان دیگری یا به اندازه کمتر یا بیشتر باشد نه تنها مؤثر نخواهد بود که چه بسا منجر به مرگ بیمار هم می‌شود.

حال اگر حاشیه شهر یا مناطق هدف را به عنوان بیمار آسیب‌های اجتماعی در نظر بگیریم، وقتی هنوز در گام نخست هم قرار نداشته و شناخت دقیقی از نوع بیماری هر منطقه، خیابان، کوچه و افراد نداریم و خود استاندار نیز به این نکته اذعان دارد که در شرایط فعلی دستگاه‌های اجرایی آشنایی چندانی با ساختار جمعیت هدف ساماندهی حاشیه شهر مشهد ندارند، چگونه می‌توانیم اقدامات درمانی را انتظار داشته باشیم؟ اگر هم اقدامی صورت پذیرد، مقطعی و با آثار نامعلوم خواهد بود.

اینکه رزم‌حسینی بر غربالگری جمعیت تأکید دارد نکته کارشناسانه  و دقیقی است و برای پیشگیری از همین اتفاق است؛ اما بر اساس شناختی که از دستگاه‌های اجرایی دارند و داریم، می‌دانیم که انجام این مأموریت گسترده نیازمند نیروی انسانی و البته کارشناس باتجربه است که جای این تعداد نیرو در تمامی دستگاه‌های دخیل در موضوع خالی است. اگر با همین تعداد نیروی فعلی بخواهند چنین کاری را انجام دهند، باید منتظر نتایج آن در سال‌های بعد بود، مگر اینکه استاندار محترم با تدبیر خود مراجع دیگری را که دانش و ابزار انجام این مأموریت را داشته باشند نیز وارد گود نمایند.

  زخم‌های کهنه و مسکن‌های آنی

نکته دیگر اینکه بی‌تردید بیشتر کارشناسان حوزه آسیب‌های اجتماعی بر این نکته باور دارند که اقدامات حمایتی اهمیتی ویژه در بحث مقابله و پیشگیری دارند، بنابراین اگر اعتیاد را به عنوان مصداق بارز آسیب اجتماعی پرحاشیه در نظر بگیریم که ریشه بیشتر آسیب‌های اجتماعی دیگر است، این پرسش مطرح است که آیا در طرح نجات برای درمان این زخم کهنه نسخه کاملی نوشته شده یا قرار است باز هم اقدامی موقتی و مسکن چند روزه‌ای به کار گرفته شود؟

اینکه یک فرد معتاد را می‌توان با چند روز نگهداری در مراکز خاص، به لحاظ جسمی از بند اعتیاد رها کرد ساده‌ترین نگاه به مقوله اعتیاد است، ولی فعالان این حوزه می‌دانند پاک‌سازی ذهنی یک معتاد باید تا سال‌ها ادامه داشته باشد که نیازمند الزامات متعددی است.

هرچند در همان بخش نخست یعنی مراکز نگهداری معتادان هم در شهر و استان با مشکل جدی روبه‌رو هستیم و زیرساخت‌های لازم ایجاد نشده، ولی حتی اگر باور کنیم که به هر طریقی این کار آغاز شود و تعداد زیادی از معتادان تحت درمان قرار گیرند، آیا چاره‌ای برای روزهای پس از پاکی این افراد اندیشیده شده تا حداقل آن‌ها باز از سر ناچاری و فرار از تنگناهای نداری‌ها و نداشته‌ها به دام اعتیاد پناه نیاورند؟

آنچه مسلم است، تمامی کارشناسان اجتماعی می‌دانند بیکاری و اعتیاد اصلی‌ترین چالش‌های سال‌های اخیر حوزه اجتماعی بوده و هست که ارتباط مستقیمی با هم و با سایر آسیب‌های اجتماعی به‌ویژه برخی از جرایم خاص دارند؛ حال کدام دستگاه یا نهادی قرار است در این طرح وظیفه حمایت‌های بعدی را انجام دهد، متولی اشتغال‌زایی که هیچ، سرکشی‌های پس از پاکی معتادان کدام نهاد است یا کدام مجموعه قرار است جوان سارق معتاد پاک شده را امیدوار به روزها و آینده بهتر نگه‌دارد و همان هزینه‌های اولیه زندگی او را تأمین کند تا حداقل بهانه‌ای برای دزیدن انگشتر مادر پیرش نداشته باشد؟

  حرکت بهتر از سکون

همان‌گونه که گفته شد حتی اگر در این طرح یک معتاد به زندگی عادی برگردد یا یک فرد از باتلاق آسیب‌های اجتماعی بیرون آید، مایه خشنودی است و آنچه گفته می‌شود تنها برای بیان دوباره مواردی است که بارها موجب ناموفق بودن طرح‌های مشابه شده است.

باور داریم حرکت کردن بهتر از سکون و بی تفاوتی است و ما نیز به نوبه خود در خدمت اجرای بهتر این طرح هستیم، ولی همان‌گونه که استاندار محترم گفته سرعت آسیب‌های اجتماعی بیشتر از سرعت اقدامات پیشگیرانه یا مقابله‌ای بوده و هست؛ بر همین اساس به نظر می‌رسد اگر کارشناسان و طراحان این طرح بخشی از توجه و تمرکز خود را معطوف راه‌های کاستن از سرعت آسیب‌های اجتماعی نمایند، بی‌شک برخی از اقدامات لازم برای نجات عده‌ای از افراد جامعه هدف، توسط خود آن‌ها انجام خواهد شد که خلاصه آن همان توانمندسازی افراد از طریق ایجاد بسترهای لازم برای بهبود شرایط مالی آن‌هاست؛ چراکه خطر یک فرد مصرف‌کننده مواد با درآمد هرچند اندک اما ثابت، بسیار کمتر از فرد معتاد بیکار است.

با این وصف امیدواریم مقدمات و ابزار طرح نجات بیش از انجام این طرح مدنظر متولیان باشد تا شاهد طرحی ماندگار و الگو باشیم.

منبع: روزنامه قدس

انتهای پیام/