مروری بر حمام‌های درمانی (۲)

حمام گرم ناحیه لگن:

این حمام معمولاً به‌مدت 8 تا 10دقیقه و با آب 40تا 46درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود. این حمام باید با آب 40‌درجه آغاز شود و درجه حرارت  باید به‌تدریج به 45‌درجه افزایش یابد. در این روش نباید از مالش شکم استفاده شود. پیش از وارد شدن به لگن، بیمار باید یک لیوان آب سرد بنوشد. روی سر باید یک کمپرس سرد قرار دهد. حمام گرم ناحیه‌ی لگن به تسکین قاعدگی دردناک، درد در اندام‌های لگنی، دفع دردناک ادرار، رکتوم یا مثانه‌ی ملتهب و بواسیر دردناک کمک می‌کند. استفاده از این حمام برای بزرگ‌شدن غده‌ی‌پروستات، انقباضات دردناک یا اسپاسم مثانه، سیاتیک، نورالژی تخمدان‌ها و مثانه سودمند است. بلافاصله بعد‌از حمام گرم لگن، بـاید از دوش آب سـرد اســتفاده کرد.

باید مراقب بود تا از لرز‌کردن بیمار پس ازاین حمام جلوگیری شود. درصورتی‌که بیمار دچار سرگیجه شود یا از درد شدید شکایت داشته باشد باید بلافاصله حمام گرفتن قطع شود.

حمام خنثای لگن:

درجه حرارت آب در‌این حالت باید بین 32 و 36 درجه باشد. دراین حمام نیز نباید ازمالش شکم استفاده کرد. معمولاً ازاین حمام به‌مدت 20 دقیقه تا یک‌ساعت استفاده می‌شود. حمام خنثای لگن به تسکین تمام حالات التهاب حاد و تحت حاد مانند نزله‌ی حاد مثانه و پیشابراه و التهابات تحت حاد رحم، تخمدان و لوله‌ها کمک می‌کند. همچنین موجب تسکین نورالژی لوله‌های فالوپ یا بیضه، اسپاسم‌های دردناک واژن و خارش مقعد و فرج می‌شود. غیر از‌این موارد، ازاین حمام می‌توان برای فرونشاندن امیال شهوانی در هردو جنس استفاده کرد.

حمام تناوبی لگن:

این روش حمام را حمام لگن بیزاری revulsive hip bath هم می‌نامند. درجه حرارت حمام داغ باید‌40‌تا‌45‌درجه و لگن سرد باید10‌تا‌18‌درجه باشد.  بیمار باید به تناوب در لگن داغ به‌مدت 5‌‌دقیقه و در لگن سرد به‌مدت 3دقیقه بنشیند. مدت این حمام عموماً‌10‌تا‌20‌دقیقه است. سر و گردن بیمار باید با کمپرس سرد، سرد نگاه داشته شود. درمان باید با ریختن یک کاسه آب سرد روی لگن بیمار خاتمه یابد.

استفاده از‌این حمام سبب تسکین حالات التهابی احشای لگن مانند سالپنژیت، اواریت، سلولیت و نورالژی‌های مختلف اندام‌های تناسلی ادراری، سیاتیک و لومباگو خواهد شد.

حمام فقرات:

حمام ستون‌فقرات یکی دیگر ‌از اشکال مهم درمان با آب (هیدروتراپی) است. این حمام دارای اثر آرام‌بخش‌بر ستون‌فقرات است و بنابراین بر دستگاه عصبی مرکزی مؤثر است. این حمام در لگن مخصوصی انجام می‌شود که پشت آن بالا است و درنتیجه سبب ایجاد تکیه‌گاه مناسب برای سر می‌گردد. از این حمام می‌توان در درجه حرارت سرد، گرم وخنثی استفاده نمود. میزان آب درون لگن از ۳/۵ تا ۵ سانتی‌متر ارتفاع دارد و بیمار باید درون لگن آن بـه‌ مــدت ۳‌ تا ۱۰ ‌دقیـقـه دراز بکشد.

با استفاده ازحمام سرد ستون فقرات آغالش، خستگی، افزایش فشارخون و تحریک ازبین می‌رود. این نوع حمام برای تمامی نابسامانی‌های عصبی مانند هیستری، تشنج، نابسامانی‌های روانی، فراموشی و تنش سودمند است. حمام خنثای ستون فقرات دارای اثر تسکینی و آرام‌بخش است و به‌ویژه برای بیمار بسیار هیجانی و آغالش‌پذیر مناسب است. این حمام برای درمان بی‌خوابی کاملاً مناسب است و نیز تنش ستون‌فقرات را تسکین می‌دهد. مدت حمام فقرات‌20تا‌30‌دقیقه است. حمام گرم فقرات به تحریک اعصاب به‌ویژه درموارد افسردگی کمک می‌کند. همچنین سبب تسکین درد مهره‌ها در اسپوندیلیت و درد عضلات پشت می‌شود. درد سیاتیک و ‌آشفتگی‌های معده و روده بـا منـشاء معـده را تـسـکین می‌دهد.

بقچه ملحفه کاملاً مرطوب:

دراین رویه تمام بدن بیمار را درون ملحفه‌یی مرطوب می‌بندند و سپس برای تنظیم تبخیر این مجموعه را درون پتوی خشکی بسته‌بندی می‌کنند. برای این‌کار، باید پتو را روی یک تخت گسترد به‌طوری‌که لبه‌های پتو از تخت آویزان شود. لبه‌ی‌فوقانی پتو باید حدود 20‌ سانتی‌متر از لبه‌ی‌بالایی تخت بلندتر باشد. سپس روی پتو یک ملحفه‌ی کتانی می‌گسترانند که قبلاً در آب سرد فرو برده‌اند به‌طوری‌که انتهای ملحفه اندکی زیر لبه‌ی فوقانی پتو قرار‌گیرد. بیمار باید روی این ملحفه دراز‌بکشد به‌طوری‌که شانه‌هایش حدود ۷/۵‌سانتی‌متر پایین‌تر از لبه‌های فوقانی باشد. بلافاصله ملحفه‌ی خیس را باید دور بدن بیمار بست به‌طوری‌که قسمتی از ملحفه بین ساق پا و نیز بدن و بازوها قرارگیرد. ملحفه را باید روی شانه‌ها و دور گردن به هم بست. حال پتو را باید کشیده و محکم دور بدن کشید و درکنارها کاملاً محکم‌ کرد و بست. پتو روی پاها دولایه بسته می‌شود. باید یک حوله‌ی ترکی زیر چانه قرارداد تا صورت و گردن ازتماس  با پتو حفظ شوند و هوای درون بقچه به‌طور کامل حذف شود. سر را باید با پارچه‌یی مرطوب پوشاند تا فرق سر سرد بماند. پاها باید در تمام طول درمان گرم نگاه داشته شوند. درصورتی‌‌که پاهای بیمار سرد باشند، باید از بطری‌های آب گرم نزدیک پاها استفاده شود تا واکنش تسریع شود. ازحمام بقچه به‌مدت نیم تا یک ساعت استفاده می‌شود تا بیمار شروع به تعریق شدید کند. می‌توان به بیمار آب سرد یا گرم داد تا بنوشد.

از روش بسته‌بندی در موارد تب به‌ویژه تیفوئید و تب‌های مداوم استفاده می‌شود و برای افراد دچار  بی‌خوابی، صرع و تشنج‌های کودکان نافع است. این روش در تسکین سرماخوردگی و برنشیت‌نافع است و به درمان روماتیسم و چاقی کمک می‌کند.