زوال تأسف‌برانگیز زمان سالخوردگی و تأثیر آن در عملکرد بدن، متأسفانه امری اجتناب‌ناپذیر بوده و زوال‌عقل کمتر از سیر‌نزولی سایر بخش‌های بدن قابل‌لمس است.اما زوال‌شناختی (Cognitive Decline) قابل پیش‌بینی نبوده و سرعت پیشرفت این بیماری از فردی‌به‌فرد دیگر بسیار متفاوت است.برخی تقریباً هیچ تغییری را نشان‌نمی‌دهند، این درحالی است که برخی دیگر اختلال شدیدی را نشان می‌دهند که عامل اصلی این تفاوت‌ها نورولوژیک ناشناخته می‌باشد. اما همچنان تاثیر ورزش بر زوال عقل و حتی سایر بیماری ها بر ما آشکار است.
عامل نوروتروفیک مشتق از مغز:
عامل نوروتروفیک مشتق از مغز (Brain-Derived Neurotropis Factor:BDNF) نوعی فاکتور رشد است که در مغز و سیستم عصبی محیطی به‌وفور یافت‌می‌شود. همان‌طور‌که از نامش مشخص‌است، این فاکتور به رشد سلول‌های عصبی و سیناپس‌های جدید کمک‌کرده و نورون‌های موجود را حمایت می‌نماید. بخش عمده‌ی سیستم‌عصبی پستانداران پیش‌از تولد ایجاد می‌شود، به‌غیراز بخش‌هایی از مغز که قادر به ایجاد سلول‌های عصبی جدید در فرآیندی به‌نام Neurogenesis هستند. BDNF یکی‌از عاملان اصلی ایجاد ماده‌ی جدید مغزی (New Brain Matter) است. تحقیقات نشان‌داده که وجود BDNF در شماری از فرآیندهای مهم مغزی نظیر نگهداری از حافظه‌ی بلندمدت ضروری‌است.
موش‌هایی که بدون توانایی ساخت پروتئین BDNF متولد می‌شوند، ناهنجاری‌های عصبی دارند و بلافاصله پس‌از تولد می‌میرند. در‌مقابل، اگر BDNF به بطن جانبی موش بالغی تزریق شود، نورون‌های جدیدی در جسم مخطط، سپتوم، تالاموس و هیپوتالاموس به‌وجود‌می‌آیند. نقش فاکتور BDNF در حافظه و محفاظت و ایجاد سلول‌های عصبی سبب‌شد تا به نخستین مورد (کاندید) مناسب برای تحقیقات در زمینه‌ی کاهش‌شناختی تبدیل‌گردد که در بیشتر مغزهای سالخورده به چشم می‌خورد.
مقاله مرتبط: ورزش کرن روند تخریب مغز ناشی از بیماری آلزایمر را کُند می کند
ورزش راه درمانی برای زوال‌شناختی:
دراین تحقیق ۵۳۵ فرد با میانگین سنی ۸۱سال تا زمان مرگشان (به‌طور متوسط ۶سال) مورد پیگیری قرارگرفتند و هر‌سال مهارت‌های مختلف شناختی و حافظه‌ی آنان ارزیابی‌شد تا تأثیر سن را بر هوش آن ها روی نمودار نشان‌دهند. پس‌از مرگ، این افراد کالبدشکافی شدند و سطوح ژنی که برای BDNF موجود در مغز کدگذاری شده بود، اندازه‌گیری شدند. یک نورولوژیست، مدارک پزشکی شرکت‌کنندگان را بررسی‌نمود و آن ها را (چه زوال‌عقلی، اختلال‌شناختی خفیف داشتند و چه فاقد این بیماری بودند) رده‌‌بندی‌کرد.
نتایج نشان‌دادند شرکت‌کنندگانی که BDNF بیشتری در مغزشان داشتند، به‌مدت طولانی‌تری عملکرد شناختی (Cognitive Function) را حفظ کردند. سرعت زوال افرادی با بیش‌از ۱۰درصد BDNF ۵۰ درصد کندتر از افرادی بود که سطوح BDNF مغزشان پایین‌تر از ۱۰درصد بود.
بیماری آلزایمر مارکرهایی به‌نام پلاک (Plaque) و نوعی درهم‌پیچیدگی (گوریدگی) (Tangle) در مغز ایجاد‌می‌کند که تصور‌می‌شود تأثیر منفی بر عملکرد شناختی دارند. این تحقیق نشان‌داد افرادی‌که بیشترین میزان BDNF را دارا هستند، تأثیر این نشانگرها را بر زوال‌شناختی تا ۴۰درصد کاهش‌می‌دهند. این ارتباط در افرادی‌که نشانه‌های پاتولوژی بیماری آلزایمر در مغز آن ها بیشتر وجودداشت، قویتر از سایرین بود.
این امر حاکی از آن است که سطح بالای پروتئین ناشی‌از بیان ژن BDNF می‌تواند بافر(Baffer) یا اندوخته‌ای را برای مغز فراهم سازد و از آن در‌برابر اثرمخرب پلاک‌ها و درهم‌پیچیدگی‌ها (که به‌عنوان بخشی‌از بیماری آلزایمر در مغز تشکیل شده‌اند) محافظت‌کند. این بررسی به هیچ‌وجه شواهدی قطعی مبنی بر نقش BDNF در زوال عقلی ارائه‌نمی‌دهد و تحقیقات بیشتری باید در‌این‌زمینه صورت‌گیرد. اگر BDNF فاکتور مهمی نباشد، رویکردهای افزایش میزان BDNF در مغز مانع بعدی است که باید از سر راه برداشت. به‌طور قابل‌توجه شواهدی وجود دارد که حاکی از افزایش میزان BDNF خون در‌طول ورزش است. اما دراین مرحله مشخص نیست که چطور سطوح‌خونی BDNF بر سطوح مغزی آن تأثیر می‌گذارد. چنانچه ارتباطی قوی بین این‌دو وجود داشته باشد، علم بی‌گمان می‌تواند نشان‌دهد؛ عاملی‌که به‌سادگی فعال‌می‌شود، می‌تواند مانع ابتلا به آلزایمر شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.
مطالب مرتبط
ثبت نظر