شماره ۱۰۱۱

چگونگی انتخاب مکمل ‌ویتامینی

دکتر فروغ موسوی - داروساز

انتخاب یک مکمل ویتامینی خوب بسیار سخت است. ازمیان هزاران مکمل یافتن یک مکمل که هم خوب وهم مناسب باشد، کاری بسیار عذاب‌آور است.
بسیاری از شرکت‌های دارویی سازنده‌ی‌ ویتامین در سطح جهان بیشتر روی مصرف‌کننده‌ی متوسطی تکیه می‌کنند که اطلاعات چندانی ندارد و ازاین راه سالانه میلیاردها دلار به جیب می‌زنند.
در‌این‌ مقاله، اطلاعاتی درمورد واقعیت‌های حیاتی ذکر شده است که 90 درصد خریداران ویتامین نمی‌‌دانند. دراین زمینه، پنج‌ راه مطمئن ذکر شده تا خریدار بتواند به بهترین وجه درباره‌ی مکمل‌ ویتامینی جدید قضاوت کند. وقتی که خریدار به‌این اطلاعات مجهز شد، دیگر با هر‌گلوله تبلیغی از جا به در نمی‌رود و ضد ضربه می‌‌شود.
چگونگی حل‌شـدن مکمل‌ در معده:
شاید همین چندی قبل در تلویزیون خبری را مبنی‌بر دفع بدون تغییر مکمل‌های ویتامینی از یک بیمار بستری در بیمارستان دیده یا شنیده باشید. آن قرص‌ها به‌صورت کامل دفع‌شده بودند و حتی نام تجاری دارو روی قرص دیده می‌شد. این واقعه در ایالات متحده‌ی آمریکا نیز اتفاق افتاده است و داروی ویتامینی دفع شده یکی‌از مکمل‌های ویتامینی معروفی است که هنوز هم دراین کشور به فروش می‌رسد. کارمندان بیمارستان‌ها در آمریکا، غالباً این قرص‌های دفع شده را دراصطلاح «گلولـــه‌های لـگن بیــمار» (bed-pan bullets) می‌نامند.
اساساً، سیستم رساندن مکمل‌به بدن به سه طریق انجام می‌شود: مایع، قرص وکپسول.
البته، مکمل‌مایع، آماده‌ی مصرف است ولی معمولاً طرفدار اندکی دارد. زیرا مصرف مکمل‌های مایع برای بعضی مشکل است و معمولاً مزه‌ی این مایعات شبیه شربت‌سینه است. اما استفاده ازاین فرآورده‌ها برای ‌کسانی که دچار مشکل بلع قرص هستند و نوجوانان بهتر است.
بیشتر مکمل‌های ویتامینی به‌‌صورت قرص عرضه می‌شوند. قرص را با آمیزه‌یی از سیمان آلی یا غیر آلی می‌سازند و با فشار به آن شکل می‌دهند. برای آنکه قرص به‌صورتی شایسته حل شود، باید از یک سیمان‌آلی استفاده کرد ولی این کار برای شرکت‌های دارویی هزینه می‌برد. همچنین همانگونه که گفته شد، بعضی قرص‌ها روکش دارند و بیشتر شبیه شیرینی‌های کوچک روکش دارند.
کپسول‌های ویتامینی در کپسول‌های ژلاتینی پر می‌شوند که به‌سرعت حل می‌گردند. بهتر است ویتامین‌ها را همیشه به‌صورت کپسول مورد استفاده قرار داد. ازآنجا‌که این شکل دارو مانند قرص زیر فشار قرار‌نمی‌گیرد معمولاً دو عدد از این کپسول‌ها معادل یک قرص است.
چگونگی جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی:
واقعیت این است که طبق نتایج موجود از بررسی‌ها، حدود 10‌درصد هر‌یک از ویتامین‌های موجود در مکمل‌ها جذب بدن می‌شوند. مقایسه کنید این مقدار را با 77 تا 93 درصد جذب ویتامین از یک منبع گیاهی تازه، وضع جذب مواد معدنی موجود در مکمل‌ها از این هم بدتر است و میزان جذب در‌مورد اخیر به 1‌تا‌5 درصد می‌رسد. اما از یک منبع گیاهی مانند بروکلی خام،حدود 63 تا 78 درصد مواد معدنی قابل جذب هستند. علت این اختلاف آن است که در طبیعت، هر ملکول ویتامین و مواد معدنی به یک ملکول پروتئین چسبیده است.
به سال 1999، دکتر گونتربلابل Gunter Blobel وجود این ملکول پروتئین متصل شونده را که شبیه یک ندیمه یا همراه و همدم کار می‌کند اثبات کرد. این ندیمه است که به بدن اطلاع می‌دهد ویتامین یا موادمعدنی خوراکی است و ماده‌ی‌شیمیایی نیست. این دانشمند با این کشف، کلید ورود ویتامین یا مواد‌معدنی را به گردش‌خون و بسیار مهم‌تر به درون یاخته‌ها یافت. به‌این‌جهت مکمل‌های ویتامینی باید با غذا مصرف شوند مگر آنکه روی جعبه‌ی دارو چیز دیگری نوشته شده باشد.
درجریان گوارش، فقط حدود 10‌درصد ملکول‌های ویتامین و مواد‌معدنی به کمک آنزیم‌ها به ملکول‌های پروتئین در خوراکی‌ چسبیده‌اند. این امر امکان‌ جذب آنها را فراهم می‌آورد و توسط یاخته‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بدون این همراهان  پروتئینی، بدن ویتامین‌های جدا افتاده را ماده‌ی‌شیمیایی می‌پندارند. البته، بدن انسان قادر است مقداری ازاین ویتامین‌ها را نیز جذب کند، اما این ویتامین‌ها به سرعت توسط کلیه‌ها از خون زدوده می‌شوند.
آیا هرگز کمی پس ازخوردن مکمل‌ ویتامینی متوجه تغییر  رنگ ادرار شده‌اید؟ مقدار اضافی ریبوفلاوین سبب ایجاد این رنگ خاص می‌گردد و این حالت نشانه‌ی ‌آن است که بدن ویتامین را ماده‌ی‌شیمیایی خارجی فرض‌کرده و مایل است از شر آن راحت شود.
پنج دستور انتخاب:
1ـ آیا در مکمل‌، مقدارکافی از هر‌یک ازویتامین‌ها وجود دارد؟ به‌عنوان مثال، 50 تا‌100‌میلی‌گرم ویتامین‌هایB، 500 میلی‌گرم ویتامینC و1000‌میلی‌گرم کلسیم. باید به خاطر داشت که برای تدارک حدود 10‌میلی‌گرم تغذیه‌ی‌ واقعی و قابل استفاده لازم است مکمل‌دارای 100‌میلی‌گرم ویتامینB باشد. این کار معمولاً کفایت می‌کند. در زمان خرید برای آنکه مشخص شود چه می‌خرید قانون 10‌درصد را به یاد داشته باشید. در مورد مکمل‌هایی که یک یا دو بار در روز مصرف می‌شوند حدود 3‌میلی‌گرم یا کمتر ویتامین‌B دارند و 10٪ این مقدار یعنی که ابداً چیزی مصرف نمی‌شود.
2ـ روی جعبه باید به دنبال USP (فارماکوپه ایالات متحده) یا BP (فارماکوپه انگلیس) بود. این علامت‌ها به آن معنا است که هریک از ویتامین‌هایی که خریده می‌شود دارای بالاترین کیفیت است و به آسانی درجریان گوارش حل می‌شوند. همه‌ی ویتامین‌ها باید درکنار جعبه‌ی خود روی برچسب دارای USP یاBP باشند.
3ـ در  ارتباط با مواد معدنی باید به‌دنبال کلمه شلات chelate یا شلات شده chetated گشت. این اصطلاح به این معنا است که مواد معدنی پیش از آنکه به مکمل افزوده شوند به پروتئین چسبیده‌اند. این کار سبب می‌شود تا میزان جذب هم در گردش‌خون و هم در یاخته‌ها از 400 تا 800 درصد افزایش یابد.
4ـ در فرمولاسیون مکمل ‌باید به‌دنبال آنزیم بود. آنزیم‌ها ازجمله مواد اساسی برای چسبیدن ملکول‌های پروتئین به ویتامین‌ها  درگوارش هستند. پختن غذا سبب تخریب این آنزیم‌ها می‌شود.
5ـ به‌دنبال مکملی باشید که «بنیاد غذایی» داشته باشد. پایه یا بنیاد غذایی عبارت است از مواد غلیظ‌شده‌ی گیاهی که ویتامین و مواد‌معدنی به آن افزوده شده باشد. به‌این‌ترتیب دراین آمیزه، آنزیم و مواد‌مغذی هم وجود دارد که جذب و مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی را تقویت می‌کند. با این کار است که مکملی به‌دست می‌آید و سبب حجیم‌شدن مکمل‌ می‌شود. در‌نتیجه باید درانتظار قرص‌های بزرگتر بود و روزانه تعداد بیشتری ازآنها را مصرف کرد.
اما به‌هرحال، باید به‌خاطر داشت که مکمل‌های تغذیه‌‌یی غذا نیستند و جای غذای واقعی را نمی‌گیرند. فقط این فرآورده‌ها سبب تقویت قدرت انتخاب غذا می‌شوند.
نکته‌ی بسیار مهم‌تر دیگر آن است که باید به ندای جسم خود گوش کرد. آنچه که برای دیگران خوب است ممکن‌است برای ما خوب نباشد.با استفاده از یک مکمل شایسته، یقیناً ظرف چند روز احساس تفاوت سلامت و انرژی به انسان دست خواهد داد ولی اگر اینطور نباشد باید به‌دنبال داروی بهتری بود.

 

 

تعداد بازدید : 1488

ثبت نظر

ارسال