شماره ۱۰۱۷

طرز کار مغز ضمن مراقبه

زهره فتوحی - مدرس یوگا

طرز کار مغز ضمن مراقبه

مراقبه، تمرینی رایج است و اعتقاد بر آن است که انجام این کار سبب کاهش اضطراب، استرس و نیز تقویت بهزیستی عاطفی می‌گردد. اما این سوال مطرح است که ضمن مراقبه، مغز چگونه کار می‌کند؟ و آیا بعضی تکنیک‌های مراقبه دارای آثار متفاوتی است؟ طی انجام یک بررسی تازه به این سوالات پاسخ داده شده است.
روش‌های انجام مراقبه متعدد است و ازجمله‌ی آنها مراقبه‌ی دل‌آگاهی mindfulness، مراقبه با منتره mantra ومراقبه‌ی هدایت شدهguided meditation قابل ذکر  است. اما طبق نظر پژوهشگران یک بررسی که توسط دانشمندان علوم عصبی دانشگاه اوسلو در نروژ انجام شده است، می‌توان انواع مراقبه‌ها را در دو گروه جای داد: مراقبه‌ی تمرکزی concentrative meditation و مراقبه‌ی بدون رهنـمود nondirecti remeditation.
اما مراقبه‌ی تمرکزی، تکنیکی است که بر تنفس یا بعضی تصورات متمرکز است و سبب بلوک یا انسداد سایر افکار می‌شود. مراقبه‌ی بدون رهنمود روشی است که بر تنفس یا صدای مراقبه تمرکز دارد. ولی ضمن انجام این نوع مراقبه، ذهن می‌تواند آواره باشد یعنی به هرجا برود. بعضی ازتکنیک‌های مراقبه‌ی مدرن دراین دسته جای داده می‌شوند. ازآنجا که هنوز کاملاً مشخص نیست، مغز ضمن مراقبه چگونه کار می‌کند به این جهت پژوهشگران  درصدد انجام این بررسی برآمدند.

برای این بررسی که در شماره‌ی‌26‌ فوریه‌ی‌2014 نشریه‌ی Frontiers in Human Neuroscience انتشار یافته،  پژوهشگران  تعداد 14 شرکت‌کننده را مورد ارزیابی قرار‌دادند که در مراقبه‌ی Acem به وجهی کاملاً عالی مجرب بودند. این تکنیک مراقبه در دسته‌ی مراقبه‌های بدون رهنمود قرار می‌گیرد. در تمامی شرکت‌کنندگان در زمانی که استراحت می‌کردند و نیز ضمن انجام مراقبه‌ی بدون رهنمود و یک بار تکنیک‌مراقبه‌ی تمرکزی، تصویرسازی تشدید مغناطیسی  به عمل آمد. نتیجه آن بود که وقتی شرکت‌کنندگان مراقبه‌ی بدون رهنمود انجام می‌دادند، فعالیت مغز درنواحی مرتبط با پردازش احساسات و افکار مربوط به خود بیشتر از وقتی بود که این عده استراحت می‌کردند. اما وقتی افراد تجربی مراقبه‌ی تمرکزی انجام می‌دادند، فعالیت‌ مغزشان تقریباً شبیه وقتی بود که  درحال استراحت بودند.
این یافته‌ها حاکی از آن است  که مراقبه‌ی بدون رهنمود نسبت به مراقبه‌ی تمرکزی امکان ایجاد  فضای بیشتری برای پردازش خاطرات و عواطف فراهم می‌آورد. وقتی انسان استراحت می‌کند، این ناحیه‌ی مغز دارای بیشترین میزان فعالیت است و نمونه‌یی از یک سیستم  پایه‌ی عامل و شبکه‌ی استراحتی است که وقتی وظایف و کارهای بیرونی به‌دقت انسان نیاز ندارند شروع به کار می‌کند. جالب توجه است که وظیفه‌یی ذهنی مانند مراقبه‌ی بدون رهنمود دراین شبکه،  بیش‌از استراحت معمول  به بروز فعالیتی شدیدتر منتهی شود.

منافع مراقبه:

درتمام نقاط دنیا، درحال حاضر انجام مراقبه به‌صورت یک کار معمول درآمده است. طی یک سنجش ملی دولتی که به سال 2007 درآمریکا انجام شد حاکی از آن بود که 9/4٪ از پاسخ‌‌دهندگان گزارش‌کرده بودند که ظرف12‌ماه گذشته مراقبه می‌کرده‌اند.
ضمن قدرت بالقوه‌ی انجام مراقبه در کاستن از استرس و تقویت بهزیستی عاطفی، مراقبه‌ دارای منافع دیگری نیز هست. طی یک بررسی در دانشگاه مونرال کانادا به سال 2014 مشخص شد که استفاده از مراقبه‌ی دل آگاه بنیاد که یک تکنیک تمرکزی است سبب بهبود خلق و کیفیت خواب بیماران نوجوان مبتلا به سرطان می‌گردد. درسال‌های اخیر شدت انجام پژوهش‌های بین‌المللی درزمینه‌ی مراقبه بسیار افزایش یافته است. حتی بسیاری دانشگاه‌های معتبردر ایالات متحده ازجمله‌ مایوکلینیک اعتبارات زیادی برای پژوهش دراین زمینه تخصیص داده‌اند. بنابراین تصور می‌شود که فعالیت دراین زمینه با اهمیت باشد.

 

 

تعداد بازدید : 1930

ثبت نظر

ارسال