فشار خون بالا چیست و چگونه می توان آن را کنترل نمود ؟

فشارخون عبارت از نیروی است که در اثر برخورد خون با دیواره سرخرگ ها بوجود می آید و سبب جریان خون از قلب به قسمت های دیگر بدن می شود  

* فشار خون طبیعی چه اندازه باید باشد ؟

فشار خون طبیعی می شود گفت حدوداً باید کمتر از 130 روی 85 باشد کـــه به صورت 85/130  نمایش داده می شود. و وقتی که فشار به 90/140 و یا بیشتر برسد بیمار افزایش فشار خون دارد.

* علائم فشار خون بالا :

افراد مبتلا به فشار خون بالا اغلب فاقد علامت بوده و از بیماری خود بی اطلاع می باشند. علائم قابل درک برای بیمار فشار خونی شامل :

درد ناحیه پس سر، به خصوص صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب ، سر گیجه ، خستگی ، تپش قلب ،تاری دید و احساس فشار در قفسه سینه همراه باشد. علائمی مانند تنگی نفس شبانه ، خواب آلودگی و اغما در موارد حاد بیماری دیده می شود .

* عوارض افزایش فشار خون چیست؟

بزرگ شدن بطن چپ قلب، سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلب، نارسایی کلیه، صدمه به عروق خونی چشم ها (خونریزی شبکیه چشم) از مهمترین عوارض فشار خون بالا هستند.

   بطور معمول بیمار علائمی ندارد ولیکن بسیار مهم است که هر فرد گهگاهی فشارخون خود را اندازه بگیرد.

* بیماری فشار خون چگونه درمان می شود؟

اصول مهم درمان فشار خون شامل:

1. اصلاح شیوه زندگی

2. کاهش وزن در صورت داشتن وزن بالا

3. افزایش تمرین بدنی (فعالیت و ورزش) حداقل 3 روز درهفته ترجیحاً پیاده روی

4. رژیم غذایی کم نمک (کمتر از 6 گرم نمک در روز)

5. افزایش مصرف میوه و سبزیجات

6. حفظ دریافت کافی کلسیم و منیزیم با مصرف لبنیات کم چربی یا بدون چربی

7. کاهش دریافت چربی های اشباع شده و کلسترول به منظور حفظ سلامتی قلب و عروق (جهت رسیدن به این منظور باید مصرف گوشت قرمز را به حداقل رسانیده و مصرف گوشت های سفید مثل مرغ و بخصوص ماهی افزایش یابد.)

8. قطع مصرف دخانیات (سیگار- قلیان-و پیپ)

* چگونه سیگار سبب افزایش فشار خون می شود؟

نیکوتین موجود در سیگار و تنباکو سبب تنگ شدن عروق و افزایش ضربان قلب می شود که خود هر دو سبب افزایش فشار خون می شود. با قطع سیگار بیماری فشار خون شما بهترمی شود. فشار خون شما کاهش می یابد و بعلاوه خطر بیماری قلب و سکته قلبی نیز کمتر خواهد شد.

* پائین آوردن وزن بدن و ورزش چه اثری در بهبودی بیماری فشار خون دارد؟

در اکثر افرادی که افزایش وزن و چاقی مفرط دارند کاهش وزن سبب کاهش فشار خون می شود. ورزش و فعالیت فیزیکی هم چون به کاهش وزن کمک می کند سبب پایین آوردن فشار خون می شود. هم چنین به نظر می رسد که ورزش خود به تنهایی نیز سبب پایین آوردن فشار خون می شود.

* چگونه نمک را کنترل کنیم؟

استفاده از نمک در بسیاری از بیماران سبب افزایش فشار خون می شود. بنابراین آنان که گرفتار افزایش فشار خون هستند نباید بیشتر از 2400 میلی گرم نمک در روز توسط مواد غذائی مصرفی روزانه دریافت کنند. این مقدار تقریباً برابر است با یک چهارم 1 یک قاشق چایخوری می شود. ولیکن در برخی از بیماران باید حتی از این مقدار هم کمتر نمک بخورند که این مقدار را پزشک معالج برای اینگونه بیماران مشخص خواهدکرد.

هرگز به غذای خود سر میز نمک نپاشید. هرنوشابه و یا غذای آماده که از فروشگاه می خرید حتماً به میزان نمک موجود در آن که اکثراً به نام Sodium می نویسند توجه کنید.وقتی که همین نوشابه های مشابه کوکاکولا و یا پپسی و یا هر نوع دیگر و یا چیپس را توجه کنید، متوجه می شوید که تا چه مقدار زیادی حاوی نمک سدیم هستند. و یا شاید حیرت زده شوید که تا چه مقدار زیادی نمک در نان روزانه مصرفی دریافت می کنید. در مورد ایرانی ها، به ویژه پنیری که هر روز استفاده می کنیم به میزان بسیار زیادی نمک وارد بدن ما می سازد.

* استرس چه اثری در افزایش فشار خون دارد؟

استرس هم ممکن است سبب افزایش فشار خون شما بشود و باید کوشش بر ان باشد که آنچه را که سبب استرس در شما می شود تا آنجاکه ممکن است برطرف کنید. و اگر خود نتوانستید از پزشک خود کمک بگیرید

* دارو درمانی بر فشارخون چگونه تاثیر گذار است؟

دارو های گوناگون برای درمان بیماری فشار خون در بازار موجود می باشد و نهایت کوشش پزشک این است که با داروئی که خوردنش آسان ، و عوارض آن کمتر باشد و حتی در برخی موارد بودجه بیمار هم برای خرید آن دارو در نظر گرفته بشود. فشار خون بیمار را به حد طبیعی برساند و برخی از بیماران باید دارو ها را برای تمام عمر مصرف کنند.

توجه:

- داروهای تجویز شده طبق دستور و برنامه ریزی منظم مصرف شود.

- قطع ناگهانی دارو منجر به افزایش مجدد فشار خون می شود.

-مصرف نادرست دارو ممکن است باعث افزایش قابل توجهی از فشار خون شود.

-داروهای ضد فشار خون می توانند باعث کاهش فشار خون به کمتر از حد طبیعی شوند یا کاهش فشارخون وضعیتی که درزمان تغییر وضعیت از خوابیده به نشسته و از نشسته به ایستاده رخ می دهد. بیمار باید دقت کند در هنگام تغییر وضعیت خود به آرامی از خوابیده به نشسته قرار گیرد و پس به آرامی به حالت ایستاده در آید تا دچار سرگیجه و سقوط نشود.

چنانچه درحین مصرف داروهای ضد فشارخون بیمار دچارعلائم ذکرشده شد، پزشک معالج خود را درجریان قراردهد.

نکات مورد توجه جهت اندازه گیری فشارخون:

* از استعمال سیگار یانوشیدن چای و قهوه به مدت 30 دقیقه قبل از کنترل فشارخون اجتناب شود.

* پنج دقیقه قبل از کنترل فشارخون استراحت کنید .

* به راحتی در حالی که ساعد دست هم سطح قلب قرار گرفته است، بنشیند .

* بطور متوسط حداقل دو بار فشارخون چک و نتیجه مدنظر قرارگیرد .

* بیمارانی که فشارخون خویش را درمنزل کنترل می کنند بایستی به طور مداوم آن را در برگه ای ثبت نموده و در مراجعه به پزشک معالج همراه داشته و به رویت پزشک خود برسانند .

* اصول آموزش به بیمار باید شامل موارد زیر باشد:

 *نیازسنجی

*تعیین اهداف

* برنامه ریزی و اجرا

*ارزشیابی

روش دیداری: مطالب بیشتر از طریق مطالعه، دیدن نمودارها و اشکال در ذهن ثبت می شوند.

- روش شنیداری: اکثراً اطلاعات از طریق شنیدن به ذهن منتقل می شوند.

- روش شهودی: اطلاعات بیشتر از طریق تجزیه و تحلیل روابط موجود بین موضوعات درسی آموخته می شوند.

- روش انفرادی: مطالب بیشتر توسط خود فرد مطالعه کننده و به صورت انفرادی مطالعه می شوند.

- روش جمعی: مطالب بیشتر از طریق بحث های بین گروهی آموزش داده می شوند.

- روش اتفاقی: یادگیری مطالب در این روش هیچ نظم و قانونی ندارد.

- روش پلکانی: مطالب در چندین مرحله و به صورت تدریجی آموزش داده می شوند.

- سبک های شناختی: با درک یاد می گیرد

- سبک های یادگیری عاطفی:در رابطه با ویژگی های یادگیرنده پشتکار و تعامل در یادگیری

- سبک های یادگیری فیزیولوژیک: مثلا در روز یا شب

* اهداف آموزش به بیمار:

• حفظ و ارتقاء سلامتی و پیشگیری از بیماری

• بازگشت به سلامتی

• سازگاری با اختلال در عملکرد

مزایای آموزش به بیمار:

• افزایش رضایتمندی بیماران

• کاهش اضطراب بیمار

• کاهش دوره بستری

• افزایش نتایج درمان با پایبندی بیشتر بیماران به اقدامات مراقبتی

• کاهش هزینه های درمانی و بهداشتی

• اطمینان از تداوم مراقبت ها

• بهبود کیفیت زندگی بیمار

• کاهش بروز عوارض بیماری

• افزایش توانمندی و مشارکت در برنامه های درمانی و مراقبتی

• افزایش استقلال بیمار در فعالیت های روزمره

• تکمیل برنامه های درمانی

• کاهش پذیرش مجدد بیماران

• در نهایت توانمندسازی جامعه

• ابتدا سلام و احوال پرسی ازبیمار و معرفی خود و هدف از مصاحبه

• توضیح این مطلب که در صورت خسته شدن می توان مصاحبه و آموزش را به زمان دیگری مو کول کرد

• پرسیدن علت بستری شدن و بیماری وی

• سوال از وضعیت جسمی، روحی، وضعیت خواب و استراحت (سردی و گرمی اتاق، نور، صدا)

• بیوگرافی(سن،تاهل، فرزندان، تحصیلات،محل سکونت، شغل)

• سوال در مورد مدت ابتلا به بیماری و بیماری های همراه

• سبک زندگی و رژیم غذایی؟

• توضیح در مورد بیماری اش بدهد؟

• علایم بیماری و عوارض آن را شرح دهد؟

• در مورد راه های کنترل بیماریش صحبت کند؟

• آیا فشارخون بر شغلش و سبک زندگی او تا ثیر منفی گذاشته؟

• آیا فشارخون بر روحیه وی تاثیر منفی داشته،افسردگی، عصبانیت....

• آیا فشارخون خود را اندازه گیری می کند..دستگاه فشار سنج در منزل دارد؟

• میزان اطلاعات همسر وی در مورد بیماری فشارخون چقدر است؟

• آیا همسرش در مدیریت بیماری به او کمک میکند؟

• آیا تحت نظر پزشک متخصص قلب است، و بطور مرتب مراجعه میکند؟

پس از نیاز سنجی کمبود موارد زیر به عنوان پا یه برنامه ریزی و تعیین اهداف مشخص شد:

1 .کمبود آگاهی در مورد بیماری،علایم،عوارض، رژیم غذایی مناسب،راه های کنترل

2 .عدم سبک زندگی مناسب، پایبندی به درمان

3 .عدم استفاده از فشار سنج و جعبه هفتگی دارو

4 .عدم انگیزه و باور غلط در مورد اینکه فشارخون درمان ندارد؟

5 .مشارکت ندادن همسر در روند درمان

در ابتدای آموزش توضیحی در مورد بیماری، علایم آن، عوارض، راه های کنترل و درمان به وی داده شد.

در پایان : توصیه به ورزش و تغییر رژیم غذایی کم نمک،کم چربی، استفاده از میوه و سبزیجات تازه، گوشت سفید ، استفاده از فشار سنج، جعبه دارویی هفتگی، کمک گرفتن از همسر  در یاد آوری مصرف داروها، ومراجعه منظم به پزشک، دوری از استرس، مشاوره با متخصص تغذیه، و مشاوره روانشناسی جهت پایبندی به درمان صورت گرفت.(از بیمار با پرسیدن چند سوال ارزشیابی..تشکر و آمادگی جهت مشاوره،پمفلت)