شماره ۱۰۵۵

بینشی جدید در کم‌کاری تیروئید

دکتر ایرج ایرانزاد - فوق تخصص غدد کودکان

کم‌کاری تیروئید ـ وضعیتی که حدود ۱۰‌میلیون انسان را در آمریکا تحت‌تأثیر قرار‌داده است ـ ممکن‌است منجر به پروتکل‌های درمانی جدید برای بیماری‌، به‌ویژه در‌بین حدود ۱۵درصد از بیمارانی شود که درمان‌های استاندارد برای آنها کم اثر هستند.

محققان یافته‌های خود را درآغاز سال جدید با دو‌مقاله در مجله‌ی تحقیقات بالینی(JCI) و مجله‌ی اندوکرینولوژی و متابولیسم بالینی (JCEM) منتشر کردند.

کم‌کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده‌ی‌تیروئید در تولید مقادیر کافی از دو هورمون تیروکسین (معروف به T4) و شکل فعال‌تر آن T3، با شکست مواجه ‌شود. این وضعیت ممکن‌است باعث مشکلات سلامت از‌جمله اضافه‌وزن‌، خستگی و وضعیتی که به آن «مغز مه‌آلود» (Foggy brain) گفته می‌شود، گردند.

درمان استاندارد به‌مدت چند دهه‌، یک مکمل‌T4 روزانه به‌نام لووتیروکسین بوده‌است. T4 به‌محض جذب در بدن تبدیل به T3‌شده و از لحاظ تئوری، میزان T3‌خون را کاملاً نرمال می‌سازد. با‌این‌حال‌، پزشکان به پاسخ این معما نرسیده‌اند که چرا این نوع درمان در رفع همه‌ی نشانه‌ها در 1۵درصد از بیماران با شکست مواجه می‌شود.

این معما تا‌حد زیادی حل نشده باقی‌مانده است زیرا کارآیی درمان‌های موجود برای کم‌کاری تیروئید، بر گزارش‌های عینی بیماران از چگونگی احساس آنها تأکید‌می‌کند. بیماران مبتلا به تیروئید نرمال ممکن‌است علائمی مشابه نشانه‌های کم‌کاری تیروئید را تجربه‌کنند اما این مشکل به علل دیگر، مثل سندروم بعد‌از یائسگی یا افسردگی ایجاد شده‌است.

بررسی منتشر‌شده در JCI روی موش‌هایی که غده‌ی‌تیروئید آنها برداشته‌شده بود انجام‌شد که تغییرات اساسی سلولی، مبنی‌بر نرمال‌نشدن کامل میزان T3 در گردش‌خون به‌وسیله‌ی لووتروکسین را به‌تنهایی شرح‌می‌دهد. علاوه‌بر‌این بررسی فوق نشان‌می‌دهد که میزان T3 گردش‌خون و کم‌کاری تیروئید را زمانی می‌توان به‌طور کامل تصحیح‌کرد که رژیم لووتیروکسین با تجویز (‌T3 (T4+T3 تکمیل شود.

آنها دریافتند برخی‌از موش‌هایی که فقط لووتیروکسین دریافت می‌کردند میزان کلسترول بالاتری در خون نسبت به موش‌هایی که ترکیبی‌از ‌T4‌و‌T3‌ دریافت‌می‌کردند را داشتند. آنها همچنین نشانه‌های کم‌کاری تیروئید را در مغز خود داشتند که به‌طور بالقوه‌ای مغز مه‌آلود (FB) را که علامت رایج کم‌کاری تیروئید است، توضیح می‌دهد. بنابراین درمان ترکیبی‌، عملکرد نرمال هورمون تیروئید را در ارگان‌های مختلف بدن مثل مغز، کبد و همچنین ماهیچه‌های اسکلتی که غالباً تحت‌تأثیر کم‌کاری تیروئید قرارمی‌گیرند فراهم نمود.

دکتر آنتونیو بیانکو، رئیس بخش اندوکرینولوژی و متابولیسم  دانشگاه شیکاگو اظهار‌می‌دارد:‌ «بیماران دچار کم‌کاری تیروئید همگی یکسان نیستند. برخی‌از آنها با درمان ترکیبی درمان می‌شوند و برخی دیگر خیر. چالش‌ پیش‌رو شناسایی این افراد و شناخت چگونگی وجود این تفاوت‌هاست».

این نکته در بررسی منتشر‌شده در JCEM، روشن‌شده که در آن محققان چند شکل رایج جهش ژنتیکی را در آنزیمی معروف به D2 کشف‌کردند که T4 را به T3 تبدیل می‌کند. در بررسی قبلی‌، بیماران دچار کم‌کاری تیروئید با این پلی‌مرفیسم، درمان ترکیبی را ترجیح می‌دادند که باعث شد بیانکو و تیم او رابطه‌ی بین این پلی‌مرفیسم و شکست درمان استاندارد برای کم‌کاری تیروئید را کشف کنند.

محققان با کار روی مغز حدود ۱۰۰ اهدا‌کننده‌ی جسد دریافتند که در بعضی ژن‌های تحت‌تأثیر این پلی‌مرفیسم آنزیم‌D2، تمایل به تجمع در یک جزء سلولی دارد که به‌طور طبیعی حاوی‌D2 نمی‌باشد.

این تجمع غیر‌طبیعی‌‌D2 به‌همان‌صورت که در مغز بیماران مبتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مثل بیماری‌ هانتینگتون مشاهده می‌شود، مانع عملکرد طبیعی سلول می‌گردد.

دکتربیانکو معتقد است:‌ پلی‌مرفیسم D2 یک عامل خطر برای بیماری نورودژنراتیو محسوب می‌شود که می‌تواند هنگام ابتلای این بیماران به پرکاری تیروئید بدتر ‌گردد.

خوشبختانه‌، درمان این وضعیت ممکن‌است امکان‌پذیر باشد.«‌برخی‌از ژن‌هایی که تحت‌تأثیر پلی‌مرفیسم‌D2 قرار‌می‌گیرند، نشانه‌ی استرس اکسیداتیو هستند».«‌هنگامی‌که سلول‌های حاوی پلی‌مرفیسم D2 را با ماده‌ی خنثی‌کننده‌ی استرس اکسیداتیو مواجه کردیم‌، بیان ژن‌ها نرمال شد».

این پژوهشگر می‌افزاید‌: ‌«‌یافته‌های مربوط به پلی‌مرفیسم ‌D2، در‌صورت تأیید با بررسی‌های آتی، توضیح می‌دهند چرا همه‌ی بیماران دچار کم‌کاری تیروئید یکسان نیستند و برخی یک یا چند عامل خطر اضافی برای کاهش ادراک (decreased cognition) دارند». به‌نظر‌می‌رسد به‌کارگیری روش درمان اختصاصی (Personalized medicine) در‌فردی‌که گرفتار کم‌کاری تیروئید‌شده، ممکن‌است این اطمینان را بدهد که درمان در ۱۰۰ ‌درصد بیماران مؤثر خواهد بود.

 

تعداد بازدید : 1609

ثبت نظر

ارسال