رتبه‌بندی استانی شایع‌ترین انواع سرطان‌ در کشور

مطابق با آمار پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر رضا ملک زاده، از تازه‌ترین آمار ثبت شده موارد جدید بروز سرطان، تحت عنوان «نظام ثبت سرطان ایران» خبر داد که مربوط به سال ۱۳۹۴ (دومین سال ثبت سرطان با پوشش ۷۷ میلیون و ۵۳۹ هزار نفری کل جمعیت در ۳۰ استان) است ، وی این گونه تصریح نمود که" به دنبال ایجاد شبکه ملی ثبت سرطان در ایران، نخستین نتایج گزارش ثبت سرطان در کشور که مربوط به آمار ثبت شده سرطان‌ها در سال ۹۳ بوده، پس از ارزیابی داده‌ها، طی سال گذشته نهایی و اعلام شد و امروز شاهد اعلام نتایج دومین گزارش آن می باشیم".

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، از سرطان پستان به عنوان شایع‌ترین سرطان در کشور نام برد و بر اساس آخرین آمار به روز استاندارد شده سنی آنها در سال ۹۴ ، سرطان پستان با ۳۲.۹، سرطان پروستات با ۱۶.۹۳، سرطان پوست (غیرملانوم) با ۱۴.۶۸، سرطان معده با ۱۳.۷۰، سرطان روده بزرگ با ۱۳.۳۱ در هر ۱۰۰ هزار نفر برشمرد..

دکتر ملک زاده همچنین سرطان معده را شایع‌ترین سرطان بدخیمی در جمعیت مردان ایرانی نام برد و مطابق با آمار در سال ۹۴، شش هزار و ۵۳۷ نفر مبتلا به سرطان معده شدند؛ سازمان بهداشت جهانی، سرطان ریه را به عنوان شایع‌ترین سرطان در میان مردان دنیا و سرطان معده را چهارمین سرطان شایع این جمعیت معرفی کرده است. آقای دکتر ملک زاده این گونه ادامه داد که اگرچه میزان بالای بروز سرطان معده در ایران کاهش یافته همچنین پیش بینی می‌شود که این روند در سالهای آینده نیز ادامه یابد. اما یکی از اصلی ترین دلایل بروز سزطان معده در مردان ایران، می تواند شیوع بالای عفونت هلیکوباکتر پیلوری و چندین عامل خطر محلی بویژه مصرف تریاک، مصرف بالای نمک و سایر عادات غذایی باشد؛ بر همین اساس، مطالعات بیشتر برای مشخص کردن عوامل خطر و در نتیجه طراحی برنامه‌های مناسب برای پیشگیری از سرطان معده در ایران ضروری است. اما سرطان‌های پستان با ۳۲.۹، روده بزرگ با ۱۱.۷۰، پوست (غیرملانوم) با ۱۰.۸۵، معده با ۸.۶۷ و تیروئید با ۷.۳۱ نیز  سرطان های شایع میان زنان ایرانی است که در سال ۹۴، دوازده هزار و ۵۸۸ زن ایرانی مبتلا به سرطان پستان شدند.

افزایش میزان چاقی میان زنان ایرانی که بر اثر عادات غذایی، کم تحرکی رخ می دهد از عوامل اصلی بروز سرطان در زنان ایرانی است.

دکتر ملک زاده با اشاره به میزان بروز سرطان در استانها در بین جمعیت مردان ایران، اینگونه ادامه داد که در سرطان معده؛ اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، سرطان پروستات؛ یزد، فارس، تهران، سرطان روده بزرگ؛ سمنان، تهران و یزد، سرطان مثانه؛ کرمان، یزد، آذربایجان غربی، سرطان ریه؛ آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کرمان، سرطان خون؛ اصفهان، یزد، کرمانشاه، سرطان سیستم عصبی؛ آذربایجان غربی، یزد، زنجان، سرطان مری؛ زنجان، خراسان شمالی، گلستان، سرطان غدد لنفاوی؛ یزد، خوزستان، کرمانشاه و سرطان حنجره؛ خراسان شمالی، کرمان، خراسان جنوبی، استان‌های دارای رتبه اول تا سوم (پرخطر) هستند.

استانهای یزد، زنجان و آذربایجان غربی پیشتاز در مجموع ۱۰ سرطان شایع مردان می باشند. اما در جمعیت زنان ایرانی، رتبه اول تا سوم ۱۰ سرطان شایع را شامل سرطان پستان؛ تهران، یزد، سمنان، سرطان روده بزرگ؛ سمنان، تهران، یزد، سرطان معده؛ اردبیل، زنجان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، سرطان تیروئید؛ کهگیلویه و بویراحمد، یزد، چهار محال و بختیاری، سرطان خون؛ اصفهان، یزد، اردبیل، سرطان ریه؛ بوشهر، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سرطان سیستم عصبی؛ یزد، زنجان، آذربایجان غربی، سرطان مری؛ زنجان، خراسان شمالی، گلستان، سرطان تخمدان؛ یزد، تهران و سمنان، سرطان رحم؛ زنجان، یزد و تهران را معرفی کرد.

به گفته معاون وزیر بهداشت، استان‌های یزد، خراسان رضوی و اصفهان دارای بیشترین موارد بروز ۱۰ سرطان شایع زنان ایران هستند.

دکتر ملک زاده عنوان نمود که سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی به ویژه معده و مری در شمال غرب و شمال شرق ایران به دلیل وجود عوامل خطری همچون مصرف تریاک، نوشیدن چای داغ، مصرف کم میوه و سبزیجات تازه و بهداشت نامناسب دهان و دندان بیشتر است، بدخیمی‌های پستان، روده بزرگ، پوست، تیروئید، مثانه، پروستات و تخمدان در بخش‌های مرکزی و جنوب ایران عمدتاً به دلیل سبک زندگی، رژیم غذایی، کم تحرکی و چاقی فراوانی بیشتری دارد؛ هر چند که اظهارنظر دقیق در این باره نیازمند مطالعات اپیدمیولوژیک است. البته سرطان مری در استان گلستان به دلیل بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی و بویژه دسترسی کامل به آب آشامیدنی بهداشتی به جای آب غیر لوله‌کشی و سوخت استاندارد به جای سوخت‌های نفتی و بیوزیستی در فضای بسته خانه که از جمله عوامل خطر سرطان مری در این استان طی سال‌های گذشته بود، کاهش چشمگیری یافته به طوری که از ۱۰۰ در هر ۱۰۰ هزار، به ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار بروز (یک پنجم) رسیده است. در ایران پس از حوادث ترافیکی و بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان به عنوان سومین علت مرگ شناخته می‌شود. نرخ بروز سرطان در ایران، به طور قابل ملاحظه‌ای در مقایسه با میزان بروز سرطان گزارش شده از کشورهای توسعه یافته و حتی برخی از کشورهای همسایه همچون ترکیه پایین‌تر است. درحالی که نرخ بروز سرطان در ایران ۱۴۹.۷۴ در هر ۱۰۰ هزار نفر است، متوسط بروز سالانه سرطان در دنیا (بدون در نظر گرفتن سرطان پوست) بر اساس گزارش مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره جهان»، ۱۸۲ در هر ۱۰۰ هزار نفر و حاکی از نرخ بسیار پایین‌تر بروز سرطان در ایران در مقایسه با متوسط دنیاست. بر اساس گزارش مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره»، همچنین، متوسط نرخ بروز سرطان در کشورهای اروپایی، ۲۶۷ در هر ۱۰۰ هزار و در آمریکا ۳۱۸ در هر ۱۰۰ هزار نفر است که نشان می‌دهد میزان بروز سرطان در ایران در مقایسه با متوسط اروپا و آمریکا نیز بسیار پایین‌تر است.

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به تأثیر افزایش فاکتورهای خطر سرطان، رشد جمعیت و پیری جمعیت در افزایش موارد بروز سرطان در کشورهای در حال توسعه (شامل ۸۲ درصد جمعیت جهان)، به علت افزایش آمار کلی سرطان در ایران پرداخت و گفت: علاوه بر سه عامل بالا، باید «ثبت دقیق و منظم موارد بروز سرطان» پس از شکل‌گیری «شبکه ملی ثبت سرطان در ایران» را نیز حتماً به این عوامل افزود که سبب شده آمار سرطان بیشتر از گذشته به نظر برسد.