تأثیر رعایت کپی‌رایت بر کاهش تخلفات علمی/ مصادیق تخلف را به محققان آموزش دهیم

به گزارش هفته نامه پزشکی امروز به نقل از ایسنا 

یدالله ابوالفتحی ممتاز به چالش‌های انجام پژوهش در رشته‌های علوم پایه پرداخت و گفت: مسأله اول در این حوزه بحث استفاده صحیح از تحقیقات است و اینکه از نتایج تحقیقات کاربردی در برنامه‌ریزی‌ها استفاده شود.

وی تصریح کرد: متأسفانه مسأله دیگری که در این حوزه وجود دارد، موضوع تخلفات علمی است. عوامل متعددی باعث می‌شود افراد به سمت تخلفات علمی کشیده شوند که این موضوع، نه تنها باعث خدشه‌دار شدن هویت جامعه علمی شده، بلکه منجر به بی اعتمادی جامعه نسبت به نتایج تحقیقات علمی شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی یادآور شد: تخلف علمی چندین نوع است و در واقع مجموعه‌ای از موضوعات هستند که به عنوان تخلف علمی در نظر گرفته می‌شود که لازم است به صورت مدون در کلاس‌هایی نظیر اخلاق در پژوهش، روش تحقیق و ... به دانشجویان آموزش داده شود.

ممتاز افزود: به عنوان مثال محقق یا دانشجویی یک عکس در مقاله خود آورده که به خیال خودش از اینترنت گرفته و نیازی به ارجاع ندارد، در حالی که همین جزو مصادیق تخلف علمی به حساب می‌آید و باید مشخص شود که عکاس عکس چه کسی است، عکس را در کجا گرفته و... .

وی ادامه داد: در کشور ما کپی رایت رعایت نمی‌شود اما باید توجه داشته باشیم که ما می‌خواهیم مقالاتمان بین‌المللی باشند و باید آن‌ها را با استانداردهای دنیا تطبیق دهیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی تأکید کرد: آموزش مصادیق تخلف علمی به اساتید و دانشجویان، ابزارها و نرم‌افزارهای مبارزه با تخلف علمی، دقت بیشتر، برنامه‌ریزی و قانون‌گذاری دانشگاه‌ها در این خصوص می‌تواند باعث کاهش تخلفات علمی شود.

ممتاز خاطرنشان کرد: متاسفانه بودجه‌هایی که ما به انجام تحقیقات اختصاص می‌دهیم کم است. این در حالی است که به دست آمدن جواب صحیح از انجام تحقیق نیاز به صرف هزینه بیشتر است و خود نوعی سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید. از سوی دیگر انجام تحقیق سالم، منطقی و اصولی کار بسیار دشواری است که نیاز به تشویق مالی پژوهشگران دارد.

وی سپس به موضوع چاپ مقالات اشاره کرد و گفت: عواملی همچون افزایش قیمت دلار و هزینه‌ها، دشواری نقل و انتقلات پول و ... باعث می‌شود تأمین هزینه چاپ یک مقاله دشوار باشد. دو سال قبل یک استاد دانشگاه با دریافتی ماهانه خود می‌توانست هزینه چاپ 2 الی 3 مقاله در ماه را تأمین کند. این در حالی است که استاد دانشگاه در شرایط کنونی گاهاً با حقوق دو الی سه ماهش هم نمی‌تواند هزینه چاپ یک مقاله در سال را تأمین کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود با بیان اینکه عدم استفاده از تحقیقات سالم در برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند بی‌انگیزگی ایجاد کند، بار دیگر به موضوع تخلفات علمی پرداخت و تأکید کرد: مهم‌ترین عاملی که می‌تواند جلودار انجام تخلف علمی باشد، "آموزش" است. بسیاری از محققان از مصادیق تخلف علمی آگاهی ندارند و زمانی متوجه این موضوع می‌شوند که سیستم‌های بین‌المللی تخلفات علمی آن‌ها را شناسایی کنند.

ممتاز در پاسخ به این سؤال که آیا کم شدن گرایش به رشته‌های علوم پایه، پژوهش در این بخش را تحت تأثیر قرار می‌دهد یا خیر، توضیح داد: یقیناً فراهم نبودن بازار کار در این رشته‌ها می‌تواند انگیزه افراد را کاهش داده و بر کاهش تعداد مقالات و کاهش تولید علم تأثیر بگذارد.

انتهای پیام