درمان خانگی و پیشگیری از دیابت

دیابت یک بیماری وخیم است. پیروی از یک برنامۀ درمانی در دیابت، گامی اساسی در پیشگیری،کنترل و درمان دیابت است. تدبیر دقیق دیابت سبب کاهش احتمال بروز عوارض وخیم‌ وحتی تهدیدکننده می‌شود. در مقاله فوق به درمان خانگی و پیشگیری از دیابت خواهیم پرداخت.

رعایت نکات مهم در بیماری دیابت : 

• تعهد به تدبیر دیابت

 بیمار باید آن چه به دیابت مربوط می‌شود را بیاموزد. باید با آموزشگر دیابت ارتباط داشت و درصورت لزوم ازگروه درمان کمک خواست.

• انتخاب غذای سالم وحفظ وزن سالم

 درصورت وجود اضافه وزن، بیمار باید 5‌تا‌10‌درصد وزن بدن را کاهش دهد. این کاهش وزن به ایجاد اختلاف قابل توجه درمیزان قند‌خون منتهی می‌شود. در جیرۀ غذایی سالم ازمقدار زیادی میوه، سبزی، غلات کامل و صیفی و مقدار محدودی چربی اشباع شده باید استفاده می‌شود.

• انجام فعالیت جسمانی به عنوان بخشی از زندگی

 باانجام ورزش منظم می‌توان به پیشگیری از پره دیابت و دیابت نوع 2 کمک نمود و نیز سبب حفظ بهتر و کنترل قند خون شد. انجام 30 دقیقه ورزش منظم مانند تند راه رفتن در بیشتر روزهای هفته توصیه شده است.نتایج یک بررسی جدید حاکی ازآن است که ترکیبی از ورزش یعنی نرمش هوازی مانند راه رفتن یا رقصیدن در بیشتر روزها همراه با تمرینات مقاومتی مانند وزنه برداشتن یا یوگا دوبار در هفته به کنترل مؤثرتر قند خون نسبت به سایر انواع ورزش کمک می‌کند.

مقاله مرتبط: انواع دیابت و نشانه های آن

سبک زندگی در دیابت نوع ۱ و نوع۲:

علاوه بر موارد فوق، در صورت وجود دیابت نوع ۱ و نوع ۲ در نظرگرفتن موارد زیر الزامی است:

• شناساندن خویش

 بیمار باید از دستبند یا گردن‌بندی استفاده کند که روی آن دیابتی بودن بیمار نقش بسته باشد. بیمار همیشه باید یک کیت گلوکاگن به همراه داشته باشد تا درموارد اورژانس پائین افتادن قند خون از آن استفاده شود و باید مطمئن بود که دوستان و آشنایان ازطرز استفاده از این کیت اطلاع دارند.

• برنامه‌ریزی سالانه معاینۀ جسمی و منظم چشم

 چک آپ منظم دیابت به معنای جانشین کردن این چک آپ با معاینات معمولی جسمی و چشم نیست. در زمان معاینۀ جسمانی، هر نوع عارضۀ مرتبط با دیابت مورد بررسی قرارگرفته و ازنظر مشکلات پزشکی دیگر غربالگری انجام خواهد شد. درمعاینۀ چشم نیز شناسه‌های صدمۀ شبکیه، آب مروارید وگلوکوم مورد بررسی قرارمی‌گیرد.

• به روز بودن در واکسیناسیون

بالا بودن قند خون سبب ضعیف شدن دستگاه ایمنی می‌شود. هرسال بیمار باید واکسن تمام تزریق های لازم را انجام دهد و هر‌10‌سال واکسن یادآور کزاز را تزریق نماید. این بیماران باید ازواکسن ذات الریه نیز استفاده نمایند. مراکز کنترل بیماری و پیشگیری (CDC) آمریکا نیز درحال حاضر انجام واکسیناسیون هپاتیت‌B را در‌صورتی توصیه می‌‌کند که پیش از این واکسن هپاتیت‌B نزده باشد و در سن 19‌تا59 سالگی دچار دیابت نوع1 یا نوع2 باشد. در آخرین رهنمود CDC توصیه شده‌است این واکسیناسیون به‌محض تشخیص دیابت نوع‌1 یا نوع‌2 انجام شود. درصورتی‌که بیمار 60 سال یا بیشتر داشته و به دیابت دچار باشد و قبلاً از این واکسن استفاده نکرده باشد باید دراین زمینه، نظر پزشک را جویا شود.

• توجه‌ به پاها

 هر روز باید پاها را با آب ولرم شست وبه ویژه میان انگشتان را خشک نمود و با کرم مرطوب نگاه‌داشت ضمن آنکه نباید میان انگشتان را مرطوب کرد. ازنظر وجود تاول، بریدگی، ناسوری، قرمزی یا ورم هر روز باید پاها مورد بررسی قرار گیرد.  درصورت وجود ناسوری یا سایر مشکلات که ترمیم نمی‌یابند باید پزشک را مطلع کرد.

• کنترل فشارخون وکلسترل

مصرف غذای سالم وانجام نرمش منظم راه درازی است به‌سوی کنترل فشارخون بالا و کلسترل. گاهی ممکن‌است استفاده از دارو نیز ضروری باشد.

• مراقبت از دندان‌ها

 دیابت بیمار را مستعد عفونت‌های لثه می‌کند. حداقل 2 بار در روز باید دندان‌ها را مسواک کرده و نخ کشید. درصورت وجود دیابت نوع‌1 یا نوع‌2، حداقل یک بار درسال باید ملاقات با دندانپزشک برنامه‌ریزی شود. درصورت خونروی لثه، قرمز یا متورم‌بودن آن بلافاصله به دندانپزشک رجوع شود.

• ترک سیگار و دخانیات

استفاده ازدخانیات سبب افزایش احتمال بروز عوارض متنوع دیابت ازحمله قلب، سکته مغزی، صدمۀ عصبی و بیماری کلیه می‌شود. افرادی سیگاری دچار دیابت زودتر افراد دیابتی غیر‌سیگاری به‌علت بیماری قلب‌وعروق می‌میرند. درمورد روش های ترک سیگار وسایر دخانیات، بیمار باید از پزشک کمک بگیرد.

• ترک الکل

 مصرف الکل ممکن است سبب بالا رفتن یا پایین افتادن قند‌خون شود و این امر به میزان مصرف الکل یا غذای همراه آن بستگی دارد. اگر بیمار معتاد به الکل است باید درمصرف الکل جانب اعتدال را رعایت کند و الکل را همیشه با غذا مصرف نماید.

• جدی‌گرفتن استرس

 درصورت وجود استرس، به آسانی برنامه‌ی معمول تدبیر دیابت به‌کنار گذاشته می‌شود. هورمون‌هایی که بدن درپاسخ به استرس طولانی تولید می‌کند از تأثیر مناسب انسولین جلوگیری می‌کنند و درنتیجه وضع بدتر می‌شود. برای کنترل استرس باید محدودیت‌هایی قایل شد. به وظایفی که باید انجام شوند اولویت داد. تکنیک‌های بسط (تن‌آرامی) آموخت وخواب کافی داشت.

بالاتر ازهمه، باید مثبت بود. عادات خوبی که امروزه بیمار می‌پذیرد، فردا به وی کمک خواهد کرد با انرژی کامل، از یک زندگی سالم وفعال با دیابت برخوردار شود.

دیابت و طب جانشین:

مواد متعددی در بعضی بررسی‌ها سبب بهبود حساسیت انسولین شده ولی در بررسی‌های دیگر درکنترل قندخون یا پایین‌آوردن A1C نتیجه‌یی نداشته‌اند. به‌علت تناقض دریافته‌‌های موجود، درحال‌حاضر برای کنترل دیابت نمی‌توان از روش‌های طب جانشین توصیه کرد. بعضی از موادی که سبب امیدواری درکمک به کنترل قند خون شده‌اند

عبارتنداز:

•اسیــدآلفـالیپــوئیــک (Alpha-lipoic acid)

•کافیئن

•دارچین(cassia cinnamon)

•کروم

•تخم‌کتان

•جینسنگ

•گلوکومان(glucomann)

• صمغ گوار(guar gum)

• منیزیم

•سبوس‌جودوسر

•سویا

درصورتی که بیمار بخواهد ازدرمان جانشین استفاده نماید، نباید مصرف داروهای تجویز شده  را قطع کند و درمورد استفاده از هریک از این روش‌های درمانی باید با پزشک خود مشورت نماید تا از عدم بروز رویدادهای ناگوار یا تداخل اثر با داروهای جاری اطمینان یابد. افزون براین باید گفته شود که برای دیابت راه علاجی وجود ندارد، چه روش درمان متعارف باشد و چه روش درمان جانشین. بنابراین آنچه اهمیت دارد آن است که افراد تحت درمان با انسولین، نباید داروی خود را قطع کند مگر طبق نظر پزشک.

زندگی با دیابت دشوار و نومید کننده است، گاهی حتی وقتی بیمار همه چیز را درست انجام می‌دهد، ممکن است بازهم میزان قندخون افزایش یابد. اما به هرحال باید ازبرنامه‌ی تدبیر دیابت به طور کامل تبعیت کرد تا وقت ملاقات با پزشک بتوان درمیزان A1C اختلاف مثبتی مشاهده نمود.

ازآنجا که خوب تدبیر کردن دیابت به وقت نیاز دارد وگاهی بسیار خسته کننده است، بعضی افراد درمی‌یابند که سخن گفتن دراین مورد با افراد دیگر کمک می‌کند. احتمالاً ممکن است لازم باشد بیمار برای سخن گفتن به خبرگان بهداشت روان ‌رجوع کند و یا از کمک گروه‌های حمایتی سود ببرد. ممکن‌است به شراکت گذاشتن ناکامی‌ها موفقیت‌های درمان دیابت باکسی‌که به این مسایل آشنا است به بیمار کمک کند. دراین زمینه، ممکن‌است بیمار متوجه شود که دیگران هم می‌توانند نکاتی بگویند که در تدبیر دیابت موثر است. درتهران، اعضای انجمن دیابت ایران می‌توانند پاسخگوی نیازهای بیماران باشند.

پیشگیری از بروز دیابت:

از بروز دیابت نوع1 نمی‌توان جلوگیری کرد. اما همان گزینه‌های شیوه‌ی سالم زندگی که درمورد پره‌دیابت دیابت نوع2 ودیابت بارداری‌اجرا می‌‌شود دراین مورد نیز کاربرد دارد.

• مصرف غذاهای سالم

 باید ازغذاهای کم چرب وکم کالری استفاده کرد.کانون توجه باید روی میوه، سبزی و غلات کامل باشد. باید شیوۀ مصرف اغذیه به‌نحوی باشد که موجب افسردگی نشود.

• انجام فعالیت جسمی بیشتر

 هدف باید روزانه 30 دقیقه فعالیت جسمی متوسط در روز باشد. هرروز باید مدتی پیاده‌روی کرد. دوچرخه‌سواری هم خوب است. گاهی می‌توان جلسه‌های ورزش را در سراسر روز تقسیم کرد.

• کم‌کردن از وزن

 درصورت داشتن اضافه وزن، حتی کاهش 5 درصدی وزن سبب کاهش احتمال دیابت می‌شود. باید وزن را درحدود طبیعی نگاه داشت. با به‌یاد‌آوردن منافع کاهش وزن مانند قلب سالم‌تر، انرژی بیشتر  و بهبود اعتماد‌به‌نفس، بیمار باید برای خودانگیزه ایجاد نماید.

گاهی استفاده از دارو گزینه‌ی دیگری به شمار می‌رود. داروهای خوراکی دیابت مثل متفورمین سبب کاهش احتمال دیابت نوع2 می‌شود ولی اساس پیشگیری گزینه‌های شیوه‌ی سالم زندگی است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.