یک روز ساعت پنج صبح، داشتیم به پارک قیطریه می‌رفتیم. به مقابل آپارتمانی چهار طبقه که رسیدیم، از طبقه سوم یا چهارم آنچنان صدای خر و پف و خرناسی را شنیدیم که اگر در جنگل راه می‌رفتیم، با تصور صدای خرس پا به فرار می‌گذاشتیم. دوستم گفت چه خواب خوبی دارد! گفتم نه چه خواب بدی دارد.
زیرا این خروپف می‌تواند احتمالاً پیک یک بیماری خطرناک باشد. در واقع چنین خرخری که می‌تواند نشانه‌ی کلاسیک آپنه‌ی خواب(وقفهی تنفسی حین خواب) باشد، از نظر پزشکی یک موضوع خطرناک و از نظر اجتماعی نیز بسیار مهم است.
البته خرخر، یکی از اختلال‌های نسبتاً شایع در سراسر جهان است که در تمامی موارد باید آن را موضوعی مهم و جدی تلقی کرد و به بررسی و درمان آن پرداخت.
کاهش اکسیژن و افزایش فشار خون و بزرگی قلب و افزایش خطر سکته‌ی قلبی تا ۳برابر و افزایش خطر سکته‌ی مغزی تا ۴برابر و مرگ ناگهانی در پی برخی از موارد وقفهی تنفسی در حین خواب، موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. وقفهی تنفسی در حین خواب یک حالت تهدیدکننده‌ی حیات است که باید درمان گردد. تحقیقاتی که چند ماه پیش در دانشگاهUCLA و دانشگاه ویسکانسین در ایالات متحده‌ی آمریکا در مورد روش‌های درمانی آپنه‌ی خواب انجام شد، رسیدگی و درمان جدی‌تر وقفهی تنفسی حین خواب را مطرح ساخت.
وقفهی تنفسی حین خواب یا آپنه‌ی خواب (Sleep Apnea)، اختلالی است که تنفس فرد را برای مدت کوتاهی در طول خواب قطع می‌کند. این وقفه ۱۰ تا ۳۰ثانیه طول می‌کشد و در موارد شدید، ممکن است در طی یک شب ده‌ها بار تکرار شود. همین وقفه‌های تنفسی در حین خواب، خطر سکته‌های قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد و خطر ابتلا به فشارخون بالا در افراد مبتلا به آپنه‌ی خواب درمان نشده را بیشتر می‌کند. در آپنه‌ی خواب، شخص احساس خفگی کرده و از خواب می‌پرد. بنابراین علاوه بر کاهش کیفیت خواب و احساس خستگی و خواب‌آلودگی شدید در طی روز بعد، احتمال ایجاد پرفشاری خون، نارسایی و حمله‌ی قلبی، آریتمی ضربان قلب، سکته‌ی مغزی، ناتوانی‌جنسی و کاهش کارایی و بازدهی فرد در تمامی زمینه‌ها افزایش می‌یابد.
وقتی فرد مبتلا به آپنه‌ی خواب نتواند در طول شب به راحتی بخوابد، در ساعات روز سرحال و آماده برای کار نخواهد بود. بدیهی است که این وضعیت خواب آلودگی و ناهوشیاری می‌تواند در کارهایی که نیاز به دقت و تمرکز دارد، خطرات جبران‌ناپذیری را ایجاد نماید. به این ترتیب بسیاری از تصادفات مرگبار نیز می‌تواند با آپنه‌ی خواب ارتباط داشته باشد. خواب‌آلودگی بیش از حد در ساعات بیداری که می‌تواند نشانه‌ی آپنه‌ی خواب انسدادی باشد، نشانه و موضوع مهمی است که در تمامی موارد زندگی اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد. البته علاوه بر خواب‌آلودگی در طی روز، نشانه‌هایی مانند تعریق شدید هنگام خواب، تکرر ادرار در شب، خشکی دهان و گلو و سردرد هنگام برخاستن از خواب، اشکال در تمرکز و یادگیری و یادآوری، تغییر رفتار و خلق و خوی و شخصیت فرد،احساس‌خستگی، تحریک‌پذیری و پرخاشگری و افسردگی نیز قابل توجه است.
آپنه‌ی خواب را می‌توان زیرعنوان آپنه‌ی خواب انسدادی (Obstructive sleep apnea) و آپنه‌ی خواب مرکزی(Central Sleep apnea) بررسی کرد. در آپنه‌ی خواب انسدادی، راه هوایی در بینی و حلق تا حدی یا به طور کامل مسدود می‌شود. انسداد بینی، پولیپ‌های بینی، سینوزیت مزمن، کام نرم بلند، لوزه‌های بزرگ، زبان بزرگ و یا وجود بافت بیش از حد در راه تنفسی می‌تواند عامل چنین وقفهی تنفسی در خواب شود. در شکل بالا می‌توان تفاوت تنفس طبیعی در حین خواب و آپنه‌ی خواب انسدادی را مشاهده نمود.
آپنه‌ی خواب مرکزی زمانی بروز می‌کندکه ساقه‌ی مغز در ناحیه‌ای از مغز که تنفس را کنترل می‌کند، به دلایلی مانند عفونت یا سکته‌ی مغزی آسیب دیده باشد؛ البته در بررسی وقفهی تنفسی در حین خواب باید به آپنه‌ی خواب مختلط یا ترکیبی از آپنه‌ی خواب انسدادی و مرکزی (Mixed sleep apnea) نیزتوجه داشت.
این نکته را نیز باید در نظر داشت که آپنه‌ی خواب در نزد مردان شایع‌تر از زنان است. با توجه به آناتومی راه‌های تنفسی و نقش هورمون‌های مردانه، می‌توان اثر محافظتی هورمون‌های زنانه را در میزان شیوع آپنه‌ی خواب مورد توجه قرار داد. البته پزشکان متخصص، به‌ویژه متخصصان گوش و حلق و بینی می‌توانند با معاینات و بررسی‌های لازم و نیز براساس نتایج پلی‌سونوگرافی و حسگرهای مختلف به بیماران کمک کنند و از میزان خطرات ناشی از وقفهی تنفسی در حین خواب بکاهند. امّا خود بیماران نیز می‌توانند با رعایت رژیم غذایی مناسب، از وزن خود که عامل مؤثری در تنگ‌ترشدن راه تنفسی فوقانی و تشدید خروپف است، بکاهند و از خُرخُرهای سبک پیشگیری نمایند. اجتناب از خوردن غذاهای پرحجم و سنگین و عدم استفاده از آرام بخش‌ها و خواب آورها پیش از خواب، طاق‌باز نخوابیدن، سیگار نکشیدن به ویژه پیش از خواب و خوابیدن به پهلو، از راه‌های مؤثر درکاهش خروپف‌های ساده است. توصیه شده است که اشخاص مبتلا به اختلال خواب قبل از به خواب رفتن، چندبار آب دهان خود را قورت دهند زیرا در برخی از افراد ممکن است هنگام خوابیدن، آب دهان در پشت حنجره جمع شود و مانع تنفس گردد.
ثبت نظر