نشانه‌ها ،علل، عوارض ، پیشگیری و درمان سکته مغزی

سکته مغزی هنگامی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به قسمتی از مغز انسان قطع یا کاهش یابد که مانع رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به بافت مغز می‌شود. در نتیجه در طی چند دقیقه سلول‌های مغزی از بین می‌روند. سکته مغزی شرایط اورژانسی در پزشکی است و درمان سریع آن ضروری می‌باشد. اقدامات زودهنگام می‌توانند آسیب مغزی و سایر عوارض را کاهش دهند. درمان‌های مؤثر نیز می‌توانند به پیشگیری از ناتوانی‌های ناشی از سکته مغزی کمک کنند.

◄ نشانه‌ها ، علل ، عوارض ، پیشگیری و درمان سکته مغزی :

توجه به برخی از گزینه‌های درمانی ، هنگامی که بلافاصله پس از آغاز سکته مغزی ارائه می‌شوند در روندهای آتی موثرتر خواهند بود.

◄ نشانه‌های بروز سکته مغزی :

علائم و نشانه‌های سکته مغزی عبارتند از:

• دشواری در صحبت کردن و درک آنچه دیگران می‌گویند.

سردرگمی، کلمات را شیوا ادا شده و یا در گفتار مشکل داشته باشد.

• فلج یا بی‌حسی صورت، بازو یا پا.

ممکن است شخص دچار بی‌حسی، ضعف یا فلج ناگهانی در صورت، بازو یا پا گردد. این بی‌حسی اغلب فقط در یک طرف بدن تاثیرگذار است. در این لحظه سعی گردد همزمان هر دو بازوی خود را بالای سر خود ببرید. اگر یکی از بازوان شروع به افتادن نماید، ممکن است دچار سکته مغزی شده باشید. همچنین، ممکن است هنگام تلاش برای لبخند زدن یک طرف دهان بیافتد.

• مشکل در دیدن با یک یا هر دو چشم.

ممکن است به طور ناگهانی تاری یا سیاهی دید را در یک یا هر دو چشم تجربه کنید و یا ممکن است همه چیز را دوتایی ببینید.

• سردرد.

سردرد ناگهانی و شدید که ممکن است همراه با استفراغ، سرگیجه یا تغییر هوشیاری باشد که نشانگر سکته مغزی است.

• مشکل در راه رفتن.

ممکن است تعادل خود را ازدست داده و تلوتلو بخورید. همچنین ممکن است دچار سرگیجه ناگهانی یا از بین رفتن هماهنگی حرکات بدنتان شوید.

در صورت مشاهده هرگونه علائم یا نشانه‌های سکته مغزی، حتی اگر به نظر می‌رسد که این نشانه‌ها گذرا هستند و یا به طور کامل از بین می‌روند، فورا به پزشک مراجعه کنید. زود فکر کنید و موارد زیر را انجام دهید:

• صورت. از شخص بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورتش می‌افتد؟
• بازوان. از شخص بخواهید که هر دو بازوانش را بالا ببرد. آیا یک بازوی به سمت پایین می‌رود؟ یا اینکه یک بازو را نمی‌توانید بالا بیاورید؟
• گفتار. از شخص بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا نمی‌تواند شیوا سخن بگوید و یا عجیب حرف می‌زند؟
• زمان. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

◄ علل بروز سکته مغزی :

سکته مغزی به دو دلیل اصلی رخ می‌دهد:

1. شریان مسدودشده یا سکته‌مغزی‌ایسکمیک(ischemic stroke)
2. نشت یا ترکیدن رگ خونی یا سکته مغزی هموراژیک (hemorrhagic stroke).
در برخی از افراد نیز ممکن است در جریان خون به مغزشان اختلال موقتی وجود داشته باشد که به‌عنوان حمله ایسکمی گذرا ( transient ischemic attack:TIA) شناخته شده است و با نشانه‌های پایداری همراه نیستند.

▪ سکته مغزی ایسکمیک چیست ؟

سکته مغزی ایسکمیک(ischemic stroke) شایع‌ترین نوع سکته مغزی است. هنگامی‌که رگ‌های خونی مغز تنگ یا مسدود شوند این اتفاق رخ می‌دهد و سبب کاهش شدید جریان خون (ایسکمی) می‌شود. رگ‌های خونی مسدودشده یا تنگ‌شده در اثر رسوبات چربی در یا لخته شدن خون یا سایر بقایای خونِ موجود در جریان خون ایجاد می‌شوند و در مسیر رگ‌های خونی مغز قرار می‌گیرند.
برخی از پژوهش‌های اولیه نشان می‌دهند که عفونت ناشی از کووید-19 ممکن است یک علت احتمالی بروز سکته مغزی ایسکمی باشد، اما پژوهش‌های بیشتری در این راستا نیاز است.

▪ سکته مغزی هموراژیک چیست ؟

سکته مغزی هموراژیک هنگامی رخ می‌دهد که رگ خونی در مغز نشت وجود داشته باشد و یا دچار پارگی شود. خونریزی مغزی ممکن است از شرایط متعددی ناشی گردد که بر رگ‌های خونی تأثیرگذارند.

عوامل مرتبط با سکته مغزی هموراژیک عبارتنداز:

• فشار خون بالا و کنترل‌نشده
• درمان بیش از حد با رقیق‌کننده خون (ضد انعقاد خون-anticoagulants)
• تورم نقاط ضعیف در دیوارۀ رگ‌های خونی (آنوریسم)
• تروما (مانند تصادف‌های رانندگی)
• تجمع پروتئین در دیوارۀ رگ‌های خونی که به تضعیف دیوارۀ رگ (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی-cerebral amyloid angiopathy) منجر می‌شود.
• سکته مغزی ایسکمی که به خونریزی منجر می‌شود.
از دلایل کمتر شایع در خونریزی‌های مغزی، پارگی گره‌های(Tangle) غیرطبیعی رگ‌های خونی با دیواره‌های نازک (ناهنجاری شریانی-arteriovenous malformation) است.

▪ حمله ایسکمی گذرا چیست ؟

حمله ایسکمی گذرا (TIA) ( که گاهی‌اوقات به عنوان سکته خفیف مغزی نیز شناخته می‌شود) یک دوره موقتی از نشانه‌های مشابه با علائم موجود در سکته مغزی است. حمله ایسکمی گذرا ( TIA) منجر به آسیب دائمی نمی‌شود. آنها در اثر کاهش موقتی خون در بخشی از مغز ایجاد می‌شوند که ممکن است به مدت حداقل پنج دقیقه طول بکشد.

TIA مانند سکته مغزی ایسکمی، هنگامی رخ می‌دهد که لخته یا بقایای موجود در جریان خون سبب کاهش یا انسداد جریان خون به بخشی از سیستم عصبی گردد .
اگر تصور می‌کنید که به حمله ایسکمی گذرا مبتلا شده و یا علائم‌تان بهبود یافته، بلافاصله از فوریت‌های پزشکی کمک بخواهید. تنها بر اساس این نشانه‌ها نمی‌توان گفت که آیا به سکته مغزی یا TIA مبتلا شده‌اید و یا خیر. اگر دچار TIA شده‌اید؛ بدان معنی است که شریان تا حدی مسدود و یا تنگ شده است که به رگ‌های مغزی آسیب می‌رساند. بروز حمله ایسکمی گذرا، احتمال ابتلا به سکته مغزی کامل را در آینده افزایش می‌دهد.

◄ عوامل خطرزا در بروز سکته مغزی :

عوامل زیادی می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند. عوامل خطر سکته مغزی قابل‌درمان شامل موارد زیر است:

▪ عوامل خطرآفرین سبک زندگی :

• اضافه وزن یا چاق بودن
• عدم تحرک بدنی
• مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل‌
• استفاده از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و متامفتامین

▪ عوامل خطرآفرین پزشکی :

• فشار خون بالا
• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود دخانیات دیگران
• کلسترول بالا
• دیابت
• آپنه انسدادی خواب
• بیماری‌های قلبی عروقی از جمله نارسایی قلبی، نقایص قلبی، عفونت قلبی یا ضربان قلب غیرطبیعی مانند فیبریلاسیون دهلیزی
• سابقه شخصی یا خانوادگی در سکته مغزی، حمله قلبی یا حمله ایسکمی گذرا
• ابتلا به کووید-19

سایر عوامل مرتبط با خطر سکته مغزی عبارتند از:

• سن- افراد 55 سال و بالاتر بیشتر از افراد جوان با خطر سکته مغزی مواجه هستند.
• نژاد- آمریکایی‌های آفریقایی(سیاه‌پوست) نسبت به نژادهای دیگر با خطر بالاتری از ابتلا سکته مغزی مواجه هستند.
• جنسیت- خطر ابتلا به سکته مغزی در مردان بیشتر از زنان است. اغلب خانم‌ها در هنگام ابتلا به سکته مغزی از سن بالاتری برخوردار هستند و بیشتر از مردان در معرض مرگِ ناشی از سکته مغزی هستند.
• هورمون‌ها- استفاده از قرص‌های ضدبارداری یا هورمون‌درمانی‌ها که شامل استروژن است و خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

◄ عوارض بروز سکته مغزی :

با توجه به اینکه چه مدت‌زمان جریان خون به مغز نرسیده است و اینکه کدام قسمت تحت تأثیر قرار گرفته است، سکته مغزی ممکن است سبب ناتوانی موقت یا دائمی شود.

عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فلج شدن (Paralysis ) یا از دست دادن قدرت حرکت عضلات.

ممکن است در یک طرف بدن دچار فلجی شوید و یا کنترل عضلات خاصی مانند عضلات یک طرف صورت یا یک بازوی خود را از دست بدهید.

• مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن.

سکته مغزی ممکن است بر کنترل عضلات دهان و گلو تاثیرگذار باشد و صحبت کردن شیوا، بلع یا خوردن را دشوار خواهد کرد. همچنین ممکن است مهارت‌های زبانی از جمله صحبت کردن یا درک گفتار، خواندن یا نوشتن دشوار شود.

• از دست دادن حافظه یا اشکال در تفکر.

بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند از دست دادن حافظه را تجربه می‌کنند. از عوارض دیگر اشکال در تفکر، استدلال، قضاوت و درک مفاهیم می‌باشد.

• مشکلات عاطفی.

افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند یا ممکن است دچار افسردگی شوند.

• درد .

ممکن است در قسمت‌هایی از بدن که متاثر از سکته مغزی بودند، درد، بی‌‌حسی یا سایر احساسات غیرمعمول رخ دهد. به‌عنوان نمونه، اگر سکته مغزی سبب شود که در بازوی سمت چپ حسی نداشته باشید، ممکن است در آن بازو احساس سوزن سوزن شدن ناخوشایندی نیز حس کنید.

◄ پیشگیری از بروز سکته مغزی :

آگاهی از عوامل خطر سکته مغزی، پیروی از توصیه‌های پزشک و اتخاذ شیوه زندگی سالم بهترین اقداماتی هستند که می‌توان برای پیشگیری از سکته مغزی انجام داد. اگر فردی سکته مغزی یا حمله ایسکمی گذرا (TIA) را تجربه کرده باشد، این اقدامات ممکن است به پیشگیری از سکته مغزی دیگری کمک نماید.

بسیاری از راهبردهای پیشگیری از سکته مغزی همان راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های قلبی است. به طور کلی، توصیه‌های مربوط به شیوه زندگی سالم و پیشگیری از سکته مغزی شامل موارد زیر است:

• کنترل فشار خون بالا (فشار خون بالا) .

کنترل فشارخون بالا یکی از مهمترین اقداماتی است که جهت کاهش خطر سکته مغزی می‌توان انجام داد. اگر فردی دچار سکته مغزی شده باشد، کاهش فشار خون می‌تواند به پیشگیری از TIA یا سکته بعدی منجر شود. برای درمان فشار خون بالا اغلب از تغییر در سبک زندگی سالم و داروها استفاده می‌شود.

• کاهش کلسترول و چربی اشباع‌شده در رژیم غذایی.

مصرف مواد غذایی حاوی کلسترول پایین و چربی کمتر، به ویژه چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس، از افزایش تجمع در شریان‌های بدن پیشگیری می‌نماید. اگر تنها تغییر سبک زندگی و وعده‌های غذایی در این امر موثر نبود ، با استفاده از دارو می‌توان به این امر دست یافت.

• ترک مصرف دخانیات.

استعمال دخانیات خطر ابتلا به سکته مغزی را برای افراد سیگاری و غیرسیگاری که در معرض دود دخانیات قرار دارند افزایش می‌دهد. ترک دخانیات خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد.

• کنترل و مدیریت دیابت.

رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن می‌توانند در حفظ قند خون در حد سالم موثر باشند. در صورتی که عوامل شیوه زندگی برای کنترل دیابت کافی نباشند، پزشک ممکن است داروی کنترل دیابت را تجویز نماید.

• حفظ وزن سالم.

داشتن اضافه وزن منجر به وقوع سایر عوامل مرتبط با خطر سکته مغزی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی و دیابت نقش مهمی دارد.

• داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات.

رژیم غذایی حاوی پنج وعده‌ی روزانه میوه یا سبزیجات و یا بیشتر از پنج وعده ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهد. رژیم غذایی مدیترانه‌ای، که بر روغن زیتون، میوه، آجیل، سبزیجات و غلات کامل تأکید دارد، می‌تواند مفید باشد.

• ورزش منظم.

ورزش هوازی از بسیاری جهات خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد. ورزش می‌تواند فشار خون را کاهش دهد، سطح کلسترول خوب را افزایش و سلامت کلی رگ‌های خونی و قلب را بهبود بخشد. همچنین در کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس بسیار موثر است. به‌تدریج در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط- مانند پیاده‌روی، آهسته دویدن، شنا یا دوچرخه‌سواری- انجام دهید.

• اگر نمی‌توانید مصرف الکل را ترک نمایید، میزان مصرف را کاهش دهید.

مصرف الکل ، خطر ابتلا به فشار خون بالا، سکته مغزی ایسکمی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. الکل همچنین ممکن است با سایر داروها نیز تداخل ایجاد نماید.

• درمان آپنه انسدادی خواب ( OSA).

در صورت داشتن نشانه‌های OSA ، اختلال خواب سبب می‌شود تا تنفس برای مدت کوتاهی به طور مکرر در طول خواب متوقف شود. درمان OSA شامل دستگاهی است که فشار هوایی را از طریق ماسک به شما منتقل می کند تا مجاری هوای شما در هنگام خواب باز شود.

• اجتناب از مصرف مواد مخدر غیرقانونی.

برخی از مواد مانند کوکائین و متامفتامین، عوامل خطر زا برای TIA یا سکته مغزی هستند.

• داروهای پیشگیرانه.

اگر فرد دچار سکته مغزی ایسکمی یا TIA شده باشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی دیگر را توصیه نماید.

داروها شامل موارد زیر هستند :

• داروهای ضد پلاکت.

پلاکت‌ها سلول‌هایی در خون هستند که منجر به شکل گیری لخته می‌شوند. داروهای ضد پلاکت (Anti-platelet drugs) سبب می‌شوند این سلول‌ها کمتر به یکدیگر بچسبند و احتمال لخته شدن آنها کاهش یابد. متداول‌ترین داروی ضد پلاکت ، آسپیرین است.
تجویز دیگری که ممکن است انجام پذیرد ، آگرنوکس(Aggrenox) است که ترکیبی از آسپرین با دوز کم و داروی ضد پلاکت دی‌پیریدامول(dipyridamole) است و خطر لخته شدن خون را کاهش می‌دهد. پس از TIA یا سکته مغزی خفیف، پزشک ممکن است برای مدتی آسپیرین و داروی ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل(Clopidogrel) (پلاویکس) به جهت کاهش خطر سکته مغزی تجویز نماید. اگر بیمار نتواند آسپرین مصرف نماید، پزشک ممکن است کلوپیدوگرل را به‌تنهایی تجویز کند.

• ضد انعقادها.

این داروها سبب کاهش لخته شدن خون می‌شوند. هپارین سریع عمل می‌کند و ممکن است در بیمارستان به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده شود.
وارفارین با عملِ آهسته‌تر (کومادین، جَنتووِن) ممکن است در طولانی مدت استفاده شود. وارفارین یک داروی قدرتمندِ رقیق‌کننده خون است بنابراین باید آن را دقیقا همانطور که راهنمایی شده است مصرف نمود و مراقب عوارض جانبی آن باشید. برای بررسی اثرات وارفارین نیز باید به طور منظم باید آزمایش خون داد.
چند داروی جدیدتر برای رقیق‌ کردن خون (ضد انعقاد خون) برای پیشگیری از سکته مغزی در افرادی که ریسک بالایی دارند موجود است. این داروها شامل دابیگاتران (پراداکسا)، ریواروکسابان (زارلتو)، اپیکسابان (الیوکیس) و ادوکسابان (ساوایسا) هستند. آنها نسبت به وارفارین در مدت زمان کوتاه‌تری عمل می‌کنند و اغلب نیازی به آزمایش خونِ منظم یا نظارت پزشک ندارند. این داروها همچنین با خطر کمتری از عوارض خونریزی همراه هستند.

◄ تشخیص سکته مغزی :

نخستین گامی که به محض ورود به بیمارستان به سرعت انجام می‌پذیرد ، تشخیص نوع سکته مغزی است. این بدان معنا است که پس از رسیدن به بیمارستان ، سی تی اسکن یا تست تصویربرداری ، بلافاصله انجام خواهد گرفت.

پزشکان همچنین باید علل احتمالی دیگر را مانند تومور مغزی یا واکنش دارویی را رد کنند که در ادامه بدان اشاره خواهد شد :

• معاینه بدنی.

پزشک معالج تعدادی تست از جمله گوش دادن به صدای قلب و بررسی فشار خون را انجام می‌دهد و همچنین یک آزمایش نورولوژیک انجام می‌پذیرد تا به ارزیابی میزان تاثیر سکته مغزی بر سیستم عصبی بپردازد.

• آزمایش خون.

آزمایش خون جهت بررسی سرعت لخته شدن خون، میزان بالا و پایین بودن قند خون و اینکه آیا بیمار به عفونت مبتلا هست و یا خیر، انجام پذیرد.

• سی تی اسکن .

سی تی اسکن می‌تواند خونریزی در مغز، سکته مغزی ایسکمی، تومور یا سایر شرایط را نشان دهد. پزشکان ممکن است با تزریق ماده‌ای رنگی به جریان خون در رگ‌ها، گردن و مغز را با جزئیات بیشتری مشاهده می‌کنند (آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری).

• MRI .

ام آر آی می‌تواند بافت مغزی آسیب‌دیده و ناشی از سکته مغزی ایسکمی و خونریزی مغزی را تشخیص دهد. پزشک ممکن است برای مشاهده شریان‌ها و رگ‌ها و برجسته کردن جریان خون (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی یا وِنوگرافی رزونانس مغناطیسی) رنگی را به رگ خونی تزریق کند.

• سونوگرافی فراصوتی کاروتید.

در این آزمایش (Carotid ultrasound)، امواج صوتی، تصاویر مفصلی از داخل شریان‌های کاروتید در گردن ایجاد می‌کنند. این آزمایش سبب می‌شود تا ذخایر چربی (پلاکت‌ها) و جریان خون در شریان‌های کاروتید دیده شوند.

• آنژیوگرام مغزی.

در این آزمایش غیر معمول، پزشک یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر (کاتتر) را از طریق برش کوچک در کشاله ران وارد می کند و آن را از طریق شریان‌های اصلی به درون شریان کاروتید یا مهره هدایت می‌کند. سپس، رنگی را در رگ‌های خونی تزریق می کند تا در تصویربرداری با پرتونگاری ایکس قابل‌مشاهده باشد. این روش نمایی دقیق از شریان‌های مغز و گردن ایجاد می‌کند. سپس، رنگی در رگ‌های خونی تزریق می‌گردد تا در تصویربرداری با پرتونگاری ایکس قابل‌مشاهده باشد. این روش نمایی دقیق از شریان‌های مغز و گردن ایجاد می‌کند.

• اکوکاردیوگرام.

اکوکاردیوگرام برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب به وسیلۀ امواج صوتی انجام می‌گیرد. اکوکاردیوگرام می‌تواند منبع لخته‌ها را در قلب نشان دهد که ممکن است از قلب به مغز رفته باشند و منجر به سکته مغزی شوند.

◄ روش‌های درمانی سکته مغزی :

درمان اورژانسی برای سکته مغزی بستگی به این موضوع دارد که فرد دچار سکته مغزی ایسکمی یا سکته مغزی هموراژیک شده باشد، که شامل خونریزی در مغز (خونریزی) است.

• روش‌های درمانی در سکته مغزی ایسکمیک :

برای درمان سکته مغزی ایسکمی، پزشکان باید بلافاصله جریان خون را به مغز بازگردانند. این روش ممکن است با موارد زیر انجام شود:

▪ داروهای اورژانس داخل‌وریدی (IV).

درمان با داروهایی که لخته‌ها را ازبین می‌برند، در صورت تزریق داخل وریدی، باید از زمان شروع نشانه‌ها در طی 4.5 ساعت تجویز شوند. هرچه این داروها زودتر تجویز شوند، بهتر است. درمان سریع نه تنها احتمال زنده ماندن را بهبود می‌بخشد، بلکه عوارض را نیز کاهش می‌دهد.

تزریق IV فعال‌کننده بافتی پلاسمینوژن از پروتئین نوترکیب (tPA) ( که به آن آلتپلاز نیز گفته می‌شود (Activase))، روش درمانی استاندارد و طلایی برای سکته مغزی ایسکمی است. تزریق tPA معمولا از طریق ورید در بازو و در سه ساعت اول انجام می‌شود. گاهی اوقات، tPA تا 4.5 ساعت پس از آغاز نشانه‌های سکته مغزی تجویز می‌شود.
این دارو با حل کردن لخته خون ناشی از سکته مغزی جریان خون را بازیابی می‌کند. با حذف سریع علت سکته مغزی، ممکن است به بهبودی کامل از سکته مغزی کمک کرد. پزشک برای تعیین اینکه آیا tPA برای بیمار مناسب است و یا خیر، باید خطرات خاصی مانند خونریزی احتمالی در مغز را در نظر گیرد.

▪ روش‌های اندوواسکولار فوری.

پزشکان گاهی سکته‌های ایسکمی را مستقیما در درون رگ خونی مسدودشده درمان می‌کنند. درمان اندوواسکولار به طور ویژه‌ای نتایج پزشکی را بهبود می‌بخشد و ناتوانی درازمدت را پس از سکته مغزی ایسکمی کاهش می‌دهد.

این مراحل باید در بلافاصله انجام شود:

◦ داروهایی که مستقیما به مغز انتقال می‌یابند.

یک لوله باریک و نازک (کاتتر) را از طریق شریان در کشاله ران وارد می‌کنند و آن را به مغز می‌برند تا tPA را مستقیما در محلی که سکته مغزی اتفاق می‌افتد ، انتقال دهد. مدت زمان برای این روش درمانی تا حدودی طولانی تر از tPA تزریقی است اما همچنان محدود است.

◦از بین بردن لخته با استنت رتریور.

پزشکان می‌توانند از قطعه‌ای متصل به کاتتر استفاده کنند تا لخته را از رگ خونی مسدود شده در مغز جدا کنند. این روش به‌ویژه برای افرادی که لخته‌های بزرگی دارند که نمی‌توانند کاملا با tPA حل شوند مفید است. این روش اغلب در ترکیب با tPA تزریقی انجام می‌شود.
پنجرۀ زمانی این روش‌ها به دلیل فن‌آوری تصویربرداری جدیدتر در حال گسترش است. پزشکان ممکن است آزمایشات تصویربرداری پرفیوژن را (که با CT یا MRI انجام می‌شود) پیشنهاد دهند تا در تعیین مفید بودن روش اندوواسکولار به بیماران کمک کنند.

▪ سایر روش‌ها.

جهت کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی دیگر یا حمله ایسکمی گذرا، پزشک روشی را برای باز کردن شریانی که با پلاک تنگ‌ شده است توصیه کند. گزینه‌ها بسته به وضعیت بیمار متفاوت است اما شامل موارد زیر است:

• اندآرترکتومی کاروتید.

شریان‌های کاروتید رگ‌های خونی هستند که در امتداد هر طرف گردن جریان دارند و خون مغز (شریان‌های کاروتید) را تأمین می‌کنند. این جراحی پلاک‌های مسدود‌کنندۀ شریان کاروتید را از بین می‌برد و ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمی را کاهش دهد. جراحی اندآرکتومی کاروتید همچنین خطراتی را به‌ویژه برای مبتلایان به بیماری قلبی یا سایر بیماری‌ها به همراه دارد.

• آنژیوپلاستی و استنت.

در جراحی آنژیوپلاستی، جراح از طریق شریان موجود در کشاله ران، یک کاتتر را به شریان‌های کاروتید متصل می‌کند. سپس بالون برای باز کردن شریان تنگ‌شده باز می‌شود و می‌توان برای تکمیل فرآیند استنت وارد می‌شود.

• روش‌های درمانی در سکته مغزی هموراژیک :

درمان فوری سکته مغزی هموراژیک بر کنترل خونریزی و کاهش فشار ناشی از مایعات اضافی در مغز متمرکز است.

گزینه‌های درمانی سکته مغزی هموراژیک شامل موارد زیر است:

◦ اقدامات اضطراری.

اگر بیمار از داروهای رقیق کننده خون برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده کرده باشد ، ممکن است دارو یا تزریق فرآورده‌های خونی در او صورت پذیرد تا اثرات رقیق کننده خون را خنثی نماید. همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش فشار در مغز (فشار داخل جمجمه) ، کاهش فشار خون ، جلوگیری از اسپاسم رگ های خونی و جلوگیری از تشنج تجویز شود.

◦ عمل جراحی.

اگر ناحیه خونریزی وسیع باشد، پزشک ممکن است برای از بین بردن خون و تسکین فشار بر روی مغز عمل جراحی را انجام دهد. در حالت دیگر همچنین ممکن است برای ترمیم مشکلات رگ‌های خونی مرتبط با سکته‌های هموراژیک از جراحی استفاده شود. پزشک ممکن است یکی از این روش‌های زیر را پس از سکته مغزی یا اگر آنوریسم، بدشکلی شریانی وریدی (arteriovenous malformation: AVM) یا نوع دیگری از مشکل رگ‌های خونی سبب سکته مغزی هموراژیک شود، توصیه نماید:

1- جراحی کلیپینگ (Clipping)

جراح یک گیره ریز را در انتهای آنوریسم قرار می‌دهد تا جریان خون به سمت آن متوقف شود. این گیره آنوریسم را از ترکیدن نجات داده و یا می‌تواند آنوریسم را از خونریزی مجدد که به‌تازگی خونریزی کرده حفظ نماید.

2-کوییلینگ اندوواسکولار .

با استفاده از کاتتر(سوند) که در شریان کشاله ران قرار گرفته و به مغز بیمار هدایت می شود ، جراح کویل‌های قابل جدا شدن کوچک(سیم‌های از جنس پلاتین یا لاتکس) را در آنوریسم قرار می دهد تا آن را پر کند. این عمل مانع ورود جریان خون به آنوریسم می‌شود و سبب لخته شدن خون می‌گردد.

3-حذف AVM با جراحی.

اگر AVM در منطقه قابل دسترسی از مغز قرار داشته باشد، جراحان می‌توانند AVM کوچکتر را بردارند. با این عمل خطر پارگی را از بین رفته و خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد. باوجوداین همواره نمی‌توان این جراحی را انجام داد، درصورتیکه AVM در اعماق مغز بوده ، بزرگ باشد و یا حذف آن تأثیر زیادی بر عملکرد مغز بگذارد .

4-پرتو درمانی استریو تاکتیک .

با استفاده از تابش پرتوهای متعددِ متمرکز انجام می‌پذیرد،جراحی به شیوۀ پرتودرمانی استریوتاکتیک روشی پیشرفته با حداقل تهاجم است که برای ترمیم ترمیم ناهنجاری عروق خونی استفاده می‌شود.

◄ بهبودی و توانبخشی سکته مغزی :

پس از درمان فوری، بیمار باید حداقل به مدت یک روز تحت نظر باشد. پس از آن، مراقبت از سکته مغزی باید بر بهبود هرچه بیشتر عملکرد و بازگشت به زندگی مستقل متمرکز شود. تأثیر سکته مغزی به ناحیه‌ای از مغزی که درگیر سکته‌مغزی بوده است و میزان بافت آسیب‌دیده بستگی دارد.
اگر سکته مغزی به سمت راست مغز تاثیر بگذارد، ممکن است حرکت و احساس در سمت چپ بدن از آن متاثر شود. اگر سکته مغزی در سمت چپ مغز به بافت مغز آسیب وارد کرده باشد، ممکن است بر حرکت و احساس سمت راست بدن تاثیر بگذارد. آسیب‌ به سمت چپ مغز ممکن است سبب اختلالات گفتاری و زبانی شود.
بیشتر بازماندگان سکته مغزی برنامه توانبخشی را باید در دستور کار قرار دهند. پزشک دقیق ترین برنامه درمانی را براساس سن ، سلامت کلی و درجه ناتوانی ناشی از سکته مغزی توصیه خواهد نمود. پزشک ، سبک زندگی ، علایق و اولویت‌ها و در دسترس بودن اعضای خانواده یا سایر مراقبان را در نظر خواهد گرفت. توانبخشی می‌تواند پیش از ترک بیمارستان آغاز شود. پس از ترخیص، ممکن است برنامه توانبخشی را در یک واحد توانبخشی در همان بیمارستان، یک واحد توانبخشی دیگر یا یک مرکز با پرستاران ماهر و مجرب‌ به‌صورت سرپایی و یا در خانه ادامه داد.

بهبود سکته مغزی هر شخص متفاوت است. بسته به شرایط بیمار، تیم درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

▪ متخصص مغز و اعصاب
▪ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
▪ پرستار توانبخشی
▪ متخصص تغذیه
▪ فیزیوتراپیست
▪ کاردرمانگر
▪ فیزیوتراپیست
▪ تفریح درمانگر (Recreational therapist)
▪ آسیب‌شناسی گفتار
▪ مددکار اجتماعی
▪ روانپزشک و روانشناس

◄زندگی با سکته مغزی :

سکته مغزی رخدادی‌است که منجر به بروز تغییرات اساسی در زندگی بیمار می‌گردد که بر تمام جنبه‌های جسمی و عاطفی تأثیرگذار است. برخی اوقات ممکن است احساس درماندگی، ناامیدی، افسردگی و بی‌اشتهایی بروز نموده و بیمار دچار تغییر خلق و خو و کاهش میل جنسی گردد.
حفظ عزت نفس، ارتباط با دیگران و علاقه به زندگی بخش‌های اساسی در بهبود بیمار هستند. چندین راهبرد ممکن است به بیمار و مراقبانشان کمک نماید، از جمله:

• بر خود سخت نگیرید.

بپذیرید که بهبودی جسمی و عاطفی مستلزم تلاش و زمان است. به دنبال یک "نرمال جدید" در زندگی بوده و هر گونه پیشرفت در کار خود را جشن بگیرید. برای استراحت وقت بگذارید.

• به گروه‌های حمایتی بپیوندید.

معاشرت با دیگران ، برای افرادی که با سکته مغزی در حال مقابله هستند ، امکان اشتراک تجربه و خروج از محیط منزل را می‌دهد.

• به دوستان و خانواده اجازه دهید آنچه را که نیاز دارید بدانند.

ممکن است افراد بخواهند کمک کنند اما ندانند که چه کاری باید انجام دهند. به آنها بگویید که چگونه می‌توانند به شما کمک نمایند، مانند آوردن وعده غذایی و همراه شدن با شما و صحبت کردن یا شرکت در برنامه‌های اجتماعی یا فعالیت‌های مذهبی در کنار شما.

◄چالش‌های ارتباطی:

مشکلات گفتاری و اختلالات زبانی در افرادی که سکته مغزی را تجربه نموده‌اند ، موضوعی ناامیدکننده است. در مقاله چند نکته برای کمک به بیمار و مراقبان آن‌ها، در کنار آمدن با چالش‌های ارتباطی ارائه شده است:

• تمرین.

سعی کنید حداقل یک بار در روز مکالمه کنید. این مسئله کمکتان می‌کند یاد بگیرید چه چیزی برای‌تان بهتر است. همچنین کمکتان می‌کند تا احساس پیوند با دیگران کنید که در بازسازی اعتماد به نفس کمکتان می کند.

• استراحت کنید و برای خودتان وقت بگذارید.

اگر عجله نداشته باشید، ممکن است صحبت کردن در شرایط آرامش‌بخش برایتان راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر باشد. برخی از بازماندگان سکته مغزی می‌دانند که برای صحبت کردن بعد از صرف شام زمان خوبی است.

• مطابق میل خودتان رفتار کنید.

هنگام بهبودی از سکته مغزی، ممکن است نیاز به استفاده از کلمات کمتری داشته باشید، برای رساندن منظورتان به حرکات دست، صورت و بدنتان تکیه یا از صدایتان برای برقراری ارتباط استفاده کنید.

• از وسایل و وسایل کمک ارتباطی استفاده کنید.

استفاده از کارت‌های یادآوری که کلمات یا عکس‌های دوستان نزدیک و اعضای خانواده، برنامه تلویزیونی مورد علاقه، حمام یا سایر خواسته‌ها و نیازهای معمولی را نشان می‌دهند مفید هستند.