جراحی پیوند قرنیه مصنوعی دندانی استخوانی در کشور انجام شد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه علوم پزشکی تهران، این جراحی پیشرفته به وسیله دکتر مهران زارعی قنواتی، فوق تخصص قرنیه، دانشیار گروه چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران باهمکاری دکتر سید علیرضا پرهیز، فوق تخصص جراحی فک و صورت و دکتر مهرداد شروقی، متخصص بیهوشی، اعضای هیئت علمی دانشگاه، انجام شد.

دکتر مهران زارعی قنواتی درباره این جراحی گفت: بیمار ما خانمی ۴۳ ساله است که به علت ابتلا به سندروم استیونس- جانسون، یک نوع حساسیت نادر دارویی، دچار کدورت قرنیه دو طرفه شده و بینایی خود را از دست داده بود. در معاینه قبل از عمل، خشکی شدید چشم و چسبندگی پلک ها به سطح قرنیه و کراتینیزه شدن سطح قرنیه دیده می شد.

وی اضافه کرد: برای بیمارانی که خشکی چشمی به این شدت دارند، پیوند قرنیه طبیعی به سرعت از بین می رود و موثر نخواهد بود. حتی بسیاری از انواع قرنیه مصنوعی را هم در این بیماران نمی توان استفاده کرد و بهترین عمل جراحی برای بیماران مبتلا به سندرم استیونس- جانسون و موارد دیگری مثل پمفیگوئید چشمی، سوختگی های شیمیایی شدید و تراخم استفاده از تکنیک OOKP یا پیوند قرنیه مصنوعی دندانی ـ استخوانی است.

زارعی قنواتی در مورد تکنیک OOKP این طور توضیح داد: پیوند قرنیه مصنوعی با استفاده از بافت دندان یک روش درمانی پیشرفته برای درمان نابینایی است که در حدود ۱۰ مرکز چشم پزشکی دنیا ارائه می‌شود و خوشبختانه از امروز شاهد انجام این جراحی در بیمارستان فارابی به عنوان تنها مرکز ارائه دهنده این خدمت در ایران خواهیم بود.

وی با بیان اینکه پیوند قرنیه طبیعی، به عنوان روش درمان بخش عظیمی از نابینایی های ناشی از کدورت قرنیه، در گروهی از بیماران و به رغم انجام پیوندهای مکرر موفقیت آمیز نیست، اظهار داشت: هنگام وجود خشکی چشم شدید همراه با آسیب پلک‌ها، آسیب گسترده سلول‌های بنیادی قرنیه که سلول‌های پوسته خارجی قرنیه را می‌سازد، در صورت وجود التهاب شدید، وجود عروق خونی در قرنیه و سابقه رد پیوند تکرار شونده چاره‌ای جز استفاده از قرنیه مصنوعی وجود ندارد.

به گفته این فوق تخصص قرنیه، عمل جراحی پیوند قرنیه مصنوعی دندانی در دو مرحله انجام می‌شود که مرحله اول شامل برداشتن دندان نیش همراه با مقداری از استخوان فک اطراف و برش دادن آن است. سپس سوراخی با قطر ۳.۵ تا ۴.۵ میلیمتر در این لایه برش خورده، حفر و استوانه اپتیکی ویژه ای در آن قرار داده می‌شود. این قطعه را به مدت سه ماه زیر پلک پایین چشم مقابل جاسازی می کنند تا یک بافت عروقی اطرافش تشکیل شود. همچنین در این مرحله روی قرنیه بیمار با بافت مخاط دهان پوشانده می شود.

وی با تاکید بر نقش ویژه و مهارت و دانش مثال زدنی دکتر علیرضا پرهیز جراح فک و صورت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در موفقیت این مرحله از عمل جراحی، افزود: در مرحله دوم ترکیب قرنیه و دندان که اطراف آن بافت همبند رشد کرده است را با ایجاد برش روی پلک خارج می‌کنیم. سپس با ایجاد برشی در مرکز قرنیه بیمار، مقداری از استوانه داخل چشم و ترکیب دندان و قسمت خارجی استوانه روی قرنیه قرار می‌گیرد و به عنوان پروتز قرنیه چشم عمل خواهد کرد.

دانشیار گروه چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره تاریخچه این تکنیک گفت: این روش در اوایل دهه ۶۰ میلادی توسط جراح چشم پزشک ایتالیایی، پروفسور بندیکتو استرامپلی Benedetto Strampelli ابداع شد ولی به علت دشواری و پیچیدگی، مراکز محدودی در دنیا این جراحی را انجام می دهند. یکی از با تجربه ترین جراحان در انجام عمل OOKP پروفسور کریستوفر لیو Christopher Liu است که زحمات زیادی در پیشرفت و آموزش این تکنیک در جهان کشیده اند و من در انگلستان نزد وی آموزش دیدم.

زارعی قنواتی در مورد هزینه این جراحی نیز گفت: هزینه انجام این عمل در انگلستان برای دو مرحله جراحی حدود ۷۰ هزار پوند است ولی در این بیمار تیم جراحی هزینه ای دریافت نکردند.
وی همچنین به مشکلاتی که به واسطه تحریم ها برای تهیه لنز استوانه ای وجود داشت اشاره کرد و  گفت: هزینه لنز این قرنیه مصنوعی توسط یک شرکت تامین و به بیمار اهدا شد.

دکتر زارعی قنواتی با تاکید بر اینکه انجام این جراحی بدون همکاری اعضای تیم پیوند امکان پذیر نبود از حمایت دکتر محمد ناصر هاشمیان رئیس بخش قرنیه و دکتر ارش میرمحمد صادقی، معاون درمان بیمارستان فارابی، شمشادی سرپرستار و پرستاران و کارشناسان اتاق عمل و بیهوشی اتاق عمل ۲ بیمارستان که در انجام این جراحی ۴ ساعته مشارکت داشتند، تشکر کرد.