ساختار سلولی و مواد تشکیل‌‌دهنده‌ی بدن چنان است که کمبود هریک از عناصر می‌تواند بیماری‌های خاصی در هر دو جنس مرد و یا زن را به‌وجود آورد. در کودکان کمبود روی سبب اسهال مزمن گردیده و استفاده از مکمل می‌تواند۱۰ تا۴۵درصد از این نوع بیماری را بکاهد. مصرف روزانه‌ی مکمل روی، شیوع بیماری و شدت اسهال‌های مزمن را ۲۵تا۴۰درصد کاهش می‌دهد و قادر خواهد بود تا از التهاب مزمن روده نیز جلوگیری نماید. بیماران با التهاب روده‌ای مزمن، میزان روی خون کمی دارند و نسبت به روی خوراکی واکنش متفاوتی نشان‌می‌دهند. در‌این موارد نیز مکمل روی در برطرف‌نمودن آسیب‌های جزئی مخاط‌روده نقش مهمی دارد.
همچنین روی در درمان اسهال شیلگوزی نیز مؤثر است. اخیراً در شیوع کنترل شده‌ای در گینه‌ی‌نو، نشان‌داده‌اندکه مکمل روی توانسته است بیماری مالاریا را نیز بیش‌از ۳۵درصد کاهش دهد.
در بیماران مبتلا به ایدز، به‌صورت متوالی کمبود روی مشاهده می‌شود و پیشرفت بیماری با کاهش غلظت روی و واکنش‌های فیتوهماگلوتینین (PHA) همراه است. از‌سوی‌دیگر غلظت زیاد روی در خون می‌تواند خاصیت ضدمیکروبی داشته باشد. ثابت شده‌است که دفعات کم ابتلا به عفونت ادراری در مردان در مواردی به‌دلیل ویژگی ضدمیکروبی روی موجود در منی آنهاست. علاوه‌بر این تأثیر عنصر روی بر سرماخوردگی معمولی ممکن‌است به دلیل افزایش غلظت این عنصر در مخاط بینی باشد که ممکن‌است توازن ساختاری اتصال ویروس را تغییر‌دهد. کمبود روی به سلول‌های اپیدرم نیز آسیب می‌رساند. همچنین در‌طول مدتی که بدن با کمبود روی مواجه است، آسیب به پوشش‌های اپی‌تلیالی روده‌ای و بافت ریوی نیز مشاهده می‌گردد. تحقیقات انجام‌شده درمورد انسان و حیوان نشان‌می‌دهند که کمبود روی از مقاومت بدن در‌برابر بیماری‌های عفونی می‌کاهد و آنها را نسبت به انواع گوناگون عوامل عفونت‌زا (باکتری، ویروس، قارچ) شامل: لیستریا، سالمونلا‌کاندیدا، مایکوباکتریوم توبرکولوزیس، اشریشیاکولی و بسیاری از ویروس‌ها آسیب‌پذیر می‌نماید. در‌یک آزمایش در یکی‌از مراکز تحقیق پزشکی در دانشگاه واشینگتن، در موش‌های دچار کمبود روی تعداد انگل‌های آنها ۳برابر شد. کمبود روی در حیوانات سبب مصونیت بیشتر کرم‌ها شده یا زمان دفع و خروج آنها از بدن حیوان را طولانی‌تر می‌کند. البته در دریافت مقادیر زیاد روی نیز مانند هر مکملغذایی دیگر باید به طول مدت استفاده از آن توجه‌داشت و دانست که در‌صورت مصرف زیاد روی، اختلال‌گوارشی و کاهش لیپوپروتئین با دانسیته بالا (HDL) پدیدار می‌گردد.
روی ارتباط نزدیک الکترونی با زنجیره‌های متعدد اسید‌آمینه دارد و قادر است تا با آنها و مخصوصاً با اتم‌های سولفور و نیتروژن در اسیدهای‌آمینه‌ی سیستئین و هیستیدین، فعل و انفعالات متعددی را انجام‌دهد. عنصر روی یک آنتی‌اکسیدان مهم است که سلول را از آسیب دیدن در‌برابر اثرهای بنیان‌های اکسیژنی در طول فعالیت سیستم ایمنی محافظت‌می‌نماید.در نهایت؛ در اشخاصی که از کمبود این عنصر رنج‌می‌برند نشانه‌های آزمایشگاهی کاهش ایمنی، آسیب‌های وارده به بویایی و چشایی، شروع شب‌کوری و تاری‌دید، آسیب‌های مغزی و کاهش‌حافظه و کاهش تولید اسپرم (ناباروری در مردان) دیده می‌شود. کمبود شدید این عنصر ازطریق کاهش شدید عملکرد سیستم ایمنی، سبب بروز عفونت‌های پوستی مکرر و آشکارشدن بیماری پسوریازیس در افراد دارای ژن این بیماری، بثورات‌پوستی کورک‌دار، اسهال، ریزش موهای‌سر و آسیب‌های روانی در افراد خاص می‌شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ۵ نمک روی را بی‌خطر دانسته است که شامل: سولفات‌روی، کلرور‌روی، گلوکونات‌روی، اکسید‌روی و استات‌روی می‌باشند.
اگرچه هیچ‌کدام از این ترکیبات روی که به‌وسیله‌ی FDA بی‌خطر شناخته‌شده را نمی‌توان به‌طور مستقیم به موادغذایی اضافه‌کرد ولی ارائه‌ی آنها به‌صورت دارویی از‌سال۱۹۸۰ به‌‌طرز چشمگیری افزایش‌یافته است؛ مانند: سولفات‌روی و اکسید‌روی. البته مهمترین مشکل نمک‌های روی مزه و طعم غیرقابل‌قبول آنهاست که تهوع و سوءهاضمه را به‌دنبال دارد. قابلیت عملکرد آنها بسیار مهم و شدیداً به‌میزان جذب آنها مرتبط می‌باشد. باید متذکر بود که ۳شیوه‌ی رایج برای رفع کمبود موادمغذی وجود دارد: مکملغذایی، غنی‌سازی موادغذایی، تعدیل و دگرگونی موادغذایی. مکملغذایی برای جوامعی مناسب است که وضعیت کمبود روی طی مدت کوتاهی جبران گشته و بهبود را به‌دنبال دارد و نیاز به این عنصر ازطریق موادغذایی عادی تأمین نمی‌شود. البته مقدار توصیه‌شده برای کودکان زیر ۵سال، ۵میلی‌گرم در روز و برای مردان دارای کمبود، ۱۵تا۲۰میلی‌گرم در روز است (برای کودکان با سوءتغذیه و اسهال مزمن ۴میلی‌گرم به‌ازای هرکیلوگرم وزن بدن است که به‌صورت مکمل داده‌می‌شود). غلظت روی در خون افرادی‌که سولفات‌روی مصرف می‌نمایند، بیشتر از افرادی است که اکسید‌روی استفاده‌می‌کنند. این بسیار مهم است چون هنگامی‌که برنامه‌ی غنی‌سازی موادغذایی را مورد‌توجه قرار‌می‌دهیم، باید میزان دسترسی زیستی به روی را نیز به‌همان میزان مورد‌توجه قراردهیم. توجه به اسیدهای‌آمینه و روی یعنی نقش روی بر‌آنها؛ بررسی‌های بیشتر در جهان نشان‌داده است کودکانی که سابقه‌ی سوءتغذیه و کمبود روی در بدن دارند، درمقایسه با آنهایی که این مشکل را ندارند از تست‌های هوشی ضعیف‌تر و نمرات کمتری برخوردار بوده‌اند و این موضوع نشان‌دهنده‌ی این‌است که عنصر روی ضروری‌ترین ماده‌ی‌غذایی برای رشد سیستم‌های اعصاب مرکزی محسوب می‌گردد.آنزیم‌های وابسته به روی در رشد مغز (حافظه) دخالت دارند. پروتئین‌های دارای روی در ساختار مغزی نوروترانسمیترها دخالت می‌کنند و واسطه‌های‌شیمیایی وابسته به این عنصر، به‌عملکرد حافظه در مغز مرتبط هستند.متالوتیونینI وII پروتئین‌هایی می‌باشند که در نورون‌های عصبی تولیدگشته و کمبود آنها مشکلات حافظه و یادگیری را پدیدمی‌آورد.
در دوران بارداری این عنصر بسیار مهم بوده و تعیین‌کننده‌ی سلامت نوزاد پس‌از زایمان و همچنین در دوره‌ی نوزادی می‌باشد. در بسیاری‌از کشورهای توسعه‌نیافته و یا در‌حال‌توسعه، در رژیم‌غذایی مادران‌باردار مراقبت از کمبود آهن به‌عمل‌می‌آید ولی درمورد عنصر روی که برای بقای مادر و نوزاد بسیار حائزاهمیت می‌باشد، اصلاً برنامه‌ای در‌نظر گرفته نشده‌است. معمولاً در ۸درصد از زنان باردار در بسیاری‌از کشورهای جهان به‌صورت عادی جذب روی در‌طی دوره‌ی بارداری کاهش‌‌یافته و تأثیرات این کمبود ماه‌ها بعد‌از‌تولد کودک و به‌صورت کاهش مصونیت بدن (سیستم‌‌ایمنی)، اختلالاتی در ذهن و یادگیری (حافظه) در او بروز خواهد کرد و سبب افزایش خطر مرگ‌ومیر و بیماری‌زایی به‌ویژه در‌طی ۱ماهگی (نوزادی) خواهدشد. میزان این عنصر در خون زنان با نوزادان سالم و زایمان طبیعی در دوره‌ی بارداری، بیشتر‌از زنانی بوده است که زایمان‌های غیرطبیعی با نوزادان غیرعادی از لحاظ هوشی و سیستم ایمنی دارند. همچنین غلظت روی در خون زنان باردار در هفته‌های۱۲و۳۶بارداری کاهش قابل‌ملاحظه‌ای می‌یابد و زنانی‌که این عنصر را به‌صورت خوراکی (مکمل) ۴۵میلی‌گرمی مصرف می‌نمایند، افزایش این عنصر را در سرم‌خون داشته و دارای نوزادان با وزن کامل در دوران بارداری نسبت به دیگر زنان می‌باشند. در سال‌های اخیر ثابت‌شده که کندی رشد داخل رحمی(IUGR) شدیداً به کاهش روی در بدن مادر باردار وابسته بوده و همچنین کمبود آن، زنان را در خطر زایمان زودرس قرارمی‌‌دهد.
مهمترین منابع روی در غذاها عبارتند‌از: انواع‌گوشت، ماهی‌ها، ماکیان، حبوبات و غلات. مقدار مورد نیاز روی برای بدن در هر‌دوره از زندگی حداقل ۱۵میلی‌گرم روزانه می‌باشد.
این نیاز در دوره‌های بارداری و شیردهی افزایش می‌یابد و به ۲برابر مقدار فوق می‌رسد.
ثبت نظر