مقدمه:
الف) ساختارهای متنوعی برای طراحی برنامه‌ی مدیریت‌بحران بیمارستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که غالباً ازنظر محتوایی شباهت‌های بسیاری دارند. این ساختارها معمولاً ازقالب‌هایی که توسط مراجع قانونی به بیمارستان‌ها ارائه می‌شوند، تبعیت می‌کنند و درشکل و ساختار تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
ب) باتوجه به نمونه‌های برنامه‌های مدیریت‌بحران بیمارستانی در کل دومدل متفاوت را می‌توان برای قالب طراحی برنامه مورد استفاده قرار داد. درمدل اول که شباهت به مدل برنامه‌های مدیریت بحران خارج از حوزه‌ی بیمارستان دارد، برنامه به چهار بخش برنامه‌ی پایه، پیوست‌ها، مدارک پشتیبان و دستورالعمل‌های استاندارد عملیات تقسیم می‌شود هریک ازاین بخش‌ها حاوی مطالب زیر می‌باشند:
• برنامه پایه:
این برنامه معمولاً اهداف کلی، سیاست‌ها، شرح وظایف و روابط عمومی بین اجزای سیستم مدیریت بحران را تعیین می‌کند. دراین برنامه جزئیات شرح وظایف و یا فعالیت‌های اختصاصی مرتبط با مخاطرات ذکر نمی‌شود.
• پیوست‌ها:
پیوست‌ها شامل اطلاعات و دستورالعمل‌های اختصاصی برای یک فعالیت خاص هستند این پیوست‌ها با جزئیات بیشتری به ملزومات فعالیت‌های اختصاصی می‌پـردازند و بر مسؤولیت‌ها، راهکـارها و وظایــف تـأکیــد بیشتری دارند.
• مدارک پشتیبان:
اطلاعات زمینه‌یی، اختصاصی، توافق نامه‌های همکاری دوجانبه، نقشه‌ها و هرگونه مدارک و مستندات دیگر دراین بخش‌ها جای می‌گیرند.
• دستـورالعمل‌های استاندارد عملیات:
این دستورالعمل‌ها بخش ضروری برنامه نیستند ولی حاوی فعالیت‌هایی هستند که قدم به قدم توسط افراد، بخش‌ها و سازمان‌ها به اجرا درمی‌آیند و ممکن‌است به برنامه افزوده شوند.
این قالب معمولاً دربرنامه‌های مدیریت‌بحران جامع که قرار است هرچهار مرحله‌ی کاهش اثرات، آمادگی، مقابله و بازسازی را شامل شوند، استفاده می‌شود. ازاین مدل دربرنامه‌های کلان ملی، منطقه‌یی و استانی بیشتر استفاده می‌شود و بیمارستان‌ها هم می‌توانند برنامه‌ی مدیریت‌بحران خود را با این قالب طراحی کنند. درقالب دوم، که با زبانی عملیاتی‌تر نگاشته می‌شود و معمولاً برای طراحی برنامه‌های اختصاصی مقابله به کار می‌رود. برنامه به دو قسمت برنامه‌ی سوانح داخلی و برنامه‌ی سوانح خارجی تقسیم می‌شود. دراین قالب برای هر یک از فعالیت‌های عمده مانند تخلیه‌ی بیمارستان، هشدار، فعال‌سازی برنامه و ... یک سرفصل تعریف می‌شود وتمامی فعالیت‌ها و نکات کلیدی مرتبط با آن عنوان در ذیل آن ذکر می‌شود. این قالب با وجود عدم تبعیت از ساختارهای استاندارد برنامه‌ی مدیریت‌بحران به علت سهل‌الوصول بودن و شفافیت درتشریح مسوولیت‌ها، روابط و منابع مورد استفاده بسیار دارد.
ساختار برنامه:
هریک از قالب‌های فوق برای برنامه‌ی مدیریت‌بحران بیمارستانی انتخاب شوند برمحتوای برنامه تأثیر زیادی نخواهند داشت. دراینجا نمونه‌یی از ساختارهای نوع اول که قالب استاندارد برنامه می‌باشد، ذکر می‌شود.
دراین قالب برنامه‌ی مدیریت‌بحران بیمارستانی از اجزای زیر تشکیل شده است:
1ـ جلد
شامل عنوان برنامه، نام بیمارستان،سال تهیه‌ی برنامه و ویرایش آن، آرم یا لگوی بیمارستان
2ـ صفحه انتشار رسمی برنامه
شامل تاریخ تهیه‌ی برنامه، مراجع تهیه‌کننده، فهرست افراد دخیل در تهیه‌ی برنامه با ذکر نام وسمت، تأیید رسمی برنامه و امضای افراد مسوول
3ـ صفحه تغییرات برنامه
شامل جدول دفعات تغییر و تاریـخ آنـها
4ـ صفحه توزیع برنامه
شامـل فــرد یــا سازمان‌هایی که نسخه‌های برنامه را دریافت نموده‌اند.
5ـ فهرست برنامه
۶ـ فصل اول: مقدمه
الف) مقدمه:
شامل خصوصیات ویژه‌ی برنامه و نوع برنامه ازنظر مراحل مدیریت بحران
ب) هدف برنامه:
دراین قسمت هدف کلی از نگارش برنامه که معمولاً شامل کاهش تلفات جانی (بیماران، پرسنل و مراجعه‌کنندگان)، آسیب به اموال و تأسیسات وعملکرد بیمارستان به‌عنوان بخشی‌از سیستم سلامت، ذکر می‌شود.
ج) حیطه برنامه:
حیطه‌ی تحت پوشش برنامه ازنظر فضاهای فیزیکی ونیز بخش‌های پیش‌بیمارستانی، بیمارستانی و تداوم مراقبت‌های پس ازترخیص
د) موقعیـت‌ها(Situations):
در این قسمــت محیــطــی که برنامه‌ریزی در آن انجام شده‌است تشریح‌می‌شود.این‌قسمت‌شامل شـــواهـــدی‌اســت‌که‌بــرنامه برآنها‌استوار‌است.دراین‌قسمت خلاصه‌ای از مخاطرات تهدیدکننده‌ی بیمارستان، تأثیر آنها برافراد، اموال و عملکـردهای بیــمارستــان آورده می‌شود.
هـ) مفروضات(Assumptions):
دراین قسمت مفروضاتی که برای برنامه‌ریزی ازآنها استفاده شده است، آورده می‌شود. برای مثال برنامه‌ی مدیریت‌بحران بیمارستانی در شرایط بحرانی از منابع خارجی که از پیش دارای توافق دو طرفه هستند، استفاده خواهد کرد، ولی به علت آسیب دیدگی یا اشباع این سیستم‌ها ممکن است قادر به ارائه‌ی خدمات درجریان سوانح نباشند. این فرض امکانات و محدودیت‌هایی را برای برنامه ایجاد می‌کند که باید در روند برنامه‌ریزی به آنها توجه شود.
و) محدودیت‌های برنامه:
دراین قسمت به محدودیت‌های برنامه ازنظر منابع و حوزه‌های قابل برنامه‌ریزی اشاره می‌شود تا دربرنامه ریزی‌های بعدی و کلان‌تر مورد استفاده قرارگیرد.
7ـ فصل دوم: تحلیل خطرپذیری
الف) شناخت مخاطرات:
مخاطرات طبیعی و بشر ساخته‌یی که بیمارستان را چه ازداخل وچه از خارج تهدید می‌کنند دراین بخش شناسایی و ذکر می‌شوند. اولویت‌بندی این مخاطرات بر اساس احتمال وقوع آنها دربیمارستان به اولویت‌های برنامه کمک بسیار می‌کند. دراین رابطه به ریز پهنه‌بندی مخاطرات (زلزله/سیل) ونیز نقشه‌های مراکز مستعد برای مخاطرات بشر ساخته دراین بخش اشاره می‌شود و مستندات آنها به مدارک پشتیبان برنامه‌افزوده می‌شود.
ب) شناخت آسیب‌پذیری:
آسیب پذیری بیمارستان‌ها در مقابل مخاطرات را معمولاً درقالب سه عنوان بررسی می‌کنند:
ـ آسیب پذیری سازه‌یی:
به قسمت‌‌های فیزیکی سازه‌ی ساختمان مثل پی، ستون‌ها، اسکلت و ... و آسیب‌پذیری آنها پرداخته‌می‌شود.
ـ آسیب‌پذیری غیرسازه‌یی:
به قسمت‌هایی که ازنظر فیزیکی به سازه‌ی بیمارستان افزوده شده‌اند، مثل اجزای ساختمان (پنجره‌ها، درب‌ها، دیوارها، سقف‌های کاذب و...) تأسیسات بیمارستان (فاضلاب، سیستم‌های گرمایشی/سرمایشی و تهویه‌یی) و تمامی اشیای داخل بیمارستان (تجهیزات پزشکی و اثاثیه‌ی داخلی) و آسیب پذیری آنها اشاره می‌کند.
ـ آسیب‌پذیری اداری/سازمانی:
به توزیع فضاهای بیمارستانی، ارتباط بین آنها و خدمات بهداشتی ـ درمانی ارائه شده دربیمارستان اشاره دارد.
ج) شناخت توانمندی‌ها:
دراین قسمت به توانمندی‌های موجود دربیمارستان در موارد زیر اشاره می‌شود:
ـ نوع تخصص‌های موجود دربیمارستان و خدمات ویژه‌ی تخصصی ـ درمانی
ـ تعداد تخت‌های بیمارستان، حداکثر و میانگین ظرفیت پذیرش به تفکیک بخش‌ها
ـ تعداد و ترکیب پرسنل دراختیار بیمارستان
ـ بودجه‌ها ومنابع مالی دراختیار بیمارستان
ـ دسترسی به سازمان‌های کمک رسان خارجی و بعد مسافتی بیمارستان تا این مراکز
ـ دسترسی به سیستم‌های جانشین برای هر یک ازتأسیسات حیاتی بیمارستان
ثبت نظر