کبد چرب و درمان آن

تجمع بیش‌از اندازه تری‌گلیسیریدها و چربی‌ها در بافت‌کبد (Hepatic Steatosis (Fatty Liver یا کبد چرب نام‌دارد. به‌طور‌طبیعی حضور 5تا10درصد چربی در بافت‌کبد طبیعی است اما اگر از این میزان بیشتر شود، نشانه شروع این بیماری تلقی‌می‌گردد.درحال‌حاضر نزدیک به ۴۰ درصد از مردم ایران مبتلا به گریدهای مختلف کبدچرب هستند که این آمار بیانگر شیوع بالای این بیماری می‌باشد.

انواع کبد چرب:

۱ـ کبدچرب الکلی (Alcoholic liver disease (ALD

۲ـ کبدچرب غیرالکلی (Nonalcoholic fatty liver disease(NAFLD

یک نوع نادر از کبدچرب نیز وجود دارد که ممکن‌است در طول بارداری برای مادر ایجادشود. علت این مشکل به احتمال زیاد مربوط به بالابودن هورمون‌ها درطی این دوره می‌باشد که درموارد شدید ممکن‌است منجر به نارسایی‌کبد شده و در موارد دیگر معمولاً پس‌از زایمان به‌حالت نرمال برمی‌گردد.

دلایل بروز کبد چرب:

1ـ کاهش بتا اکسیداسیون میتوکندریایی اسیدهای چرب.

2ـ افزایش سنتز اسیدهای چرب درکبد یا افزایش ورود اسیدهای چرب به آن.

3ـ اختلال خروج تری‌گلیسیرید و VLDL.

به‌نظر می‌رسدکه این بیماری ارتباطی نزدیک با برخی‌از بیماری‌های متابولیک نظیر چاقی مخصوصاً چاقی شکمی، افزایش‌کلسترول و تری‌گلیسریدخون و دیابت دارد. عادات و رفتارهای نادرست بسیاری ایجادکننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم‌ترین آن ها مصرف‌الکل و مشروبات‌الکلی، مصرف موادغذای چرب، اضافه وزن، نداشتن فعالیت بدنی‌سالم و ورزش، سوء‌تغذیه، فشار‌خون بالا، بارداری  و مصرف برخی از داروها می‌باشند. همچنین کاهش‌وزن شدید و یکباره و داشتن زمینه ‌فامیلی نیز ممکن‌است منجربه این بیماری‌شود. بیماری‌های زمینه‌ای نظیر کیست‌های‌تخمدان، هایپوتیروئیدی، دیابت ‌و هایپرتری‌گلیسیریدمیا، جزو عوامل‌خطرساز این بیماری محسوب‌می‌شوند.

• تشخیص و درمان کبد چرب:

کبدچرب معمولاً تا سال‌ها هیچ نشانه بالینی ندارد اما درموارد شدید ممکن‌است با نشانه‌هایی نظیر خستگی زودهنگام، ضعف، کاهش‌اشتها، حالت تهوع و درمواردی درد سمت راست و بالای محوطه شکمی و بزرگ‌شدن کبد در معاینه همراه باشد.

کبدچرب از‌نظر شدت معمولاً در سه گرید یک ‌و ‌دو و سه طبقه‌بندی می‌شود. در گرید یک، تجمع‌کم چربی در بافت مشاهده‌می‌گردد و معمولاً آنزیم‌های کبدی در‌این گرید نرمال می‌مانند. شیوۀ تشخیص کبدچرب به روش های زیر است:

۱ـ آزمایش خون:

بالابودن آنزیم‌های کبدی ALT  وAST

۲ـ سونوگرافی:

تصویرتجمع چربی

۳ـ بیوپسی:

میزان آسیب و تخریب سلول‌ها را نشان‌می‌دهد.

• دارودرمانی کبد‌چرب‌:

پس‌ازگذشت سال‌ها از تشخیص و شناخت این بیماری، خط اول درمان، همچنان تغییر سبک‌زندگی شامل کاهش‌وزن، رژیم‌غذایی‌سالم، ورزش و ترک‌سیگار است.

میزان کاهش ۱۰درصد ازکل‌ وزن بدن ایده‌آل است ولی برای شروع، کاهش ۳ تا ۵ درصد از وزن بدن توصیه‌می‌شود. (به‌عنوان‌مثال ۴کیلوگرم کاهش وزن برای یک فرد ۸۰کیلویی).
در رژیم غذایی‌درمانی، اولین توصیه حذف روغن‌های مایع و جامد برای پخت‌و‌پز و استفاده از روغن‌زیتون و کنجد و همینطور حذف‌قند و کربوهیدرات‌های صناعی، نوشابه و انواع آبمیوه‌های مصنوعی،کیک و شیرینی و جایگزین‌کردن آن ها با مغزهایی مانند بادام، گردو، فندق و پسته و افزایش مصرف میوه وسبزیجات می‌باشد.

ورزش‌منظم حداقل ۱۵۰دقیقه درهفته مانند قدم‌زدن، دوچرخه‌سواری و...حتی اگر سبب‌ کاهش‌وزن نشود، در درمان‌ کبدچرب غیرالکلی مؤثر است.

تاکنون FDA برای درمان کبدچرب غیرالکلی دارویی را تأیید نکرده‌است اما برخی از داروها در بررسی‌ها، اثرات امیدوارکننده‌ای داشته‌اند.

درمیان داروهای بررسی‌شده؛ فرآورده‌های کاهنده‌وزن، حساس‌کننده‌های‌گیرنده انسولین، داروهای کاهنده چربی‌خون، آنتی‌اکسیدان‌ها، نمک‌های صفراوی و کوآنزیم‌های بهبوددهنده ترانسفر اسیدهای‌چرب به‌چشم می‌خورند که بهترین آن ها دسته دارویی تیازولیدیندیون‌ها با مکانیسم اثر بر اکسیداسیون اسیدهای‌چرب می‌باشد.

درکنار موارد فوق، فرآورده‌های پروبیوتیک‌ و داروهای کاهنده‌وزن، گزینه‌های کمکی درمانی خواهند بود.

ویتامین‌E:

به‌صورت تئوری مصرف ویتامین‌E و دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها به محافظت از کبد در‌برابر التهاب وآسیب ایجادشده کمک‌می‌کند. دوز پیشنهادی ویتامین‌۸۰۰E واحد در روز است. در گایدلاین درمانی کبدچرب غیرالکلی و غیردیابتی ۸۰۰ واحد در روز ویتامین‌E قابل تجویز است.

متفورمین:

دربسیاری‌از بررسی‌ها، تأثیرمثبت متفورمین روی کبدچرب ازطریق کاهش مقاومت به انسولین و آمینوترانسفرازها مشاهده شده‌است. همچنین بررسی‌ها نشان‌داده‌‌اند که اثر متفورمین بربهبود آمینوترانسفرازها، از ویتامین‌E و یا رژیم‌غذایی به‌تنهایی بیشتر است. در این بررسی‌ها دوزمصرفی گروهی که متفورمین گرفتند ۲گرم درروز و گروه ویتامین‌۸۰۰E  واحد در روز بوده است.

با این وجود اخیراً متاآنالیز انجام‌شده درمورد اثربخشی متفورمین، نشان‌داده‌است که مصرف ۶ تا ۱۲ ماهه متفورمین اثری بر هیستولوژی کبد نداشته و بنابراین درحال‌حاضر براساس گایدلاین‌های جدید، تجویز متفورمین به‌تنهایی و به‌عنوان رژیم تک‌دارویی برای درمان کبدچرب توصیه‌نمی‌شود.

امگا3 :

مصرف امگا3 خصوصاً در بیماران NAFLD با هایپرتریگلیسریدمیا توصیه‌می‌شود.

بیماران مبتلابه NAFLD بیشتر درمعرض آسیب‌کبدی ناشی از دارو مانند استاتین‌ها هستند. بنابراین پایش جدی این بیماران توصیه می‌شود.

در کودکان مبتلا به کبدچرب، تجویز متفورمین توصیه نمی‌شود و درعوض تجویز ۸۰۰ واحد در روز ویتامین‌E مؤثرتر به‌نظر می‌رسد.

درکودکان مبتلابه گرید۲ و بالاتر کبدچرب، بیوپسی کبد جهت بررسی هیستولوژیک توصیه‌می‌شود.

آتروواستاتین:

در درمان دیسلیپیدمیا در بیماران کبدچرب غیرالکی مؤثر بوده و به بهبود روند درمان کمک‌می‌کند.

• اثربخشی دارودرمانی گیاهی:

بررسی‌های بسیاری اثربخشی این داروها را برکاهش ALT و AST و آلکالین فسفاتازسرمی و همچنین بهبود وضعیت اولتراسوند نشان می‌دهند. با این وجود همچنان تحقیقات بیشتری برای اثبات این ادعا مورد نیاز است.

داروهای موجود در بازار دارویی ایران:

لیورگل ۱۴۰ و ۷۰ میلی‌گرمی؛ میزان مصرف ۱۴۰میلی‌گرم ‌۳بار در روز حداقل برای ۲ماه.

قرص لیورگل حاوی عصاره خشک خارمریم (Silybum marianum) و حاوی۷۰  و‌ ۱۴۰میلی‌گرم سیلی‌مارین به‌عنوان ماده مؤثره می‌باشد.

قـرص هپاتوهیــل شامل برگ و سرشاخه‌های درخت‌ مــو (Vitis vinifera) و گیاه توت‌فرنگی (Fragaria vesca) بوده و استانداردشده براساس وجود ۶۲ میکروگرم سیانیدین3ـ گلیکوزید در میانگین هر قرص است.

اثربخشی:

تحریک متابولیسم کبدی مزمن و درمان کمکی اختلالات کبد مانند انواع هپاتیت به‌ویژه هپاتیت‌B  و اگزما واریس و هموروئید.

 میزان مصرف یک تا دوقرص۳ بار درروز قبل‌از هروعده غذایی و میزان مصرف حداقل برای 4هفته می‌باشد.

 LIV.52 قرص حاوی گیاهان  Capparis Spinosa , Cichorium Intybus, Mandur Bhasma, Solanum Nigrum, Terminalia Arjuns, Cassia Occidentalis, Achillea Millefolium, Tamarix Gallica بوده و میزان مصرف روزانه ۱‌تا‌۲عدد در روز می‌باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.